Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Cổ Chướng 1 – Đề 01

Câu hỏi này kiểm tra khả năng phân tích thông tin lâm sàng và kết quả xét nghiệm dịch báng để xác định nguyên nhân *ít có khả năng nhất* gây báng. Dữ liệu SAAG cao gợi ý tăng áp lực tĩnh mạch cửa, phù hợp với xơ gan do rượu. Protein dịch báng thấp và tế bào đơn nhân thấp cũng thường gặp trong báng do xơ gan. Các lựa chọn A, B, C đều là nguyên nhân phổ biến gây báng dịch thấm (SAAG > 1.1 g/dL). Suy tim phải gây báng dịch thấm. Hội chứng Budd-Chiari (tắc tĩnh mạch trên gan) cũng gây tăng áp tĩnh mạch cửa và báng dịch thấm. Lao màng bụng thường gây báng dịch tiết (SAAG < 1.1 g/dL) hoặc hỗn hợp, và tế bào lympho chiếm ưu thế, do đó ít phù hợp với dữ liệu dịch báng của bệnh nhân.

Câu hỏi này tập trung vào cơ chế bệnh sinh của báng bụng trong xơ gan, đặc biệt là giai đoạn khởi đầu. Tăng áp tĩnh mạch cửa là hệ quả trực tiếp của xơ gan, dẫn đến tăng áp lực thủy tĩnh trong mao mạch tạng và gan, thúc đẩy dịch thoát ra khoang phúc mạc. Các yếu tố khác như giảm albumin máu, cường aldosterone, và tăng lympho gan đóng vai trò thứ yếu hoặc xuất hiện muộn hơn trong quá trình hình thành báng.

Câu hỏi này yêu cầu phân loại dịch báng dựa trên các đặc điểm xét nghiệm. Protein dịch báng cao (> 3g/dL), tỷ trọng cao (> 1.016), Rivalta dương tính, và tế bào đa nhân cao là đặc điểm của dịch tiết. Sự hiện diện của tế bào ác tính gợi ý nguyên nhân ác tính. Trong các lựa chọn, ung thư di căn phúc mạc là nguyên nhân phù hợp nhất với dịch báng tiết và tế bào ác tính. Suy tim, xơ gan thường gây dịch thấm. Hội chứng thận hư gây dịch thấm protein thấp.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về kỹ năng khám lâm sàng phát hiện báng bụng. Dấu hiệu sóng vỗ được khám rõ nhất khi bệnh nhân nằm ngửa, giúp dịch báng lan đều trong ổ bụng và dễ dàng truyền sóng khi vỗ nhẹ vào một bên thành bụng.

Câu hỏi này tập trung vào ý nghĩa của SAAG trong phân loại nguyên nhân báng bụng. SAAG > 1.1 g/dL cho thấy sự chênh lệch albumin lớn giữa huyết thanh và dịch báng, điều này thường do tăng áp lực tĩnh mạch cửa gây ra. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa là cơ chế chính trong các bệnh lý như xơ gan, suy tim phải, hội chứng Budd-Chiari.

Câu hỏi này yêu cầu xác định nguyên nhân *ít khả năng* gây báng dịch thấm (SAAG > 1.1 g/dL). Các bệnh lý như suy tim, xơ gan, hội chứng Budd-Chiari đều gây tăng áp tĩnh mạch cửa và báng dịch thấm. Viêm phúc mạc do lao thường gây báng dịch tiết hoặc hỗn hợp (tùy giai đoạn), và SAAG thường < 1.1 g/dL hoặc gần ngưỡng này, do đó ít phù hợp với báng dịch thấm SAAG > 1.1 g/dL.

Câu hỏi này về vị trí chọc dò dịch báng. Vị trí 1/3 ngoài đường nối rốn - gai chậu trước trên bên trái (hoặc phải) thường được ưu tiên vì ít nguy cơ tổn thương mạch máu lớn và tạng rỗng, đặc biệt khi báng bụng lượng nhiều làm căng thành bụng.

Câu hỏi này về cơ chế lợi tiểu trong điều trị báng bụng xơ gan. Aldosterone tăng cao trong xơ gan thứ phát, gây giữ muối và nước ở ống thận xa. Lợi tiểu kháng Aldosterone (Spironolactone, Eplerenone) ức chế tác dụng của Aldosterone, tăng thải muối và nước, từ đó giảm báng bụng.

Câu hỏi mô tả đặc điểm dịch báng trong xơ gan. Dịch báng xơ gan điển hình là dịch thấm, màu vàng chanh, trong hoặc hơi đục, Rivalta âm tính (do protein thấp).

Câu hỏi về biến chứng chọc dò dịch báng. Chọc dò dịch báng lượng lớn mà không bù dịch có thể gây tụt huyết áp do giảm thể tích tuần hoàn nhanh chóng, đây là biến chứng nguy hiểm nhất và cần phòng ngừa bằng bù dịch.

Câu hỏi này đưa ra tình huống lâm sàng và yêu cầu xác định nguyên nhân báng bụng *nhiều khả năng nhất*. Bệnh nhân nữ trẻ, bụng to nhanh, có khối u buồng trứng và tế bào ác tính trong dịch báng gợi ý báng bụng do ung thư buồng trứng di căn phúc mạc. Các lựa chọn khác ít phù hợp hơn trong bối cảnh này.

Câu hỏi về dấu hiệu lâm sàng của báng bụng. Bụng căng bóng, rốn lồi, dấu hiệu sóng vỗ (+) là các dấu hiệu của báng bụng lượng nhiều. Gõ đục vùng thấp là dấu hiệu của báng bụng nói chung (kể cả lượng ít). Gan lách to *không phải* là dấu hiệu trực tiếp của báng bụng, mà là dấu hiệu của bệnh lý nền (ví dụ xơ gan) gây báng.

Câu hỏi về điều trị báng bụng kháng trị lợi tiểu. Khi lợi tiểu đơn thuần không hiệu quả, chọc hút dịch báng ổ bụng (paracentesis) kết hợp bù albumin là biện pháp thường được cân nhắc để giảm nhanh triệu chứng và duy trì thể tích tuần hoàn.

Câu hỏi về chẩn đoán SBP. Số lượng bạch cầu đa nhân trung tính (PMN count) trong dịch báng là tiêu chuẩn chẩn đoán quan trọng nhất của SBP. PMN > 250 tế bào/mm3 gợi ý mạnh mẽ SBP.

Câu hỏi về điều trị SBP. Cephalosporin thế hệ 3 (ví dụ Cefotaxime, Ceftriaxone) là kháng sinh thường được lựa chọn đầu tay trong điều trị SBP do phổ kháng khuẩn phù hợp với các vi khuẩn thường gặp gây SBP (Gram âm đường ruột) và đường dùng tĩnh mạch.

Câu hỏi về điều trị báng bụng xơ gan. Lợi tiểu, hạn chế muối, chọc hút dịch báng là các biện pháp điều trị báng bụng xơ gan. Truyền dịch ưu trương *không phải* là biện pháp điều trị, thậm chí có thể làm trầm trọng thêm tình trạng giữ nước và báng bụng.

Câu hỏi về cơ chế báng bụng trong suy tim phải. Trong suy tim phải, tăng áp lực tĩnh mạch trung tâm dẫn đến tăng áp lực thủy tĩnh ở tĩnh mạch gan và tĩnh mạch chủ dưới, gây thoát dịch vào khoang phúc mạc.

Câu hỏi về dịch báng dưỡng trấp. Dịch báng màu trắng đục như sữa, giàu triglyceride là đặc điểm của dịch dưỡng trấp (chylous ascites), thường do rò rỉ bạch mạch vào ổ bụng, có thể do tắc nghẽn hoặc tổn thương hệ bạch mạch.

Câu hỏi về xét nghiệm Rivalta. Rivalta là xét nghiệm định tính protein trong dịch báng. Rivalta dương tính gợi ý dịch tiết (protein cao), Rivalta âm tính gợi ý dịch thấm (protein thấp). Xét nghiệm này giúp phân biệt dịch thấm và dịch tiết.

Câu hỏi về chẩn đoán báng bụng lượng ít. Siêu âm bụng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh nhạy nhất để phát hiện báng bụng lượng ít, có thể phát hiện lượng dịch chỉ vài chục ml.

Câu hỏi về chẩn đoán SBP dựa trên tiêu chuẩn dịch báng. Bạch cầu đa nhân trung tính (PMN) > 250/mm3 là tiêu chuẩn chính chẩn đoán SBP. Glucose dịch báng thấp (< 50 mg/dL) và Protein dịch báng thấp (< 1g/dL) cũng là các tiêu chuẩn phụ hỗ trợ chẩn đoán SBP. Với PMN 400/mm3, bệnh nhân này có khả năng cao mắc SBP.

Câu hỏi về theo dõi tác dụng phụ lợi tiểu. Chuột rút cơ bắp, chóng mặt, mệt mỏi là các dấu hiệu gợi ý mất nước và điện giải quá mức do lợi tiểu, cần xem xét giảm liều hoặc điều chỉnh phác đồ lợi tiểu.

Câu hỏi về chế độ ăn cho bệnh nhân xơ gan cổ trướng. Chế độ ăn giảm muối (natri) là quan trọng nhất để giảm giữ nước và báng bụng trong xơ gan.

Câu hỏi về cơ chế báng bụng trong suy dinh dưỡng Kwashiorkor. Suy dinh dưỡng protein nặng gây giảm albumin máu, dẫn đến giảm áp lực keo huyết tương, làm dịch thoát ra khỏi lòng mạch và gây báng bụng.

Câu hỏi về tiếp cận chẩn đoán báng bụng. Chọc dò dịch báng ổ bụng (paracentesis) là bước đầu tiên quan trọng nhất để lấy dịch xét nghiệm, giúp xác định loại dịch báng (thấm hay tiết), tìm nguyên nhân, và chẩn đoán SBP nếu có.

Câu hỏi về vai trò Albumin trong điều trị SBP. Truyền Albumin tĩnh mạch trong SBP đã được chứng minh giúp giảm tỷ lệ suy thận và tử vong ở bệnh nhân SBP, đặc biệt ở nhóm bệnh nhân nặng.

Câu hỏi về phòng ngừa tái phát báng bụng. Hạn chế muối, lợi tiểu, tránh rượu là các biện pháp giúp giảm nguy cơ tái phát báng bụng xơ gan. Uống nhiều nước *không* giúp giảm báng bụng, thậm chí có thể làm tăng gánh nặng thể tích.

Câu hỏi về chẩn đoán báng bụng do ung thư. Xét nghiệm tế bào học dịch báng (tìm tế bào ác tính) là xét nghiệm có giá trị cao nhất để xác định báng bụng do ung thư.

Câu hỏi về xử trí tăng Kali máu do Spironolactone. Spironolactone là lợi tiểu kháng Aldosterone, có thể gây tăng Kali máu. Khi Kali máu tăng cao (6.0 mEq/L), cần giảm liều hoặc ngừng thuốc, và theo dõi Kali máu.

Câu hỏi về điều trị báng bụng kháng trị. Chọc hút dịch báng lặp lại, TIPS (Shunt cửa chủ trong gan qua đường tĩnh mạch cảnh), ghép gan là các biện pháp điều trị báng bụng kháng trị. Corticosteroid *không* được khuyến cáo sử dụng thường quy trong điều trị báng bụng xơ gan, thậm chí có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh.