15+ Đề Trắc nghiệm Sinh học 12 Cánh diều Bài 18: Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại (Phần 2)

Câu 1: Trong thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại, nguồn biến dị di truyền sơ cấp chủ yếu cho quá trình tiến hóa là:

• A. Đột biến gen và đột biến nhiễm sắc thể.
• B. Biến dị tổ hợp phát sinh trong quá trình sinh sản hữu tính.
• C. Tác động trực tiếp của môi trường lên kiểu hình.
• D. Sự di truyền các đặc tính thu được trong đời cá thể.

Câu 2: Điều nào sau đây không phải là vai trò của chọn lọc tự nhiên trong quá trình tiến hóa theo thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại?

• A. Tạo ra sự khác biệt về khả năng sống sót và sinh sản giữa các cá thể.
• B. Củng cố và duy trì các đặc điểm thích nghi của quần thể.
• C. Tạo ra các biến dị di truyền mới trong quần thể.
• D. Loại bỏ các kiểu hình kém thích nghi, làm thay đổi tần số alen.

Câu 3: Hiện tượng di nhập gen (gene flow) có xu hướng làm:

• A. Tăng sự khác biệt di truyền giữa các quần thể.
• B. Giảm sự khác biệt di truyền giữa các quần thể và tăng tính đa dạng di truyền trong quần thể.
• C. Giảm tính đa dạng di truyền trong quần thể và tăng sự khác biệt giữa các quần thể.
• D. Không ảnh hưởng đến sự đa dạng di truyền của quần thể.

Câu 4: Yếu tố nào sau đây có thể làm thay đổi tần số alen của quần thể một cách ngẫu nhiên, đặc biệt rõ rệt ở các quần thể có kích thước nhỏ?

• A. Chọn lọc tự nhiên.
• B. Di nhập gen.
• C. Giao phối không ngẫu nhiên.
• D. Biến động di truyền (drift).

Câu 5: Cơ chế cách ly sinh sản nào sau đây ngăn cản sự lai giống giữa hai loài do sự khác biệt về thời gian hoặc mùa sinh sản?

• A. Cách ly cơ học.
• B. Cách ly giao tử.
• C. Cách ly thời gian (sinh thái).
• D. Cách ly tập tính.

Câu 6: Hình thức chọn lọc tự nhiên nào có xu hướng loại bỏ các kiểu hình trung bình và duy trì các kiểu hình крайние ở hai phía của phân bố?

• A. Chọn lọc ổn định.
• B. Chọn lọc phân hóa (phân ly).
• C. Chọn lọc định hướng.
• D. Chọn lọc giới tính.

Câu 7: Trong quá trình hình thành loài bằng con đường địa lý, yếu tố nào đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự khác biệt di truyền giữa các quần thể bị cách ly?

• A. Chọn lọc tự nhiên và biến động di truyền trong điều kiện địa lý khác nhau.
• B. Giao phối ngẫu nhiên giữa các quần thể.
• C. Di nhập gen mạnh mẽ giữa các quần thể.
• D. Đột biến đồng loạt theo cùng một hướng ở tất cả các quần thể.

Câu 8: Bằng chứng tiến hóa nào sau đây là bằng chứng trực tiếp, có thể quan sát được trong các lớp đá trầm tích?

• A. Bằng chứng giải phẫu so sánh.
• B. Bằng chứng hóa thạch.
• C. Bằng chứng sinh học phân tử.
• D. Bằng chứng phôi sinh học.

Câu 9: Cơ quan tương đồng là những cơ quan:

• A. Có chức năng tương tự nhưng nguồn gốc khác nhau.
• B. Có chức năng và nguồn gốc giống nhau.
• C. Có nguồn gốc chung nhưng chức năng có thể khác nhau.
• D. Có cấu trúc và chức năng hoàn toàn khác nhau.

Câu 10: Nghiên cứu so sánh trình tự nucleotide giữa các loài khác nhau là bằng chứng tiến hóa thuộc lĩnh vực:

• A. Giải phẫu so sánh.
• B. Phôi sinh học.
• C. Hóa thạch học.
• D. Sinh học phân tử.

Câu 11: Phát biểu nào sau đây là đúng về giao phối không ngẫu nhiên?

• A. Luôn làm tăng tính đa dạng di truyền của quần thể.
• B. Có thể làm thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể nhưng không làm thay đổi tần số alen.
• C. Luôn làm thay đổi tần số alen của quần thể.
• D. Không có vai trò trong quá trình tiến hóa.

Câu 12: Một quần thể thực vật giao phấn tự do, xét một gen có 2 alen (A và a). Tần số alen A là 0.6. Theo định luật Hardy-Weinberg, tần số kiểu gen dị hợp tử (Aa) trong quần thể ở trạng thái cân bằng là:

• A. 0.36
• B. 0.16
• C. 0.48
• D. 0.24

Câu 13: Điều kiện nào sau đây không phải là điều kiện nghiệm đúng của định luật Hardy-Weinberg?

• A. Quần thể có kích thước lớn.
• B. Không có đột biến xảy ra.
• C. Không có chọn lọc tự nhiên.
• D. Có di nhập gen xảy ra thường xuyên.

Câu 14: Hiện tượng nào sau đây là ví dụ về cơ chế cách ly sau hợp tử?

• A. Con lai giữa lừa và ngựa (con la) bất thụ.
• B. Các loài lan khác nhau có cấu trúc hoa khác nhau, ngăn cản thụ phấn chéo.
• C. Ếch nhái khác loài có mùa sinh sản khác nhau.
• D. Tinh trùng của loài này không thụ tinh được trứng của loài khác.

Câu 15: Trong quá trình hình thành loài bằng con đường sinh thái, yếu tố nào đóng vai trò chính?

• A. Cách ly địa lý.
• B. Chọn lọc tự nhiên theo các hướng khác nhau trong các ổ sinh thái khác nhau.
• C. Đột biến lớn xảy ra đồng loạt.
• D. Lai xa và đa bội hóa.

Câu 16: Loài mới có thể được hình thành nhanh chóng thông qua cơ chế nào sau đây, đặc biệt phổ biến ở thực vật?

• A. Hình thành loài bằng con đường địa lý.
• B. Hình thành loài bằng con đường sinh thái.
• C. Lai xa và đa bội hóa.
• D. Hình thành loài bằng con đường tập tính.

Câu 17: Phân tích cấu trúc xương chi trước của người, mèo, cá voi và dơi cho thấy chúng có cùng kiểu cấu trúc xương cơ bản, đây là bằng chứng:

• A. Giải phẫu so sánh về cơ quan tương đồng.
• B. Giải phẫu so sánh về cơ quan tương tự.
• C. Phôi sinh học.
• D. Sinh học phân tử.

Câu 18: Sự xuất hiện của các loài kháng thuốc kháng sinh ở vi khuẩn là ví dụ điển hình cho:

• A. Biến động di truyền.
• B. Di nhập gen.
• C. Giao phối không ngẫu nhiên.
• D. Chọn lọc tự nhiên đang diễn ra.

Câu 19: Phát biểu nào sau đây mô tả đúng nhất về tiến hóa nhỏ?

• A. Quá trình hình thành các đơn vị phân loại trên loài (chi, họ, bộ...).
• B. Quá trình biến đổi thành phần kiểu gen của quần thể qua các thế hệ.
• C. Quá trình hình thành loài mới, chi mới, họ mới...
• D. Quá trình biến đổi lớn về hình thái và cấu trúc cơ thể sinh vật.

Câu 20: Trong một quần thể động vật, màu sắc bộ lông được quy định bởi một gen có 2 alen (B và b). Alen B quy định lông đen trội hoàn toàn so với alen b quy định lông trắng. Tần số alen b là 0.4. Tần số kiểu hình lông trắng trong quần thể ở trạng thái cân bằng Hardy-Weinberg là:

• A. 0.16
• B. 0.48
• C. 0.36
• D. 0.84

Câu 21: Điều gì sẽ xảy ra với tần số alen trội có lợi trong một quần thể lớn chịu tác động của chọn lọc tự nhiên?

• A. Tần số alen trội sẽ giảm dần theo thời gian.
• B. Tần số alen trội sẽ không thay đổi.
• C. Tần số alen trội sẽ tăng lên cho đến khi đạt trạng thái cân bằng hoặc gần như cố định.
• D. Tần số alen trội sẽ dao động ngẫu nhiên.

Câu 22: Loại bằng chứng tiến hóa nào được minh họa rõ nhất qua sự phát triển phôi của các loài động vật có xương sống khác nhau, cho thấy sự tương đồng ở giai đoạn sớm?

• A. Bằng chứng hóa thạch.
• B. Bằng chứng phôi sinh học.
• C. Bằng chứng giải phẫu so sánh.
• D. Bằng chứng sinh học phân tử.

Câu 23: Trong một quần thể bị chia cắt thành nhiều quần thể nhỏ bởi các chướng ngại địa lý, yếu tố tiến hóa nào có thể dẫn đến sự phân hóa di truyền mạnh nhất giữa các quần thể?

• A. Di nhập gen mạnh mẽ.
• B. Chọn lọc tự nhiên theo hướng tương đồng ở tất cả các quần thể.
• C. Biến động di truyền (drift) trong mỗi quần thể nhỏ.
• D. Giao phối ngẫu nhiên trên toàn bộ quần thể.

Câu 24: Cơ chế cách ly sinh sản nào xảy ra khi hai loài giao phối nhưng hợp tử được tạo thành không sống sót hoặc phát triển bất thường?

• A. Cách ly cơ học.
• B. Cách ly giao tử.
• C. Cách ly tập tính.
• D. Giảm sức sống của con lai.

Câu 25: Ví dụ nào sau đây minh họa rõ nhất cho sự hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa?

• A. Sự phân hóa thành các nòi khác nhau của chó nhà.
• B. Sự hình thành lúa mì hexaploid từ các loài lúa mì hoang dại.
• C. Sự tiến hóa của cá Darwin ở quần đảo Galapagos.
• D. Sự hình thành các loài ếch nhái khác nhau trong một khu rừng.

Câu 26: Điều gì là đặc điểm chính phân biệt tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn?

• A. Tiến hóa nhỏ diễn ra nhanh hơn tiến hóa lớn.
• B. Tiến hóa nhỏ chỉ xảy ra ở quần thể nhỏ, tiến hóa lớn ở quần thể lớn.
• C. Tiến hóa nhỏ diễn ra trong phạm vi loài, tiến hóa lớn tạo ra các đơn vị phân loại trên loài.
• D. Tiến hóa nhỏ chịu tác động của chọn lọc tự nhiên, tiến hóa lớn không chịu tác động của chọn lọc tự nhiên.

Câu 27: Trong một quần thể, nếu đột nhiên xảy ra một dịch bệnh làm giảm đáng kể kích thước quần thể, hiện tượng này có thể dẫn đến:

• A. Hiệu ứng thắt cổ chai và làm giảm đa dạng di truyền.
• B. Tăng cường chọn lọc tự nhiên theo hướng có lợi.
• C. Tăng cường di nhập gen từ các quần thể khác.
• D. Giao phối ngẫu nhiên được thúc đẩy mạnh mẽ.

Câu 28: Cơ quan thoái hóa (tàn tích) là bằng chứng tiến hóa thuộc loại nào?

• A. Bằng chứng hóa thạch.
• B. Bằng chứng phôi sinh học.
• C. Bằng chứng giải phẫu so sánh.
• D. Bằng chứng sinh học phân tử.

Câu 29: Điều gì có thể làm chậm quá trình hình thành loài mới?

• A. Chọn lọc tự nhiên mạnh mẽ.
• B. Biến động di truyền lớn.
• C. Cách ly địa lý hoàn toàn.
• D. Di nhập gen thường xuyên giữa các quần thể.

Câu 30: Trong thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại, đơn vị tiến hóa cơ bản là:

• A. Quần thể.
• B. Cá thể.
• C. Loài.
• D. Hệ sinh thái.

Câu 1: Trong một quần thể thực vật, có một alen lặn mới đột biến xuất hiện gây chết ở trạng thái đồng hợp tử lặn. Nếu đột biến này xảy ra ở tần số rất thấp và quần thể có kích thước lớn, yếu tố tiến hóa nào sau đây có khả năng loại bỏ alen lặn gây chết này ra khỏi quần thể một cách hiệu quả nhất theo thời gian?

• A. Đột biến
• B. Chọn lọc tự nhiên
• C. Di - nhập gen
• D. Phiêu bạt di truyền

Câu 2: Một quần thể chim sống trên một hòn đảo nhỏ. Do một cơn bão lớn, chỉ một số ít cá thể sống sót và lập nên một quần thể mới. Quần thể mới này có tần số alen khác biệt đáng kể so với quần thể gốc. Hiện tượng này là ví dụ rõ nhất về cơ chế tiến hóa nào?

• A. Chọn lọc tự nhiên
• B. Đột biến
• C. Hiệu ứng thắt cổ chai (một dạng của phiêu bạt di truyền)
• D. Di - nhập gen

Câu 3: Phân tích trình tự nucleotide của một đoạn gen ở bốn loài A, B, C, D cho thấy số lượng khác biệt so với loài gốc (loài E) như sau: Loài A: 5 khác biệt, Loài B: 12 khác biệt, Loài C: 6 khác biệt, Loài D: 4 khác biệt. Dựa vào giả thuyết đồng hồ phân tử, loài nào có khả năng tách nhánh khỏi loài gốc E gần đây nhất?

• A. Loài A
• B. Loài B
• C. Loài C
• D. Loài D

Câu 4: Hai quần thể cây cùng loài sống ở hai sườn khác nhau của một dãy núi cao. Hạt phấn từ quần thể này rất khó phát tán sang quần thể kia do địa hình. Theo thời gian, sự khác biệt về tần số alen giữa hai quần thể ngày càng lớn. Cơ chế tiến hóa chủ yếu nào đang chi phối sự khác biệt này, bên cạnh chọn lọc tự nhiên (nếu có sự khác biệt môi trường)?

• A. Giảm di - nhập gen
• B. Tăng đột biến
• C. Giao phối ngẫu nhiên
• D. Kích thước quần thể lớn

Câu 5: Xét một quần thể động vật có vú. Kích thước cơ thể lớn hơn giúp cá thể chống chịu tốt hơn với thời tiết lạnh nhưng lại khó lẩn trốn kẻ thù. Kích thước cơ thể nhỏ hơn giúp lẩn trốn tốt nhưng dễ mất nhiệt. Kết quả là các cá thể có kích thước trung bình có khả năng sống sót và sinh sản tốt nhất. Đây là ví dụ về hình thức chọn lọc tự nhiên nào?

• A. Chọn lọc định hướng
• B. Chọn lọc phân hóa (phân li)
• C. Chọn lọc ổn định
• D. Chọn lọc giới tính

Câu 6: Trong một quần thể ngẫu phối, xét một gen có hai alen A và a. Tần số alen A là 0.7 và tần số alen a là 0.3. Nếu không có yếu tố tiến hóa nào tác động, sau 10 thế hệ ngẫu phối, cấu trúc di truyền của quần thể sẽ như thế nào?

• A. Tần số alen và tần số kiểu gen không thay đổi.
• B. Tần số alen không đổi, nhưng tần số kiểu gen thay đổi.
• C. Tần số alen thay đổi, nhưng tần số kiểu gen không đổi.
• D. Cả tần số alen và tần số kiểu gen đều thay đổi.

Câu 7: Một loài thực vật lưỡng bội (2n) đột ngột phát sinh thể tứ bội (4n) có khả năng sinh sản hữu tính. Thể tứ bội này không thể giao phối sinh con hữu thụ với cá thể lưỡng bội ban đầu. Đây là một ví dụ về cơ chế hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài khác khu vực địa lí (allopatric)
• B. Hình thành loài cùng khu vực địa lí (sympatric) bằng cơ chế lai xa và đa bội hóa
• C. Hình thành loài bằng con đường sinh thái
• D. Hình thành loài bằng con đường tập tính

Câu 8: Cơ chế cách li nào sau đây thuộc loại cách li sau hợp tử?

• A. Cách li nơi ở khác nhau
• B. Cách li tập tính giao phối khác nhau
• C. Con lai bị chết non hoặc không có khả năng sinh sản
• D. Cách li mùa sinh sản khác nhau

Câu 9: Vai trò chủ yếu của đột biến gen trong quá trình tiến hóa là gì?

• A. Cung cấp nguồn nguyên liệu sơ cấp cho tiến hóa
• B. Làm thay đổi tần số alen một cách có định hướng
• C. Phân hóa vốn gen giữa các quần thể
• D. Làm giảm sự đa dạng di truyền trong quần thể

Câu 10: Khi nói về phiêu bạt di truyền (genetic drift), phát biểu nào sau đây là SAI?

• A. Phiêu bạt di truyền làm thay đổi tần số alen một cách ngẫu nhiên.
• B. Phiêu bạt di truyền thường có tác động mạnh mẽ hơn ở quần thể có kích thước nhỏ.
• C. Phiêu bạt di truyền có thể dẫn đến mất hẳn một alen nào đó trong quần thể.
• D. Phiêu bạt di truyền luôn làm tăng sự đa dạng di truyền của quần thể.

Câu 11: Giả sử có hai quần thể A và B của cùng một loài sống ở hai khu vực địa lý khác nhau. Quần thể A sống trong môi trường ổn định, còn quần thể B sống trong môi trường thường xuyên biến động mạnh. Yếu tố tiến hóa nào sau đây có xu hướng đóng vai trò quan trọng hơn trong việc định hình cấu trúc di truyền của quần thể B so với quần thể A?

• A. Chọn lọc tự nhiên với áp lực thay đổi
• B. Đột biến
• C. Giao phối ngẫu nhiên
• D. Phiêu bạt di truyền

Câu 12: Sự cách li địa lí đóng vai trò gì trong quá trình hình thành loài mới?

• A. Cung cấp nguồn nguyên liệu đột biến.
• B. Làm thay đổi tần số alen theo hướng xác định.
• C. Là cơ chế trực tiếp tạo ra loài mới.
• D. Góp phần duy trì sự khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu gen giữa các quần thể bị chia cắt.

Câu 13: Trong một nghiên cứu, người ta nhận thấy ở một loài bướm, những cá thể có màu cánh rất sáng hoặc rất tối dễ bị chim ăn thịt hơn những cá thể có màu cánh trung bình. Theo thời gian, tần số alen quy định màu cánh trung bình tăng lên. Đây là ví dụ về hình thức chọn lọc nào và kết quả của nó là gì?

• A. Chọn lọc định hướng; làm tăng tính đa dạng.
• B. Chọn lọc ổn định; làm giảm tính đa dạng.
• C. Chọn lọc phân hóa; làm tăng tính đa dạng.
• D. Chọn lọc ổn định; làm tăng tính đa dạng.

Câu 14: Sự di chuyển của các cá thể hoặc giao tử giữa các quần thể khác nhau được gọi là gì?

• A. Di - nhập gen (Gene flow)
• B. Phiêu bạt di truyền (Genetic drift)
• C. Đột biến (Mutation)
• D. Chọn lọc tự nhiên (Natural selection)

Câu 15: Cơ chế tiến hóa nào có thể làm phong phú thêm vốn gen của một quần thể?

• A. Phiêu bạt di truyền
• B. Chọn lọc tự nhiên
• C. Giao phối không ngẫu nhiên
• D. Đột biến và Di - nhập gen

Câu 16: Trong một quần thể thực vật, một nhóm nhỏ hạt phấn mang alen hiếm từ một quần thể khác bay đến và thụ phấn cho một số cây. Sự kiện này có khả năng tác động đến tần số alen của quần thể nhận hạt phấn thông qua cơ chế nào?

• A. Đột biến
• B. Phiêu bạt di truyền
• C. Di - nhập gen
• D. Chọn lọc tự nhiên

Câu 17: Điều kiện nào sau đây thường làm giảm hiệu quả của phiêu bạt di truyền trong việc thay đổi tần số alen?

• A. Kích thước quần thể nhỏ
• B. Kích thước quần thể lớn
• C. Không có di - nhập gen
• D. Không có đột biến mới

Câu 18: Xét hai quần thể A và B của một loài động vật. Quần thể A sống trong môi trường có sự cạnh tranh gay gắt về thức ăn, trong khi quần thể B sống trong môi trường dồi dào thức ăn. Áp lực chọn lọc tự nhiên tác động lên khả năng kiếm ăn ở quần thể nào mạnh mẽ hơn và theo hướng nào?

• A. Quần thể A, theo hướng tăng hiệu quả kiếm ăn
• B. Quần thể B, theo hướng tăng hiệu quả kiếm ăn
• C. Quần thể A, theo hướng giảm hiệu quả kiếm ăn
• D. Áp lực chọn lọc là như nhau ở cả hai quần thể

Câu 19: Khái niệm "loài sinh học" được định nghĩa chủ yếu dựa trên tiêu chí nào?

• A. Sự giống nhau về hình thái.
• B. Sự giống nhau về cấu tạo giải phẫu.
• C. Sống cùng một khu vực địa lý.
• D. Có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên và sinh ra con cái hữu thụ.

Câu 20: Cơ chế cách li nào sau đây ngăn cản sự thụ tinh giữa trứng và tinh trùng của hai loài khác nhau?

• A. Cách li tập tính
• B. Cách li giao tử
• C. Cách li sau hợp tử
• D. Cách li nơi ở

Câu 21: Một quần thể côn trùng đột nhiên xuất hiện một số cá thể có khả năng kháng thuốc trừ sâu do đột biến gen ngẫu nhiên. Khi thuốc trừ sâu được sử dụng rộng rãi, những cá thể kháng thuốc có tỷ lệ sống sót và sinh sản cao hơn các cá thể mẫn cảm. Kết quả là tần số alen kháng thuốc tăng lên trong quần thể. Quá trình này minh họa rõ nhất sự tác động của các yếu tố tiến hóa nào?

• A. Đột biến và chọn lọc tự nhiên
• B. Di - nhập gen và phiêu bạt di truyền
• C. Giao phối không ngẫu nhiên và đột biến
• D. Chọn lọc tự nhiên và phiêu bạt di truyền

Câu 22: Tại sao phiêu bạt di truyền lại có thể loại bỏ các alen có lợi hoặc cố định các alen có hại trong quần thể?

• A. Vì nó luôn làm giảm kích thước quần thể.
• B. Vì nó tác động trực tiếp lên kiểu hình.
• C. Vì sự thay đổi tần số alen do phiêu bạt là ngẫu nhiên, không phụ thuộc vào giá trị thích nghi của alen.
• D. Vì nó chỉ xảy ra ở quần thể lớn.

Câu 23: Hai quần thể cá sống trong cùng một hồ, nhưng một quần thể chỉ sinh sản vào đầu mùa mưa, quần thể kia chỉ sinh sản vào cuối mùa mưa. Đây là ví dụ về cơ chế cách li nào?

• A. Cách li địa lí
• B. Cách li tập tính
• C. Cách li cơ học
• D. Cách li thời gian (mùa vụ)

Câu 24: Sự thích nghi là kết quả của quá trình nào?

• A. Chọn lọc tự nhiên
• B. Đột biến
• C. Phiêu bạt di truyền
• D. Di - nhập gen

Câu 25: Trong quá trình hình thành loài, sự cách li sinh sản có vai trò quyết định vì:

• A. Nó tạo ra nguồn biến dị mới cho quá trình tiến hóa.
• B. Nó ngăn cản sự trao đổi vốn gen giữa các quần thể, dẫn đến sự phân hóa thành loài mới.
• C. Nó làm thay đổi tần số alen một cách ngẫu nhiên.
• D. Nó giúp quần thể thích nghi tốt hơn với môi trường.

Câu 26: Phân tích một cây phả hệ của một bệnh hiếm trong một gia đình cho thấy bệnh xuất hiện ở cả nam và nữ, không bỏ qua thế hệ nào. Tuy nhiên, ở một quần thể cô lập nhỏ khác, tần số xuất hiện của bệnh này lại cao bất thường so với quần thể ban đầu. Sự gia tăng tần số bệnh ở quần thể cô lập này có thể là do yếu tố tiến hóa nào tác động mạnh?

• A. Chọn lọc tự nhiên
• B. Đột biến
• C. Hiệu ứng người sáng lập (một dạng của phiêu bạt di truyền)
• D. Di - nhập gen

Câu 27: Khi hai loài cùng phân bố trên một khu vực nhưng sống ở các ổ sinh thái khác nhau (ví dụ: một loài sống trên cây, một loài sống dưới mặt đất), cơ chế cách li nào đang hoạt động?

• A. Cách li nơi ở (Habitat isolation)
• B. Cách li thời gian (Temporal isolation)
• C. Cách li tập tính (Behavioral isolation)
• D. Cách li cơ học (Mechanical isolation)

Câu 28: Xét một loài cá sống ở một con sông. Do sự hình thành một đập nước, quần thể cá bị chia thành hai quần thể nhỏ ở thượng nguồn và hạ nguồn. Theo thời gian, do tác động của các yếu tố tiến hóa khác nhau ở hai môi trường (thượng nguồn và hạ nguồn), hai quần thể này tích lũy những khác biệt về di truyền và cuối cùng không thể giao phối với nhau. Đây là ví dụ về hình thức hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài cùng khu vực địa lí (sympatric)
• B. Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa
• C. Hình thành loài bằng con đường tập tính
• D. Hình thành loài khác khu vực địa lí (allopatric)

Câu 29: Yếu tố tiến hóa nào sau đây có xu hướng làm giảm sự khác biệt về tần số alen giữa các quần thể của cùng một loài?

• A. Đột biến
• B. Phiêu bạt di truyền
• C. Di - nhập gen
• D. Chọn lọc phân hóa

Câu 30: Tại sao giao phối không ngẫu nhiên (ví dụ: tự thụ phấn, giao phối cận huyết) được coi là một yếu tố tiến hóa, mặc dù nó không làm thay đổi tần số alen của quần thể?

• A. Vì nó làm thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể, đặc biệt làm tăng tỷ lệ đồng hợp tử.
• B. Vì nó tạo ra các alen mới trong quần thể.
• C. Vì nó luôn dẫn đến sự phân hóa thành loài mới.
• D. Vì nó giúp quần thể thích nghi tốt hơn với môi trường.

Câu 1: Trong thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại, áp lực đột biến (mutation pressure) thường được xem là nhân tố có vai trò gì đối với tần số alen trong quần thể?

• A. Luôn làm thay đổi tần số alen một cách nhanh chóng, ngay cả khi tỉ lệ đột biến thấp.
• B. Chủ yếu làm tăng tính đa dạng di truyền, nhưng ít có khả năng tự mình làm thay đổi đáng kể tần số alen trong thời gian ngắn.
• C. Có thể làm thay đổi tần số alen, nhưng tốc độ thường rất chậm và ít có ý nghĩa trong tiến hóa vi mô so với các nhân tố khác như chọn lọc tự nhiên hay phiêu bạt di truyền.
• D. Chỉ có vai trò khi không có sự tác động của chọn lọc tự nhiên.

Câu 2: Một quần thể thực vật sống trên một hòn đảo nhỏ. Một số hạt phấn từ quần thể cùng loài trên đất liền được gió mang đến và thụ phấn cho cây trên đảo. Hiện tượng này minh họa cho nhân tố tiến hóa nào?

• A. Áp lực đột biến.
• B. Di - nhập gen.
• C. Phiêu bạt di truyền.
• D. Chọn lọc tự nhiên.

Câu 3: Giả sử một quần thể côn trùng bị phun thuốc trừ sâu. Một số ít cá thể có gen kháng thuốc tồn tại và sinh sản. Thế hệ sau, tỉ lệ cá thể kháng thuốc tăng lên đáng kể. Nhân tố tiến hóa chủ yếu gây ra sự thay đổi tần số alen này là gì?

• A. Áp lực đột biến.
• B. Di - nhập gen.
• C. Phiêu bạt di truyền.
• D. Chọn lọc tự nhiên.

Câu 4: Trong một quần thể sóc sống trên núi, một trận lở đất lớn đã tiêu diệt phần lớn quần thể, chỉ còn lại một nhóm nhỏ sống sót. Nhóm sống sót này có thể có cấu trúc di truyền rất khác biệt so với quần thể ban đầu. Hiện tượng này minh họa cho hiệu ứng nào của phiêu bạt di truyền?

• A. Hiệu ứng thắt cổ chai (Bottleneck effect).
• B. Hiệu ứng người sáng lập (Founder effect).
• C. Di - nhập gen.
• D. Chọn lọc ổn định.

Câu 5: Một nhóm nhỏ cá thể từ một quần thể lớn di cư đến một môi trường sống mới và thiết lập nên một quần thể mới. Quần thể mới này có thể có tần số alen khác biệt đáng kể so với quần thể gốc. Hiện tượng này minh họa cho hiệu ứng nào của phiêu bạt di truyền?

• A. Hiệu ứng thắt cổ chai (Bottleneck effect).
• B. Hiệu ứng người sáng lập (Founder effect).
• C. Áp lực đột biến.
• D. Chọn lọc phân hóa.

Câu 6: Phiêu bạt di truyền (Genetic drift) có xu hướng làm giảm đa dạng di truyền trong quần thể và có tác động mạnh mẽ nhất trong điều kiện nào?

• A. Quần thể có kích thước nhỏ.
• B. Quần thể có kích thước lớn.
• C. Môi trường sống ổn định.
• D. Có sự di - nhập gen mạnh.

Câu 7: Chọn lọc tự nhiên tác động trực tiếp lên đối tượng nào trong quần thể?

• A. Gen.
• B. Alen.
• C. Kiểu hình.
• D. Kiểu gen.

Câu 8: Trong một quần thể chim, những cá thể có kích thước mỏ trung bình có khả năng kiếm ăn tốt nhất và sinh sản nhiều nhất. Những cá thể có mỏ quá lớn hoặc quá nhỏ đều gặp bất lợi. Kiểu chọn lọc tự nhiên nào đang diễn ra?

• A. Chọn lọc ổn định (Stabilizing selection).
• B. Chọn lọc định hướng (Directional selection).
• C. Chọn lọc phân hóa (Disruptive selection).
• D. Chọn lọc giới tính (Sexual selection).

Câu 9: Một quần thể bướm sống trong rừng có màu cánh chủ yếu là xanh lá cây. Do nạn phá rừng, môi trường chuyển sang nhiều thân cây gỗ trơ trụi, sẫm màu. Những con bướm màu xanh lá cây dễ bị chim ăn thịt phát hiện hơn, trong khi những con bướm có đột biến màu sẫm (ban đầu rất hiếm) lại ngụy trang tốt hơn. Theo thời gian, tỉ lệ bướm màu sẫm tăng lên. Kiểu chọn lọc tự nhiên nào đang diễn ra?

• A. Chọn lọc ổn định (Stabilizing selection).
• B. Chọn lọc định hướng (Directional selection).
• C. Chọn lọc phân hóa (Disruptive selection).
• D. Chọn lọc giới tính (Sexual selection).

Câu 10: Một quần thể cá sống trong hồ nước có hai loại môi trường đáy khác nhau: đá và cát. Những con cá có màu sáng ngụy trang tốt trên cát, còn những con cá có màu sẫm ngụy trang tốt trên đá. Những con cá có màu trung gian dễ bị kẻ săn mồi phát hiện ở cả hai môi trường. Theo thời gian, quần thể có xu hướng phân hóa thành hai nhóm màu sáng và sẫm. Kiểu chọn lọc tự nhiên nào đang diễn ra?

• A. Chọn lọc ổn định (Stabilizing selection).
• B. Chọn lọc định hướng (Directional selection).
• C. Chọn lọc phân hóa (Disruptive selection).
• D. Chọn lọc giới tính (Sexual selection).

Câu 11: Theo khái niệm loài sinh học, hai quần thể được xem là thuộc cùng một loài khi chúng có đặc điểm nào sau đây?

• A. Có hình thái hoàn toàn giống nhau.
• B. Sống cùng khu vực địa lí.
• C. Có chung nguồn gốc tổ tiên gần nhất.
• D. Có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên và sinh ra con cái có khả năng sinh sản.

Câu 12: Hạn chế của khái niệm loài sinh học là gì?

• A. Không áp dụng được cho các loài sinh sản hữu tính.
• B. Chỉ áp dụng được cho các loài thực vật.
• C. Khó áp dụng cho các loài sinh sản vô tính hoặc các loài đã tuyệt chủng.
• D. Không xem xét đến sự cách li sinh sản.

Câu 13: Cơ chế cách li sinh sản nào sau đây được xem là cơ chế cách li trước hợp tử?

• A. Hai loài có tập tính giao phối khác nhau nên không giao phối với nhau.
• B. Hợp tử được hình thành nhưng bị chết sớm.
• C. Con lai sinh ra bị vô sinh.
• D. Con lai sinh ra sống sót nhưng đời F2 bị thoái hóa.

Câu 14: Con lai giữa hai loài khác nhau bị chết ở giai đoạn phôi hoặc không phát triển đến tuổi trưởng thành. Đây là ví dụ về cơ chế cách li sinh sản nào?

• A. Cách li nơi ở (Ecological isolation).
• B. Cách li tập tính (Behavioral isolation).
• C. Cách li thời gian (Temporal isolation).
• D. Cách li sau hợp tử (Postzygotic isolation).

Câu 15: Hai loài thực vật sống trong cùng một khu rừng nhưng nở hoa vào các mùa khác nhau trong năm, do đó không thể thụ phấn cho nhau. Đây là ví dụ về cơ chế cách li sinh sản nào?

• A. Cách li cơ học (Mechanical isolation).
• B. Cách li tập tính (Behavioral isolation).
• C. Cách li thời gian (Temporal isolation).
• D. Cách li sau hợp tử (Postzygotic isolation).

Câu 16: Yếu tố nào sau đây thường đóng vai trò khởi đầu cho quá trình hình thành loài khác khu vực địa lí?

• A. Đột biến gen mới xuất hiện.
• B. Sự hình thành hàng rào địa lí chia cắt quần thể ban đầu.
• C. Sự thay đổi đột ngột về tần số alen do phiêu bạt di truyền.
• D. Sự di cư của một nhóm cá thể đến vùng có điều kiện sống khác biệt.

Câu 17: Quá trình hình thành loài bằng cách li địa lí thường diễn ra như thế nào?

• A. Diễn ra nhanh chóng, chỉ qua vài thế hệ.
• B. Chỉ xảy ra ở các loài thực vật.
• C. Không cần sự tác động của các nhân tố tiến hóa.
• D. Thường diễn ra chậm chạp qua nhiều giai đoạn, tích lũy các khác biệt di truyền dưới tác động của các nhân tố tiến hóa trong các quần thể bị cách li.

Câu 18: Lai xa kết hợp với đa bội hóa là một cơ chế quan trọng trong hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài cùng khu vực địa lí ở thực vật.
• B. Hình thành loài khác khu vực địa lí ở động vật.
• C. Hình thành loài bằng cách li tập tính ở động vật.
• D. Hình thành loài do đột biến gen đơn lẻ.

Câu 19: Tại sao cơ chế lai xa kết hợp với đa bội hóa thường dẫn đến hình thành loài mới rất nhanh, đặc biệt ở thực vật?

• A. Vì con lai xa luôn có khả năng sinh sản.
• B. Vì đa bội hóa làm tăng cường khả năng trao đổi chéo.
• C. Vì thể đa bội lẻ (tạo ra từ lai xa không kèm đa bội hóa) thường bất thụ, nhưng khi đa bội hóa xảy ra, bộ nhiễm sắc thể được nhân lên, cho phép hình thành giao tử và khôi phục khả năng sinh sản, đồng thời tạo ra sự cách li sinh sản với quần thể gốc.
• D. Vì lai xa và đa bội hóa chỉ xảy ra ở các loài có kích thước quần thể lớn.

Câu 20: Sự hình thành loài bằng cách li tập tính (behavioral isolation) là một dạng hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài khác khu vực địa lí.
• B. Hình thành loài cùng khu vực địa lí.
• C. Hình thành loài do lai xa và đa bội hóa.
• D. Hình thành loài do đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể.

Câu 21: Trong quá trình hình thành loài cùng khu vực địa lí bằng cách li sinh thái, yếu tố nào thường đóng vai trò quan trọng nhất trong việc dẫn đến sự phân hóa quần thể ban đầu?

• A. Áp lực đột biến cao.
• B. Kích thước quần thể nhỏ dẫn đến phiêu bạt di truyền.
• C. Sự di cư của một nhóm cá thể.
• D. Sự phân hóa ổ sinh thái trong cùng một khu vực địa lí dẫn đến chọn lọc phân hóa.

Câu 22: Vai trò của các nhân tố tiến hóa trong quá trình hình thành loài khác khu vực địa lí là gì?

• A. Tạo ra sự khác biệt về tần số alen và thành phần kiểu gen giữa các quần thể bị cách li, dẫn đến hình thành các đặc điểm thích nghi và cuối cùng là cách li sinh sản.
• B. Chỉ có vai trò làm tăng tính đa dạng di truyền mà không ảnh hưởng đến sự khác biệt giữa các quần thể.
• C. Chỉ làm thay đổi tần số alen một cách ngẫu nhiên.
• D. Ngăn cản sự hình thành cách li sinh sản.

Câu 23: So sánh quá trình hình thành loài khác khu vực địa lí và cùng khu vực địa lí (trừ lai xa đa bội hóa), điểm khác biệt cơ bản nhất là gì?

• A. Số lượng cá thể trong quần thể ban đầu.
• B. Sự có mặt hay vắng mặt của hàng rào địa lí ngăn cản dòng gen giữa các quần thể đang phân hóa.
• C. Tốc độ diễn ra quá trình.
• D. Sự tác động của chọn lọc tự nhiên.

Câu 24: Nhân tố tiến hóa nào có thể làm phong phú vốn gen của quần thể nhưng cũng có thể làm giảm sự khác biệt di truyền giữa các quần thể?

• A. Áp lực đột biến.
• B. Phiêu bạt di truyền.
• C. Di - nhập gen.
• D. Chọn lọc tự nhiên.

Câu 25: Nhân tố tiến hóa nào có tính ngẫu nhiên, không định hướng và làm thay đổi tần số alen mạnh ở quần thể nhỏ?

• A. Chọn lọc tự nhiên.
• B. Phiêu bạt di truyền.
• C. Áp lực đột biến.
• D. Di - nhập gen.

Câu 26: Giả sử có hai quần thể A và B của cùng một loài sống ở hai khu vực địa lí khác nhau. Theo thời gian, quần thể A chịu tác động của chọn lọc tự nhiên theo hướng X, còn quần thể B chịu tác động của chọn lọc tự nhiên theo hướng Y (do môi trường khác nhau). Điều này có khả năng dẫn đến kết quả gì nếu sự cách li địa lí duy trì đủ lâu?

• A. Tần số alen của cả hai quần thể sẽ trở nên giống hệt nhau.
• B. Chỉ có quần thể A tiến hóa còn quần thể B thì không.
• C. Sự khác biệt di truyền giữa hai quần thể sẽ giảm dần.
• D. Sự khác biệt di truyền giữa hai quần thể sẽ tích lũy, có thể dẫn đến hình thành cách li sinh sản và hình thành loài mới.

Câu 27: Một loài cá sống trong một hồ lớn. Do sự hình thành các thảm thực vật dày đặc ở các vùng khác nhau của hồ, quần thể cá bị chia thành nhiều nhóm nhỏ sống ở các ổ sinh thái khác nhau (độ sâu, loại thức ăn...). Các nhóm này bắt đầu thích nghi với ổ sinh thái riêng của mình và phát triển các tập tính sinh sản khác nhau. Đây là ví dụ về con đường hình thành loài nào?

• A. Khác khu vực địa lí.
• B. Cùng khu vực địa lí (bằng cách li sinh thái và tập tính).
• C. Bằng lai xa và đa bội hóa.
• D. Bằng đột biến lớn.

Câu 28: Trong quá trình hình thành loài, cách li sinh sản đóng vai trò quyết định vì nó:

• A. Ngăn cản sự trao đổi gen giữa các quần thể, duy trì và củng cố sự khác biệt di truyền đã được tạo ra, dẫn đến sự phân hóa thành các loài riêng biệt.
• B. Tạo ra các đột biến mới làm phong phú vốn gen.
• C. Làm thay đổi tần số alen một cách ngẫu nhiên.
• D. Giúp loài thích nghi tốt hơn với môi trường.

Câu 29: Vai trò của chọn lọc tự nhiên trong quá trình hình thành loài là gì?

• A. Chỉ tạo ra các biến dị di truyền mới làm nguyên liệu cho tiến hóa.
• B. Chỉ làm thay đổi tần số alen theo hướng ngẫu nhiên.
• C. Chỉ có vai trò khi quần thể bị chia cắt bởi hàng rào địa lí.
• D. Tích lũy các biến dị có lợi, đào thải các biến dị có hại, tạo ra sự sai khác về tần số alen và thành phần kiểu gen giữa các quần thể, góp phần tạo nên sự cách li sinh sản.

Câu 30: Sự khác biệt về hình thái giữa hai quần thể có thể là dấu hiệu nhận biết chúng thuộc hai loài khác nhau, nhưng đây không phải là tiêu chí duy nhất và quyết định theo khái niệm loài sinh học hiện đại. Tại sao?

• A. Vì hình thái luôn thay đổi theo môi trường.
• B. Vì chỉ có tiêu chí di truyền mới quan trọng.
• C. Vì hai quần thể có hình thái rất giống nhau vẫn có thể là hai loài khác nhau (do cách li sinh sản), hoặc hai quần thể có hình thái khác nhau đáng kể vẫn có thể thuộc cùng một loài nếu chúng vẫn giao phối và sinh con có khả năng sinh sản trong tự nhiên.
• D. Vì hình thái không phản ánh nguồn gốc chung.

Câu 1: Theo khái niệm loài sinh học, hai quần thể được coi là thuộc cùng một loài nếu chúng có khả năng nào sau đây?

• A. Cùng sống trong một khu vực địa lí.
• B. Giao phối tự do với nhau trong tự nhiên và sinh ra con lai có khả năng sinh sản.
• C. Có chung nguồn gốc tổ tiên gần gũi.
• D. Có hình thái và cấu tạo tương tự nhau.

Câu 2: Cơ chế cách li sinh sản là gì trong quá trình hình thành loài?

• A. Là sự khác biệt về tập tính giao phối giữa các cá thể trong cùng một quần thể.
• B. Là sự cạnh tranh nguồn sống giữa các quần thể khác loài.
• C. Là những trở ngại ngăn cản sinh vật giao phối hoặc tạo ra con lai có khả năng sinh sản, góp phần phân hóa vốn gen giữa các quần thể.
• D. Là sự chọn lọc tự nhiên đào thải các cá thể có kiểu gen không thích nghi.

Câu 3: Một loài thực vật sống trên đất kiềm và một loài khác sống trên đất chua trong cùng một khu vực địa lí. Mặc dù có khả năng giao phấn, nhưng hạt phấn của loài này không thể nảy mầm trên nhụy của loài kia. Đây là ví dụ về cơ chế cách li sinh sản nào?

• A. Cách li trước hợp tử (cách li cơ học hoặc cách li tập tính).
• B. Cách li sau hợp tử (con lai bất thụ).
• C. Cách li không gian (khác khu vực địa lí).
• D. Cách li mùa vụ.

Câu 4: Con la là con lai giữa ngựa và lừa. Con la thường không có khả năng sinh sản. Đây là ví dụ về cơ chế cách li sinh sản nào?

• A. Cách li trước hợp tử.
• B. Cách li sau hợp tử.
• C. Cách li địa lí.
• D. Cách li sinh thái.

Câu 5: Quá trình hình thành loài khác khu vực địa lí (allopatric speciation) thường bắt đầu bằng sự kiện nào?

• A. Xảy ra đột biến đa bội ở một cá thể.
• B. Xuất hiện cơ chế cách li sau hợp tử giữa các cá thể.
• C. Sự khác biệt về tập tính giao phối giữa các cá thể.
• D. Sự phân chia quần thể gốc thành các quần thể cách li về địa lí.

Câu 6: Tại sao cách li địa lí lại có vai trò quan trọng trong quá trình hình thành loài mới?

• A. Cách li địa lí trực tiếp tạo ra các đột biến mới.
• B. Cách li địa lí ngăn cản sự phát tán của các alen có hại.
• C. Cách li địa lí hạn chế hoặc ngăn cản sự di chuyển gen giữa các quần thể, tạo điều kiện cho sự phân hóa vốn gen dưới tác động của các nhân tố tiến hóa khác (đột biến, chọn lọc tự nhiên, phiêu bạt di truyền).
• D. Cách li địa lí làm tăng kích thước quần thể, thúc đẩy quá trình tiến hóa.

Câu 7: Hình thành loài cùng khu vực địa lí (sympatric speciation) có thể xảy ra thông qua những cơ chế nào sau đây?

• A. Đột biến lớn (ví dụ: đa bội hóa) hoặc sự khác biệt về sinh thái (ổ sinh thái, thời gian sinh sản) dẫn đến cách li sinh sản.
• B. Chỉ xảy ra khi có sự di cư của một nhóm cá thể đến môi trường mới.
• C. Chỉ xảy ra ở thực vật do khả năng tự thụ phấn.
• D. Chủ yếu do tác động của chọn lọc tự nhiên phân hóa.

Câu 8: Một quần thể thực vật lưỡng bội (2n) đột ngột phát sinh cá thể tứ bội (4n). Cá thể tứ bội này có khả năng tự thụ phấn hoặc giao phấn với cá thể tứ bội khác (nếu có), nhưng không thể giao phấn với cá thể lưỡng bội (2n) để tạo ra con lai hữu thụ. Đây là ví dụ về cơ chế hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài khác khu vực địa lí.
• B. Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa.
• C. Hình thành loài cùng khu vực địa lí thông qua đột biến lớn.
• D. Hình thành loài bằng cách li tập tính.

Câu 9: So sánh hình thành loài khác khu vực địa lí và hình thành loài cùng khu vực địa lí. Điểm khác biệt cơ bản nhất giữa hai con đường này là gì?

• A. Tốc độ hình thành loài (nhanh hay chậm).
• B. Sự có mặt hay không có mặt của cách li địa lí ban đầu.
• C. Vai trò của đột biến gen.
• D. Vai trò của chọn lọc tự nhiên.

Câu 10: Trong quá trình hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa, sự kiện nào đóng vai trò quyết định giúp tạo ra loài mới có khả năng sinh sản?

• A. Xảy ra đột biến gen ở con lai xa.
• B. Tác động của chọn lọc tự nhiên lên con lai xa.
• C. Sự di cư của con lai xa đến môi trường mới.
• D. Sự đa bội hóa bộ nhiễm sắc thể ở con lai xa tạo thành thể song nhị bội.

Câu 11: Tiến hóa nhỏ là quá trình nào sau đây?

• A. Là quá trình biến đổi cấu trúc di truyền của quần thể theo thời gian, dẫn đến sự hình thành loài mới.
• B. Là quá trình hình thành các nhóm phân loại trên loài (chi, họ, bộ...).
• C. Là quá trình thích nghi của cá thể với môi trường.
• D. Là quá trình phát sinh sự sống trên Trái Đất.

Câu 12: Tiến hóa lớn là quá trình nào sau đây?

• A. Là quá trình biến đổi tần số alen và tần số kiểu gen trong quần thể.
• B. Là quá trình hình thành các nhóm phân loại trên loài, có quy mô lớn và diễn ra trong thời gian địa chất lâu dài.
• C. Là quá trình hình thành cơ chế cách li sinh sản giữa các quần thể.
• D. Là quá trình tích lũy các đột biến có lợi.

Câu 13: Mối quan hệ giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn được thể hiện như thế nào theo Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại?

• A. Tiến hóa lớn là nguyên nhân dẫn đến tiến hóa nhỏ.
• B. Tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn là hai quá trình hoàn toàn độc lập.
• C. Tiến hóa lớn là kết quả của quá trình tiến hóa nhỏ diễn ra liên tục, kéo dài trên quy mô lớn.
• D. Tiến hóa nhỏ chỉ xảy ra ở cấp độ cá thể, còn tiến hóa lớn xảy ra ở cấp độ loài.

Câu 14: Quan niệm về tốc độ tiến hóa trong Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại như thế nào?

• A. Tiến hóa luôn diễn ra với tốc độ chậm và đều đặn.
• B. Tiến hóa luôn diễn ra với tốc độ nhanh và đột ngột.
• C. Tốc độ tiến hóa chỉ phụ thuộc vào tần số đột biến.
• D. Tốc độ tiến hóa có thể không đồng đều ở các loài khác nhau và ở các giai đoạn lịch sử khác nhau, có thể diễn ra chậm chạp hoặc tương đối nhanh chóng.

Câu 15: Sự đồng quy tính trạng (convergent evolution) là hiện tượng gì?

• A. Sự hình thành những đặc điểm tương tự ở các loài không có quan hệ họ hàng gần gũi do sống trong môi trường hoặc điều kiện sống tương tự.
• B. Sự phân hóa từ một loài ban đầu thành nhiều loài khác nhau thích nghi với các môi trường khác nhau.
• C. Sự tích lũy các đột biến có lợi trong quần thể.
• D. Sự di truyền của các tính trạng từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Câu 16: Cánh của côn trùng và cánh của chim đều có chức năng bay, nhưng cấu tạo giải phẫu và nguồn gốc phát triển của chúng rất khác nhau. Đây là ví dụ minh họa cho hiện tượng tiến hóa nào?

• A. Phân li tính trạng.
• B. Đồng phát triển.
• C. Đồng quy tính trạng.
• D. Tiến hóa song song.

Câu 17: Sự phân li tính trạng (divergent evolution) là hiện tượng gì?

• A. Sự hình thành những đặc điểm tương tự ở các loài do sống trong môi trường giống nhau.
• B. Sự phân hóa từ một loài (hoặc nhóm loài) ban đầu thành nhiều loài (hoặc nhóm loài) khác nhau, mỗi loài thích nghi với một điều kiện sống khác nhau.
• C. Sự biến đổi ngẫu nhiên trong cấu trúc di truyền của quần thể.
• D. Sự duy trì tính trạng ban đầu của loài qua các thế hệ.

Câu 18: Các loài chim sẻ trên quần đảo Galapagos, mặc dù có chung nguồn gốc tổ tiên, nhưng đã phân hóa thành nhiều loài với hình dạng mỏ khác nhau, mỗi loại mỏ thích nghi với nguồn thức ăn đặc trưng trên từng đảo. Đây là ví dụ điển hình về hiện tượng tiến hóa nào?

• A. Phân li tính trạng (bức xạ thích nghi).
• B. Đồng quy tính trạng.
• C. Tiến hóa song song.
• D. Đột biến lớn.

Câu 19: Vai trò của các nhân tố tiến hóa trong quá trình hình thành loài mới là gì?

• A. Chỉ có đột biến và di nhập gen mới tạo ra sự đa dạng di truyền cần thiết.
• B. Chỉ có chọn lọc tự nhiên mới làm thay đổi tần số alen.
• C. Chỉ có phiêu bạt di truyền mới gây ra sự phân hóa vốn gen.
• D. Các nhân tố tiến hóa (đột biến, di nhập gen, chọn lọc tự nhiên, phiêu bạt di truyền) làm thay đổi cấu trúc di truyền của các quần thể bị cách li, dẫn đến sự phân hóa vốn gen và cuối cùng là hình thành cơ chế cách li sinh sản.

Câu 20: Trong quá trình hình thành loài, nhân tố nào đóng vai trò định hướng, tích lũy các biến dị có lợi và đào thải các biến dị có hại?

• A. Đột biến.
• B. Chọn lọc tự nhiên.
• C. Phiêu bạt di truyền.
• D. Di nhập gen.

Câu 21: Quá trình hình thành loài được xem là hoàn thành khi nào?

• A. Khi quần thể đạt kích thước tối đa.
• B. Khi quần thể có sự đa dạng di truyền cao nhất.
• C. Khi xuất hiện cơ chế cách li sinh sản, ngăn cản hiệu quả sự trao đổi vốn gen giữa quần thể mới hình thành với quần thể gốc hoặc các quần thể khác.
• D. Khi quần thể chiếm lĩnh được ổ sinh thái mới.

Câu 22: Tại sao đột biến đa bội lại là cơ chế hình thành loài mới phổ biến ở thực vật hơn là ở động vật?

• A. Thực vật có khả năng tự thụ phấn và sinh sản sinh dưỡng, giúp duy trì và nhân lên các cá thể đa bội mới hình thành, trong khi ở động vật, cơ chế này ít phổ biến và phức tạp hơn.
• B. Động vật có hệ thần kinh phát triển, ngăn cản sự biểu hiện của đột biến đa bội.
• C. Đột biến đa bội thường gây chết ở động vật.
• D. Thực vật có chu kỳ sống ngắn hơn nên đột biến dễ tích lũy.

Câu 23: Một quần thể cá sống trong một hồ lớn. Do mực nước hạ thấp, hồ bị chia cắt thành hai hồ nhỏ riêng biệt. Quần thể cá bị phân thành hai nhóm cách li nhau về địa lí. Theo thời gian, điều gì có khả năng xảy ra đối với hai nhóm cá này?

• A. Chúng sẽ ngay lập tức trở thành hai loài khác nhau.
• B. Vốn gen của chúng sẽ trở nên đồng nhất hơn do không có sự di nhập gen.
• C. Chọn lọc tự nhiên sẽ tác động giống nhau lên cả hai nhóm.
• D. Các nhân tố tiến hóa sẽ tác động độc lập lên từng nhóm, dẫn đến sự phân hóa vốn gen và có thể hình thành cơ chế cách li sinh sản, tạo thành hai loài mới theo thời gian.

Câu 24: Sự hình thành loài mới có thể diễn ra với tốc độ nhanh chóng trong trường hợp nào?

• A. Khi quần thể có kích thước lớn và ổn định.
• B. Khi có sự xuất hiện của đột biến lớn (ví dụ: đa bội hóa) tạo ra cơ chế cách li sinh sản ngay lập tức.
• C. Khi môi trường sống rất ổn định và ít thay đổi.
• D. Khi chỉ có tác động của phiêu bạt di truyền.

Câu 25: Phân tích vai trò của chọn lọc tự nhiên trong quá trình hình thành loài mới.

• A. Chọn lọc tự nhiên tạo ra các biến dị di truyền mới.
• B. Chọn lọc tự nhiên chỉ làm thay đổi tần số kiểu gen mà không làm thay đổi tần số alen.
• C. Chọn lọc tự nhiên tích lũy các biến dị có lợi, đào thải các biến dị có hại, làm phân hóa vốn gen giữa các quần thể bị cách li, góp phần tạo nên sự khác biệt thích nghi và có thể dẫn đến hình thành cơ chế cách li sinh sản.
• D. Chọn lọc tự nhiên làm đồng nhất vốn gen giữa các quần thể.

Câu 26: Một quần thể côn trùng sống trên một loại cây chủ. Một nhóm nhỏ côn trùng trong quần thể này đột ngột chuyển sang sống và sinh sản trên một loại cây chủ mới gần đó. Theo thời gian, nhóm côn trùng này có thể phân hóa thành loài mới mà không cần cách li địa lí rõ rệt. Đây là ví dụ về con đường hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài cùng khu vực địa lí (bằng cách li sinh thái/tập tính).
• B. Hình thành loài khác khu vực địa lí.
• C. Hình thành loài bằng đột biến đa bội.
• D. Hình thành loài bằng di nhập gen.

Câu 27: Điều kiện tiên quyết để hình thành loài mới theo quan niệm của Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại là gì?

• A. Sự xuất hiện của môi trường sống mới.
• B. Kích thước quần thể phải rất lớn.
• C. Tần số đột biến phải rất cao.
• D. Sự xuất hiện của cơ chế cách li sinh sản giữa các quần thể.

Câu 28: Tại sao sự cách li địa lí thường dẫn đến hình thành loài mới một cách chậm chạp?

• A. Cách li địa lí chỉ là điều kiện ban đầu, cần có thời gian đủ dài để các nhân tố tiến hóa làm phân hóa vốn gen và hình thành cơ chế cách li sinh sản hiệu quả.
• B. Cách li địa lí làm ngừng hoàn toàn quá trình đột biến.
• C. Cách li địa lí làm tăng cường dòng gen giữa các quần thể.
• D. Chọn lọc tự nhiên không tác động khi có cách li địa lí.

Câu 29: Một trong những điểm khác biệt chính giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn là gì?

• A. Tiến hóa nhỏ xảy ra ở động vật, tiến hóa lớn xảy ra ở thực vật.
• B. Tiến hóa nhỏ là quá trình ngẫu nhiên, tiến hóa lớn là quá trình có định hướng.
• C. Tiến hóa nhỏ dẫn đến sự hình thành loài mới, còn tiến hóa lớn dẫn đến sự hình thành các nhóm phân loại trên loài (chi, họ, bộ...).
• D. Tiến hóa nhỏ diễn ra trong thời gian địa chất lâu dài, tiến hóa lớn diễn ra trong thời gian ngắn.

Câu 30: Khi nghiên cứu hai quần thể A và B của cùng một loài động vật, người ta nhận thấy chúng có sự khác biệt đáng kể về tần số alen của một số gen. Tuy nhiên, khi cho cá thể từ quần thể A giao phối với cá thể từ quần thể B trong điều kiện phòng thí nghiệm, chúng vẫn sinh ra con lai hoàn toàn hữu thụ. Dựa trên khái niệm loài sinh học, kết luận nào sau đây là đúng?

• A. Quần thể A và B đã hình thành hai loài mới.
• B. Quần thể A và B vẫn thuộc cùng một loài.
• C. Quá trình tiến hóa nhỏ đã hoàn thành ở hai quần thể này.
• D. Đã xuất hiện cơ chế cách li trước hợp tử giữa hai quần thể.

Câu 1: Một quần thể thực vật sống trên một hòn đảo nhỏ có tần số alen A là 0.8 và alen a là 0.2. Do một cơn bão lớn, chỉ có một số ít hạt giống sống sót và nảy mầm, tạo nên quần thể thế hệ sau với tần số alen A là 0.5 và a là 0.5. Nhân tố tiến hóa nào có khả năng lớn nhất gây ra sự thay đổi tần số alen đột ngột và mạnh mẽ như vậy trong trường hợp này?

• A. Đột biến
• B. Chọn lọc tự nhiên
• C. Phiêu bạt di truyền (Hiệu ứng thắt cổ chai)
• D. Di nhập gen

Câu 2: Trong một quần thể động vật, các cá thể có kích thước cơ thể trung bình có khả năng sống sót và sinh sản tốt hơn so với các cá thể có kích thước quá lớn hoặc quá nhỏ. Kiểu chọn lọc tự nhiên đang tác động lên đặc điểm kích thước cơ thể của quần thể này là gì?

• A. Chọn lọc ổn định
• B. Chọn lọc định hướng
• C. Chọn lọc phân hóa
• D. Chọn lọc giới tính

Câu 3: Xét một loài côn trùng sống trên cánh đồng. Ban đầu, đa số cá thể có màu xanh lá cây, giúp chúng ngụy trang trên lá cây. Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu, cánh đồng dần trở nên khô hạn và thực vật chuyển sang màu vàng úa. Các cá thể côn trùng có màu vàng (xuất hiện do đột biến ngẫu nhiên) bắt đầu có tỉ lệ sống sót cao hơn do ngụy trang tốt hơn. Kiểu chọn lọc tự nhiên đang diễn ra và vai trò của đột biến trong trường hợp này là gì?

• A. Chọn lọc ổn định; Đột biến tạo ra biến dị di truyền.
• B. Chọn lọc định hướng; Đột biến cung cấp nguyên liệu sơ cấp.
• C. Chọn lọc phân hóa; Đột biến làm thay đổi tần số alen.
• D. Chọn lọc giới tính; Đột biến tạo ra đặc điểm thích nghi trực tiếp.

Câu 4: Một quần thể chim cánh cụt sống ở Nam Cực. Một nhóm nhỏ chim cánh cụt từ một quần thể khác ở đảo lân cận di cư đến nhập vào quần thể này. Sự kiện này có khả năng tác động như thế nào đến vốn gen của quần thể nhận di cư?

• A. Làm giảm sự đa dạng di truyền.
• B. Chỉ làm thay đổi tần số kiểu gen mà không thay đổi tần số alen.
• C. Luôn làm tăng tần số các alen có hại.
• D. Có thể làm phong phú vốn gen bằng cách mang đến các alen mới.

Câu 5: Phiêu bạt di truyền (genetic drift) thường gây ra những tác động mạnh mẽ và khó đoán định nhất đối với tần số alen của quần thể trong điều kiện nào?

• A. Quần thể có kích thước lớn và chịu áp lực chọn lọc mạnh.
• B. Quần thể có kích thước nhỏ và bị cô lập.
• C. Quần thể có tần số đột biến cao và có nhiều dòng di nhập.
• D. Quần thể đang trải qua chọn lọc định hướng.

Câu 6: Giao phối không ngẫu nhiên (ví dụ: tự thụ phấn ở thực vật, giao phối cận huyết ở động vật) là một nhân tố tiến hóa. Tuy nhiên, tác động của nó khác biệt so với các nhân tố khác (đột biến, di nhập gen, chọn lọc tự nhiên, phiêu bạt di truyền) ở điểm cơ bản nào?

• A. Chỉ làm thay đổi tần số alen của quần thể.
• B. Luôn làm giảm sự đa dạng di truyền của quần thể.
• C. Chỉ làm thay đổi thành phần kiểu gen mà không làm thay đổi tần số alen.
• D. Luôn tạo ra các alen mới cho quần thể.

Câu 7: Trong quá trình tiến hóa nhỏ, nhân tố nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc hình thành các đặc điểm thích nghi của sinh vật với môi trường?

• A. Đột biến
• B. Di nhập gen
• C. Phiêu bạt di truyền
• D. Chọn lọc tự nhiên

Câu 8: Khái niệm "loài sinh học" được định nghĩa chủ yếu dựa trên tiêu chuẩn nào?

• A. Sự giống nhau về hình thái và cấu tạo.
• B. Có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên và sinh ra con cái có khả năng sinh sản.
• C. Có cùng khu phân bố địa lí.
• D. Có cùng số lượng nhiễm sắc thể.