Trắc nghiệm Sinh 10 Chân trời sáng tạo Bài 28: Thực hành: Lên men - Đề 01 bao gồm nhiều câu hỏi hay, bám sát chương trình. Cùng làm bài tập trắc nghiệm ngay.
Câu 1: Khi thực hiện làm sữa chua tại nhà, bạn đun nóng sữa tươi đến khoảng 80°C rồi để nguội đến 45°C mới cho men giống (sữa chua thành phẩm) vào. Việc đun nóng sữa tươi đến 80°C có mục đích chủ yếu là gì?
- A. Tăng tốc độ hòa tan đường và sữa bột (nếu có).
- B. Tiêu diệt bớt các vi sinh vật tạp nhiễm, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn lactic phát triển.
- C. Giúp protein trong sữa đông tụ nhanh hơn khi lên men.
- D. Kích hoạt các enzyme sẵn có trong sữa tươi.
Câu 2: Sau khi cho men giống vào hỗn hợp sữa đã nguội, bạn ủ sữa chua ở nhiệt độ khoảng 40-45°C trong vài giờ. Nếu nhiệt độ ủ thấp hơn đáng kể so với nhiệt độ tối ưu này (ví dụ: chỉ khoảng 25°C), hiện tượng nào có khả năng xảy ra nhất?
- A. Quá trình lên men diễn ra rất chậm hoặc không xảy ra, sữa không đông hoặc đông rất ít.
- B. Sữa chua sẽ đông tụ quá nhanh và bị tách nước nhiều.
- C. Vi khuẩn lactic sẽ chết hoàn toàn do nhiệt độ quá thấp.
- D. Sữa chua sẽ có vị chua gắt hơn bình thường.
Câu 3: Quá trình lên men sữa chua chủ yếu là do hoạt động của vi khuẩn lactic. Sản phẩm chính tạo ra trong quá trình này, làm cho sữa đông tụ và có vị chua đặc trưng, là chất nào?
- A. Ethanol (rượu etylic)
- B. Acid acetic (giấm)
- C. Acid lactic
- D. Khí carbon dioxide (CO2)
Câu 4: Khi muối dưa cải, người ta thường cho một lượng muối nhất định (khoảng 5-6%) vào nước ngâm. Vai trò ban đầu của muối trong dung dịch muối dưa là gì?
- A. Cung cấp chất dinh dưỡng cho vi khuẩn lactic phát triển nhanh.
- B. Làm tăng độ giòn tự nhiên của rau cải.
- C. Kích thích quá trình lên men rượu.
- D. Ức chế hoạt động của các vi sinh vật gây thối rữa trong giai đoạn đầu.
Câu 5: Để muối dưa thành công, người ta thường nén chặt rau cải ngập dưới mặt nước muối. Mục đích chính của việc nén chặt và giữ rau ngập nước là gì?
- A. Tạo môi trường kị khí (yếm khí) thuận lợi cho vi khuẩn lactic phát triển và hạn chế vi sinh vật hiếu khí gây hại.
- B. Giúp rau cải ngấm đều muối hơn.
- C. Làm cho rau cải mềm nhanh hơn.
- D. Ngăn chặn sự thoát hơi nước của rau cải.
Câu 6: Dưa cải muối thành công thường có màu vàng đặc trưng, mùi thơm và vị chua dịu. Nếu dưa có hiện tượng nổi váng trắng, mùi lạ hoặc bị nhũn nhớt, điều này có thể là do nguyên nhân nào?
- A. Nhiệt độ muối quá thấp.
- B. Lượng muối cho vào quá nhiều.
- C. Dưa không được nén ngập nước hoặc dụng cụ muối không sạch, tạo điều kiện cho vi sinh vật gây hỏng phát triển.
- D. Thời gian muối quá ngắn.
Câu 7: Quá trình lên men trái cây để làm rượu vang hoặc nước trái cây lên men chủ yếu dựa vào hoạt động của loại vi sinh vật nào và sản phẩm chính là gì?
- A. Vi khuẩn lactic, tạo ra acid lactic.
- B. Nấm men, tạo ra ethanol và CO2.
- C. Vi khuẩn acetic, tạo ra acid acetic.
- D. Vi khuẩn lam, tạo ra oxy.
Câu 8: Khi làm rượu trái cây, người ta thường không đậy nắp thùng lên men quá kín mà có thể dùng vải màn hoặc nắp có van thoát khí. Lý do là gì?
- A. Để oxy từ không khí đi vào cung cấp cho nấm men.
- B. Để hơi nước thoát ra ngoài, tránh làm loãng sản phẩm.
- C. Để nhiệt độ bên trong thùng không tăng quá cao.
- D. Để khí CO2 sinh ra trong quá trình lên men có thể thoát ra ngoài, tránh gây áp lực làm nổ bình/thùng.
Câu 9: Nếu rượu trái cây sau khi lên men bị chua gắt và có mùi giấm, điều này có thể do sự xuất hiện của loại vi sinh vật nào và chúng hoạt động trong điều kiện nào?
- A. Vi khuẩn acetic, trong điều kiện có oxy.
- B. Nấm men, trong điều kiện kị khí.
- C. Vi khuẩn lactic, trong điều kiện kị khí.
- D. Nấm mốc, trong điều kiện khô ráo.
Câu 10: Trong quy trình làm bánh mì bằng men nở (yeast), nấm men chủ yếu sử dụng chất nào trong bột mì để thực hiện quá trình lên men?
- A. Protein (gluten)
- B. Chất béo
- C. Đường đơn (glucose, fructose) được thủy phân từ tinh bột hoặc thêm vào.
- D. Vitamin và khoáng chất
Câu 11: Quá trình lên men trong làm bánh mì tạo ra khí CO2, khiến khối bột nở phồng lên (giai đoạn ủ bột). Khí CO2 này được giữ lại trong cấu trúc mạng lưới nào của bột mì?
- A. Mạng lưới tinh bột
- B. Mạng lưới protein (gluten)
- C. Mạng lưới chất xơ
- D. Mạng lưới chất béo
Câu 12: Khi làm bánh mì, nhiệt độ nước dùng để hòa tan men nở rất quan trọng. Nếu sử dụng nước quá nóng (ví dụ: trên 60°C) để kích hoạt men, điều gì có thể xảy ra?
- A. Men sẽ hoạt động mạnh hơn, giúp bột nở nhanh hơn.
- B. Men sẽ chuyển sang dạng bào tử và không hoạt động.
- C. Mạng lưới gluten trong bột sẽ bị phá hủy.
- D. Các tế bào nấm men sẽ bị chết hoặc suy yếu, làm bột không nở hoặc nở kém.
Câu 13: So sánh quá trình lên men sữa chua và lên men rượu trái cây, điểm khác biệt cốt lõi về sản phẩm năng lượng và sản phẩm hữu cơ cuối cùng là gì?
- A. Sữa chua tạo acid lactic, rượu trái cây tạo ethanol và CO2; cả hai đều giải phóng ít năng lượng so với hô hấp hiếu khí.
- B. Sữa chua tạo ethanol, rượu trái cây tạo acid lactic; cả hai đều giải phóng nhiều năng lượng.
- C. Sữa chua tạo acid acetic, rượu trái cây tạo ethanol; sữa chua giải phóng nhiều năng lượng hơn.
- D. Sữa chua tạo CO2, rượu trái cây tạo acid lactic; rượu trái cây giải phóng nhiều năng lượng hơn.
Câu 14: Trong quy trình làm sữa chua, việc giữ nhiệt độ ủ ổn định trong khoảng 40-45°C là rất quan trọng. Tại sao nhiệt độ này lại được coi là tối ưu?
- A. Đây là nhiệt độ mà tất cả các loại vi sinh vật đều bị ức chế.
- B. Ở nhiệt độ này, sữa sẽ tự động đông lại mà không cần vi khuẩn.
- C. Đây là khoảng nhiệt độ tối ưu cho hoạt động của các enzyme trong vi khuẩn lactic, giúp chúng lên men hiệu quả nhất.
- D. Nhiệt độ này giúp tiêu diệt hoàn toàn các vi khuẩn gây bệnh có trong sữa.
Câu 15: Khi muối dưa, nếu bạn cho quá ít muối (ví dụ: dưới 3%), điều gì có khả năng xảy ra cao hơn so với việc dùng đủ lượng muối?
- A. Dưa sẽ chua rất nhanh và giòn hơn.
- B. Các vi sinh vật gây thối rữa không bị ức chế kịp thời, dưa dễ bị ủng, nhớt trước khi kịp chua.
- C. Vi khuẩn lactic sẽ bị chết do thiếu môi trường ưu trương.
- D. Dưa sẽ có màu vàng tươi và đẹp hơn.
Câu 16: Quan sát quá trình làm bánh mì, sau khi nhào bột và ủ lần 1, khối bột nở phồng. Bạn đấm nhẹ vào khối bột cho xẹp xuống rồi ủ lần 2. Mục đích của việc đấm xẹp bột là gì?
- A. Giúp phân bố lại khí CO2, loại bỏ bớt khí cũ và tạo điều kiện cho men tiếp tục sinh khí mới, đồng thời phát triển cấu trúc gluten đều hơn.
- B. Làm chết bớt nấm men để kiểm soát tốc độ nở.
- C. Giúp bột khô hơn và dễ tạo hình.
- D. Tăng cường độ chua cho bánh mì.
Câu 17: So sánh lên men lactic (sữa chua, dưa muối) và lên men rượu (trái cây, bánh mì), điểm khác biệt cơ bản về yêu cầu oxy là gì?
- A. Cả hai đều cần nhiều oxy.
- B. Lên men lactic thường diễn ra trong điều kiện kị khí hoặc ít oxy; lên men rượu của nấm men có thể bắt đầu hiếu khí (sinh khối) rồi chuyển sang kị khí (sinh ethanol).
- C. Lên men lactic cần oxy, lên men rượu không cần oxy.
- D. Cả hai đều là quá trình hô hấp hiếu khí.
Câu 18: Tại sao khi làm sữa chua, sau khi ủ xong, cần bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh (khoảng 2-8°C)?
- A. Để sữa chua đông tụ cứng hơn.
- B. Để tăng cường hoạt động của vi khuẩn lactic, làm sữa chua chua thêm.
- C. Để các enzyme trong sữa chua hoạt động mạnh hơn.
- D. Làm chậm hoặc ngừng hoạt động của vi khuẩn lactic, tránh sữa chua bị chua quá mức và kéo dài thời gian bảo quản.
Câu 19: Khi muối dưa, ngoài muối và nước, người ta có thể thêm một chút đường. Việc thêm đường với lượng nhỏ ban đầu có tác dụng gì?
- A. Cung cấp nguồn carbon dễ sử dụng ban đầu, giúp vi khuẩn lactic khởi động quá trình lên men nhanh hơn.
- B. Làm cho dưa ngọt hơn.
- C. Ức chế hoạt động của vi khuẩn lactic.
- D. Giúp dưa giòn hơn.
Câu 20: Quá trình lên men nói chung là một quá trình chuyển hóa kị khí. Điều này có nghĩa là gì?
- A. Quá trình này cần oxy để diễn ra.
- B. Quá trình này giải phóng nhiều năng lượng hơn hô hấp hiếu khí.
- C. Quá trình này không cần hoặc cần rất ít oxy để diễn ra.
- D. Sản phẩm cuối cùng luôn là ethanol.
Câu 21: Tại sao việc vệ sinh dụng cụ làm sữa chua, muối dưa hay làm rượu trái cây lại vô cùng quan trọng?
- A. Để dụng cụ không bị gỉ sét.
- B. Để loại bỏ các vi sinh vật tạp nhiễm không mong muốn có thể cạnh tranh hoặc gây hỏng sản phẩm lên men.
- C. Giúp tăng tốc độ lên men.
- D. Làm tăng giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.
Câu 22: Trong làm bánh mì, men nở (Saccharomyces cerevisiae) có thể hoạt động ở cả điều kiện có oxy và không oxy. Tuy nhiên, để bột nở (sinh khí CO2) nhanh và hiệu quả, điều kiện nào thuận lợi hơn?
- A. Điều kiện kị khí (không oxy), vì quá trình lên men rượu sinh ra CO2.
- B. Điều kiện hiếu khí (có oxy), vì hô hấp hiếu khí tạo ra nhiều năng lượng hơn.
- C. Điều kiện nhiệt độ cao.
- D. Điều kiện có nhiều muối.
Câu 23: Nếu bạn làm sữa chua bằng sữa tươi nguyên kem và sữa chua thành phẩm có hiện tượng tách nước (có lớp nước vàng nhạt trên bề mặt), nguyên nhân nào sau đây ÍT có khả năng xảy ra nhất?
- A. Ủ quá lâu hoặc nhiệt độ ủ quá cao, dẫn đến lên men quá mức.
- B. Lắc hoặc di chuyển hũ sữa chua quá mạnh trong quá trình ủ hoặc khi còn nóng.
- C. Tỷ lệ men giống quá nhiều so với lượng sữa.
- D. Sữa nguyên liệu ban đầu quá ít đường lactose.
Câu 24: So sánh sản phẩm của quá trình lên men lactic và hô hấp hiếu khí từ cùng một lượng đường glucose, nhận định nào sau đây là đúng?
- A. Lên men lactic tạo ra nhiều ATP hơn hô hấp hiếu khí.
- B. Lên men lactic tạo ra acid lactic, hô hấp hiếu khí tạo ra CO2 và H2O.
- C. Cả hai quá trình đều cần oxy.
- D. Sản phẩm cuối cùng của lên men lactic là ethanol.
Câu 25: Khi muối dưa, việc phơi héo rau cải trước khi muối có tác dụng gì đối với quá trình lên men?
- A. Giúp giảm lượng nước trong rau, làm rau giòn hơn và cô đặc đường tự nhiên, cung cấp thêm cơ chất cho vi khuẩn lactic.
- B. Giúp tiêu diệt hoàn toàn các vi sinh vật trên bề mặt rau.
- C. Làm tăng độ pH của rau.
- D. Giúp rau dễ bị nhũn hơn khi muối.
Câu 26: Quá trình lên men trong sản xuất thực phẩm (như sữa chua, dưa muối, bánh mì) không chỉ tạo ra sản phẩm mong muốn mà còn giúp bảo quản thực phẩm. Cơ chế bảo quản chủ yếu là gì?
- A. Tạo ra nhiệt độ cao tiêu diệt vi sinh vật gây hỏng.
- B. Loại bỏ hoàn toàn nước khỏi thực phẩm.
- C. Sản sinh acid hoặc ethanol, tạo môi trường có pH thấp hoặc có cồn, ức chế sự phát triển của nhiều vi sinh vật gây hỏng và gây bệnh.
- D. Tăng cường lượng oxy trong thực phẩm.
Câu 27: Nếu bạn làm bánh mì và thấy bột nở rất chậm hoặc không nở, nguyên nhân nào sau đây có khả năng xảy ra nhất?
- A. Bạn đã cho quá nhiều đường vào bột.
- B. Nhiệt độ ủ bột quá cao.
- C. Lượng muối cho vào quá ít.
- D. Men nở đã chết hoặc hết hạn sử dụng, hoặc nước dùng để kích hoạt men quá nóng/quá lạnh.
Câu 28: Quan sát một mẻ dưa muối sau vài ngày, bạn thấy nước dưa chuyển từ màu xanh sang vàng nhạt và có bọt khí nhỏ nổi lên. Hiện tượng này chứng tỏ điều gì?
- A. Quá trình lên men lactic đang diễn ra thuận lợi, vi khuẩn lactic hoạt động và tạo ra acid cùng khí CO2.
- B. Dưa đang bị hỏng và không thể ăn được.
- C. Quá trình lên men rượu đang diễn ra mạnh mẽ.
- D. Nước dưa bị nhiễm nấm mốc.
Câu 29: Để tăng cường hương vị và cấu trúc cho bánh mì, ngoài men nở, người ta có thể sử dụng thêm men tự nhiên (sourdough starter). Men tự nhiên này là sự cộng sinh của những loại vi sinh vật nào?
- A. Chỉ có nấm men Saccharomyces cerevisiae.
- B. Chỉ có vi khuẩn lactic.
- C. Sự kết hợp của nấm men hoang dã và vi khuẩn lactic.
- D. Chỉ có vi khuẩn acetic.
Câu 30: Trong quá trình làm sữa chua, việc thêm sữa đặc hoặc đường vào hỗn hợp sữa ban đầu có tác dụng gì?
- A. Làm cho sữa loãng hơn, dễ đông tụ hơn.
- B. Cung cấp thêm nguồn đường (lactose, sucrose) làm cơ chất cho vi khuẩn lactic, giúp quá trình lên men diễn ra mạnh hơn và tạo vị ngọt cho sản phẩm.
- C. Ức chế hoạt động của vi khuẩn lactic.
- D. Giúp sữa chua có màu trắng sáng hơn.