15+ Đề Trắc nghiệm Sinh học 12 Kết nối tri thức Bài 22: Tiến hoá lớn và quá trình phát sinh chủng loại

Câu 1: Phát sinh loài bằng con đường địa lý thường diễn ra mạnh mẽ ở các loài có đặc điểm sinh học nào sau đây?

• A. Có khả năng di cư rộng lớn và sinh sản nhanh.
• B. Dễ dàng thích nghi với môi trường sống thay đổi.
• C. Cạnh tranh mạnh mẽ với các loài khác trong quần xã.
• D. Phân bố hẹp và khả năng phát tán, di chuyển kém.

Câu 2: Trong quá trình phát sinh loài bằng con đường sinh thái, yếu tố nào sau đây đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự khác biệt giữa các loài mới?

• A. Sự biến đổi khí hậu toàn cầu.
• B. Áp lực chọn lọc tự nhiên theo hướng tương đồng.
• C. Cơ chế cách ly sinh sản giữa các quần thể.
• D. Dòng gen mạnh mẽ giữa các quần thể.

Câu 3: Một quần thể thực vật giao phấn sống trên một hòn đảo lớn. Một nhóm nhỏ hạt giống phát tán sang một hòn đảo nhỏ hơn gần đó và phát triển thành một quần thể mới. Theo thời gian, quần thể mới này không còn giao phối được với quần thể gốc. Đây là ví dụ minh họa cho hình thức phát sinh loài nào?

• A. Phát sinh loài lai xa.
• B. Phát sinh loài địa lý.
• C. Phát sinh loài sinh thái.
• D. Phát sinh loài bằng con đường đa bội hóa.

Câu 4: Cơ chế cách ly sinh sản nào sau đây ngăn cản sự hình thành con lai ngay từ giai đoạn thụ tinh?

• A. Cách ly tập tính.
• B. Cách ly cơ học.
• C. Cách ly giao tử.
• D. Cách ly sau hợp tử.

Câu 5: Hiện tượng nào sau đây là một ví dụ về cách ly sau hợp tử?

• A. Các loài chim có kiểu dáng bộ lông khác nhau nên không hấp dẫn nhau.
• B. Con la (ngựa lai lừa) không có khả năng sinh sản.
• C. Tinh trùng của loài này không thể sống trong đường sinh dục của loài khác.
• D. Thời gian sinh sản của các loài khác nhau.

Câu 6: Sự kiện nào sau đây có thể dẫn đến phát sinh loài bằng con đường đa bội hóa?

• A. Đột biến gen làm thay đổi màu sắc hoa.
• B. Chọn lọc tự nhiên làm tăng kích thước cơ thể.
• C. Rối loạn phân bào làm tăng số lượng nhiễm sắc thể.
• D. Giao phối cận huyết trong quần thể nhỏ.

Câu 7: Phát sinh loài nào thường xảy ra nhanh chóng và phổ biến ở thực vật hơn so với động vật?

• A. Phát sinh loài địa lý.
• B. Phát sinh loài sinh thái.
• C. Phát sinh loài lai xa.
• D. Phát sinh loài bằng con đường đa bội hóa.

Câu 8: Quan điểm tiến hóa nào cho rằng loài mới có thể hình thành từ từ qua nhiều giai đoạn trung gian dưới tác động của chọn lọc tự nhiên và cách ly sinh sản?

• A. Tiến hóa nhỏ giọt.
• B. Tiến hóa nhảy vọt.
• C. Thuyết tiến hóa trung tính.
• D. Thuyết tiến hóa Lamarck.

Câu 9: Hóa thạch nào sau đây được xem là bằng chứng quan trọng ủng hộ quan điểm tiến hóa nhảy vọt?

• A. Hóa thạch của các loài trung gian chuyển tiếp rõ ràng.
• B. Hóa thạch xuất hiện đột ngột và không có dạng trung gian trong các lớp đá kế tiếp.
• C. Hóa thạch của các loài có cấu trúc tương đồng.
• D. Hóa thạch của các loài có nguồn gốc khác nhau nhưng sống trong môi trường tương tự.

Câu 10: Sự kiện đại tuyệt chủng nào đã tạo điều kiện cho sự bùng nổ bức xạ thích nghi của động vật có vú?

• A. Đại tuyệt chủng kỷ Permi-Trias.
• B. Đại tuyệt chủng kỷ Ordovic-Silur.
• C. Đại tuyệt chủng kỷ Phấn Trắng - Paleogen.
• D. Đại tuyệt chủng kỷ Devon muộn.

Câu 11: Bằng chứng nào sau đây KHÔNG phải là bằng chứng trực tiếp về quá trình tiến hóa lớn?

• A. Hồ sơ hóa thạch ghi lại sự xuất hiện và biến mất của các loài.
• B. Phân tích DNA cho thấy mối quan hệ giữa các nhóm sinh vật lớn.
• C. Các đại tuyệt chủng và sự kiện bức xạ thích nghi trong lịch sử địa chất.
• D. Nghiên cứu về các cơ quan tương đồng giữa các loài khác nhau.

Câu 12: Trong hệ thống phân loại sinh học hiện đại, đơn vị phân loại cơ bản nhất là gì?

• A. Loài.
• B. Chi.
• C. Họ.
• D. Bộ.

Câu 13: Cây phát sinh loài (phylogenetic tree) thể hiện điều gì về mối quan hệ giữa các loài?

• A. Môi trường sống của các loài.
• B. Lịch sử tiến hóa và quan hệ tổ tiên - hậu duệ.
• C. Đặc điểm hình thái và chức năng của các loài.
• D. Sự phân bố địa lý hiện tại của các loài.

Câu 14: Đặc điểm nào sau đây thường được sử dụng để xây dựng cây phát sinh loài phân tử?

• A. Đặc điểm hình thái bên ngoài.
• B. Đặc điểm sinh lý và tập tính.
• C. Trình tự nucleotide của DNA hoặc RNA.
• D. Số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào.

Câu 15: Khái niệm "đồng hồ phân tử" được sử dụng để làm gì trong nghiên cứu tiến hóa?

• A. Xác định mức độ đa dạng di truyền của một loài.
• B. Ước tính thời gian các loài phân nhánh từ tổ tiên chung.
• C. Đo tốc độ tiến hóa hình thái của các loài.
• D. Phân tích áp lực chọn lọc tự nhiên lên các gen khác nhau.

Câu 16: Hiện tượng nào sau đây có thể dẫn đến sự xuất hiện các đặc điểm mới lạ (novel traits) trong quá trình tiến hóa?

• A. Đột biến gen.
• B. Chọn lọc ổn định.
• C. Giao phối ngẫu nhiên.
• D. Dòng gen giữa các quần thể.

Câu 17: Vai trò của gen điều hòa (regulatory gene) trong tiến hóa là gì?

• A. Quy định cấu trúc protein enzyme.
• B. Tổng hợp các phân tử RNA vận chuyển.
• C. Kiểm soát thời gian và vị trí hoạt động của các gen khác.
• D. Tham gia vào quá trình phiên mã và dịch mã.

Câu 18: Sự thay đổi trong gen điều hòa Hox có thể dẫn đến những biến đổi lớn nào trong cơ thể động vật?

• A. Thay đổi màu sắc da hoặc lông.
• B. Thay đổi vị trí hoặc số lượng các bộ phận cơ thể.
• C. Thay đổi kích thước tế bào.
• D. Thay đổi tốc độ trao đổi chất.

Câu 19: Hiện tượng "bức xạ thích nghi" (adaptive radiation) thường xảy ra khi nào?

• A. Môi trường sống ổn định và cạnh tranh gay gắt.
• B. Quần thể bị thu hẹp về kích thước.
• C. Dòng gen mạnh mẽ giữa các quần thể.
• D. Xuất hiện môi trường sống mới hoặc niche sinh thái trống.

Câu 20: Ví dụ điển hình nào sau đây minh họa cho hiện tượng bức xạ thích nghi?

• A. Sự tiến hóa của cá voi từ động vật có vú trên cạn.
• B. Sự kháng kháng sinh của vi khuẩn.
• C. Sự đa dạng hóa của chim sẻ Darwin ở quần đảo Galapagos.
• D. Sự hình thành các giống chó khác nhau từ chó sói.

Câu 21: Sự kiện nào sau đây được coi là một trong những đại tuyệt chủng lớn nhất trong lịch sử Trái Đất?

• A. Đại tuyệt chủng kỷ Permi-Trias.
• B. Đại tuyệt chủng kỷ Ordovic-Silur.
• C. Đại tuyệt chủng kỷ Devon muộn.
• D. Đại tuyệt chủng kỷ Trias-Jura.

Câu 22: Nguyên nhân chính gây ra đại tuyệt chủng kỷ Phấn Trắng - Paleogen được cho là gì?

• A. Sự thay đổi khí hậu do hoạt động núi lửa kéo dài.
• B. Tác động của thiên thạch lớn.
• C. Sự cạnh tranh gay gắt giữa các loài.
• D. Sự lan rộng của dịch bệnh.

Câu 23: Hậu quả của các đại tuyệt chủng đối với sự sống trên Trái Đất là gì?

• A. Làm tăng tính ổn định của hệ sinh thái.
• B. Ngăn chặn sự xuất hiện của các loài mới.
• C. Mở đường cho sự phục hồi và đa dạng hóa của sự sống.
• D. Giảm tốc độ tiến hóa của các loài.

Câu 24: Quá trình phát sinh loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa thường gặp ở nhóm sinh vật nào?

• A. Động vật có xương sống.
• B. Động vật không xương sống.
• C. Vi khuẩn và archaea.
• D. Thực vật.

Câu 25: Loại cách ly sinh sản nào xảy ra khi hai loài có thời gian hoặc mùa sinh sản khác nhau?

• A. Cách ly tập tính.
• B. Cách ly thời gian.
• C. Cách ly cơ học.
• D. Cách ly giao tử.

Câu 26: Điều gì KHÔNG phải là yếu tố thúc đẩy quá trình phát sinh loài?

• A. Đột biến.
• B. Chọn lọc tự nhiên.
• C. Dòng gen mạnh mẽ.
• D. Cách ly địa lý.

Câu 27: Trong mô hình tiến hóa "nhịp điệu đều đặn" (gradualism), sự thay đổi tiến hóa diễn ra như thế nào?

• A. Từ từ và liên tục qua các giai đoạn trung gian.
• B. Nhanh chóng và đột ngột sau các giai đoạn ổn định.
• C. Không theo quy luật và ngẫu nhiên.
• D. Chỉ xảy ra trong các giai đoạn đại tuyệt chủng.

Câu 28: Phân tích lớp vỏ hóa thạch cho thấy một loài sinh vật biển xuất hiện đột ngột trong một lớp đá, tồn tại ổn định trong nhiều lớp đá tiếp theo, rồi biến mất đột ngột. Dữ liệu này phù hợp với mô hình tiến hóa nào?

• A. Tiến hóa hội tụ.
• B. Tiến hóa nhảy vọt.
• C. Tiến hóa phân kỳ.
• D. Tiến hóa song song.

Câu 29: Trong quá trình phát sinh loài sinh thái, áp lực chọn lọc tự nhiên chủ yếu tác động lên yếu tố nào?

• A. Cấu trúc nhiễm sắc thể.
• B. Tần số alen trong quần thể.
• C. Cơ chế cách ly sinh sản.
• D. Sự thích nghi với các điều kiện môi trường khác nhau.

Câu 30: Để xác định mối quan hệ họ hàng giữa các loài sinh vật, phương pháp nào sau đây cung cấp thông tin chính xác và chi tiết nhất?

• A. Nghiên cứu hình thái so sánh.
• B. Phân tích hóa thạch.
• C. Phân tích DNA và RNA.
• D. Quan sát tập tính sinh sản.

Câu 1: Điểm khác biệt cơ bản nhất giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn là gì?

• A. Tiến hóa nhỏ diễn ra chậm hơn tiến hóa lớn.
• B. Tiến hóa lớn chỉ xảy ra ở thực vật và động vật bậc cao.
• C. Tiến hóa nhỏ diễn ra trong phạm vi loài, dẫn đến hình thành loài mới; tiến hóa lớn diễn ra trên mức loài, dẫn đến hình thành các nhóm phân loại lớn hơn.
• D. Tiến hóa lớn chỉ bao gồm sự thay đổi tần số alen, còn tiến hóa nhỏ thì không.

Câu 2: Kết quả cuối cùng của quá trình tiến hóa lớn là sự hình thành của các đơn vị phân loại ở cấp bậc nào?

• A. Quần thể.
• B. Nòi địa lí hoặc nòi sinh thái.
• C. Loài mới.
• D. Trên mức loài (chi, họ, bộ, lớp, ngành, giới).

Câu 3: Quá trình nào sau đây được xem là nền tảng, tích lũy lại sẽ dẫn đến tiến hóa lớn?

• A. Tiến hóa nhỏ.
• B. Đột biến gen và đột biến nhiễm sắc thể.
• C. Biến động di truyền.
• D. Chọn lọc nhân tạo.

Câu 4: Sự kiện nào sau đây được xem là yếu tố then chốt có thể thúc đẩy một đợt bùng nổ thích nghi (adaptive radiation) của các nhóm sinh vật còn sót lại?

• A. Sự xuất hiện một đột biến có lợi ở một loài.
• B. Một sự kiện tuyệt chủng hàng loạt, giải phóng nhiều ổ sinh thái.
• C. Sự di cư của một nhóm nhỏ cá thể đến môi trường mới.
• D. Giao phối không ngẫu nhiên trong quần thể.

Câu 5: Kỷ Cambri (Cambrian) trong Đại Cổ sinh nổi bật với sự kiện gì trong lịch sử tiến hóa sự sống?

• A. Sự xuất hiện của các loài thực vật có hoa.
• B. Sự tuyệt chủng của khủng long.
• C. Sự hình thành Trái Đất và sự sống đầu tiên.
• D. Sự bùng nổ đa dạng của các nhóm động vật không xương sống với bộ xương ngoài.

Câu 6: Đại Trung sinh (Mesozoic era) thường được mệnh danh là "Kỉ nguyên của Khủng long". Sự kiện địa chất hoặc khí hậu nào sau đây được cho là đã kết thúc Đại Trung sinh và dẫn đến sự tuyệt chủng của nhóm này?

• A. Va chạm với thiên thạch lớn (sự kiện K-Pg).
• B. Kỷ Băng hà kéo dài.
• C. Sự hình thành dãy núi Himalaya.
• D. Đại hồng thủy toàn cầu.

Câu 7: Bằng chứng hóa thạch cung cấp thông tin quý giá về tiến hóa lớn, nhưng có một hạn chế lớn là gì?

• A. Không thể xác định tuổi tuyệt đối của hóa thạch.
• B. Hóa thạch chỉ được tìm thấy ở một số khu vực địa lí nhất định.
• C. Hồ sơ hóa thạch không đầy đủ và liên tục cho tất cả các nhóm sinh vật.
• D. Hóa thạch không thể cho biết về cấu trúc giải phẫu của sinh vật cổ đại.

Câu 8: Khi so sánh trình tự nucleotide của các gen hoặc trình tự amino acid của các protein ở các loài khác nhau, các nhà khoa học có thể suy ra điều gì về mối quan hệ tiến hóa?

• A. Chỉ có thể xác định được các loài có cùng môi trường sống.
• B. Mức độ gần gũi về mặt di truyền và thời điểm phân nhánh của các loài từ tổ tiên chung.
• C. Tốc độ đột biến ở các loài là như nhau.
• D. Chỉ có thể áp dụng cho vi khuẩn và vi rút.

Câu 9: Cánh của dơi, tay của người, và vây bơi của cá voi đều có cấu trúc xương tương đồng, mặc dù chúng thực hiện các chức năng khác nhau. Đây là ví dụ về bằng chứng tiến hóa nào?

• A. Giải phẫu so sánh (cấu trúc tương đồng).
• B. Giải phẫu so sánh (cấu trúc tương tự).
• C. Phôi sinh học so sánh.
• D. Địa lí sinh vật.

Câu 10: Các cơ quan thoái hóa (cơ quan vestigial), như xương cụt ở người hoặc dấu tích chi sau ở cá voi, là bằng chứng cho thấy điều gì?

• A. Các loài này đang trải qua đột biến lớn.
• B. Môi trường sống của các loài này đang thay đổi nhanh chóng.
• C. Chúng là kết quả của chọn lọc nhân tạo.
• D. Các loài này có tổ tiên chung với các loài có cơ quan đó phát triển đầy đủ và có chức năng.

Câu 11: Sự đa dạng của các loài động vật có vú sau sự kiện tuyệt chủng K-Pg (kết thúc Đại Trung sinh) là một ví dụ điển hình nhất cho quá trình nào?

• A. Đồng quy tiến hóa.
• B. Tiến hóa song hành.
• C. Bùng nổ thích nghi (adaptive radiation).
• D. Tiến hóa phân li (divergent evolution) ở cấp độ loài.

Câu 12: Dựa vào dữ liệu hóa thạch, các nhà khoa học nhận thấy một số nhóm sinh vật tồn tại ổn định trong thời gian dài, sau đó đột ngột xuất hiện nhiều loài mới và thay đổi hình thái nhanh chóng, xen kẽ bởi các giai đoạn ít thay đổi. Mô hình tiến hóa này được gọi là gì?

• A. Tiến hóa từ từ (gradualism).
• B. Tiến hóa nhảy vọt (punctuated equilibrium).
• C. Tiến hóa đồng quy.
• D. Tiến hóa song song.

Câu 13: Sự xuất hiện của thực vật có mạch và sự lan rộng của chúng trên đất liền vào cuối Đại Cổ sinh đã tạo ra những thay đổi lớn nào đối với môi trường và sự sống?

• A. Thay đổi thành phần khí quyển (tăng O2, giảm CO2), hình thành đất, tạo điều kiện cho động vật chinh phục đất liền.
• B. Gây ra sự tuyệt chủng hàng loạt của các loài tảo biển.
• C. Dẫn đến sự hình thành của các lục địa mới.
• D. Làm giảm nhiệt độ toàn cầu một cách đột ngột.

Câu 14: Yếu tố nào sau đây đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tiến hóa lớn thông qua việc phá vỡ sự ổn định của hệ sinh thái và mở ra các cơ hội thích nghi mới?

• A. Đột biến gen ở tần suất thấp.
• B. Chọn lọc ổn định.
• C. Giao phối ngẫu nhiên.
• D. Các sự kiện địa chất, khí hậu quy mô lớn hoặc va chạm thiên thể.

Câu 15: Dựa trên bằng chứng hóa thạch và sinh học phân tử, các nhà khoa học đã xây dựng cây phát sinh chủng loại. Cây này mô tả điều gì?

• A. Mối quan hệ cạnh tranh giữa các loài.
• B. Mối quan hệ họ hàng và lịch sử phân hóa của các loài từ tổ tiên chung.
• C. Sự phân bố địa lí hiện tại của các loài.
• D. Kích thước quần thể của các loài trong quá khứ.

Câu 16: Sự tiến hóa của các loài chim từ một nhóm khủng long chân thú (theropods) là một ví dụ về quá trình chuyển tiếp lớn. Bằng chứng nào sau đây không trực tiếp hỗ trợ cho giả thuyết này?

• A. Tìm thấy hóa thạch các loài có đặc điểm trung gian giữa khủng long và chim (ví dụ: Archaeopteryx).
• B. Sự tương đồng về cấu trúc xương chi trước giữa chim và khủng long chân thú.
• C. Sự tương đồng về cấu trúc giải phẫu của vây cá và cánh chim.
• D. Sự phát hiện các hóa thạch khủng long chân thú có lông vũ.

Câu 17: Tại sao sự tiến hóa của bộ gen, đặc biệt là sự nhân đôi gen và sự thay đổi các gen điều hòa phát triển (gen Hox), lại được xem là yếu tố quan trọng thúc đẩy tiến hóa lớn?

• A. Chúng tạo ra các bản sao gen mới có thể phát triển chức năng mới hoặc thay đổi đáng kể kế hoạch cơ thể.
• B. Chúng chỉ ảnh hưởng đến các đặc điểm nhỏ, ít quan trọng.
• C. Chúng làm giảm tốc độ đột biến ở các gen khác.
• D. Chúng chỉ xảy ra ở các loài đơn giản, không có bộ xương.

Câu 18: Khi một nhóm sinh vật di cư đến một quần đảo mới với nhiều hòn đảo có môi trường khác nhau và các ổ sinh thái trống, khả năng cao sẽ xảy ra hiện tượng gì?

• A. Tuyệt chủng hàng loạt của nhóm sinh vật đó.
• B. Giảm sự đa dạng di truyền của quần thể.
• C. Đồng quy tiến hóa giữa các cá thể trong nhóm.
• D. Bùng nổ thích nghi, hình thành nhiều loài mới từ tổ tiên chung.

Câu 19: Đại Tân sinh (Cenozoic era), là đại địa chất hiện tại, được đặc trưng bởi sự phát triển mạnh mẽ của các nhóm sinh vật nào?

• A. Thực vật có hoa, côn trùng và động vật có vú.
• B. Khủng long và cây hạt trần.
• C. Vi khuẩn và tảo lam.
• D. Động vật không xương sống ở biển.

Câu 20: Sự hình thành lục địa trôi dạt (continental drift) có ảnh hưởng như thế nào đến tiến hóa lớn?

• A. Làm giảm tốc độ đột biến.
• B. Thay đổi khí hậu toàn cầu, tạo ra sự cách li địa lí, thúc đẩy sự phân hóa và hình thành loài mới.
• C. Ngăn chặn hoàn toàn quá trình tuyệt chủng.
• D. Chỉ ảnh hưởng đến sự phân bố của thực vật, không ảnh hưởng đến động vật.

Câu 21: Tại sao sự kiện oxy hóa lớn (Great Oxidation Event) do vi khuẩn lam gây ra vào khoảng 2.4 tỷ năm trước lại là một bước ngoặt quan trọng trong tiến hóa sự sống?

• A. Nó dẫn đến sự tuyệt chủng của tất cả các sinh vật kị khí.
• B. Nó tạo ra lớp vỏ Trái Đất rắn chắc.
• C. Nó làm thay đổi thành phần khí quyển, tạo điều kiện cho sự phát triển của hô hấp hiếu khí và hình thành tầng ozon.
• D. Nó là nguyên nhân trực tiếp hình thành sinh vật đa bào.

Câu 22: Việc sử dụng "đồng hồ phân tử" (molecular clock) để ước tính thời điểm phân nhánh của các nhóm sinh vật dựa trên giả định nào?

• A. Tốc độ tích lũy đột biến ở các gen nhất định là tương đối ổn định theo thời gian.
• B. Tất cả các loài đều có cùng tốc độ tiến hóa.
• C. Kích thước bộ gen của các loài không thay đổi.
• D. Chọn lọc tự nhiên không tác động lên các trình tự DNA được sử dụng.

Câu 23: Cánh của côn trùng và cánh của chim là ví dụ về cấu trúc gì trong tiến hóa, mặc dù chúng có chức năng tương tự nhau?

• A. Cấu trúc tương đồng (Homologous structures).
• B. Cấu trúc tương tự (Analogous structures) do đồng quy tiến hóa.
• C. Cấu trúc thoái hóa (Vestigial structures).
• D. Cấu trúc nguyên thủy.

Câu 24: Tại sao sự kiện tuyệt chủng Permi-Trias (khoảng 252 triệu năm trước) được xem là sự kiện tuyệt chủng nghiêm trọng nhất trong lịch sử Trái Đất?

• A. Nó chỉ ảnh hưởng đến các loài động vật có vú.
• B. Nó chỉ xảy ra ở đại dương.
• C. Nó dẫn đến sự xuất hiện của loài người.
• D. Nó làm tuyệt chủng ước tính 96% số loài sinh vật biển và 70% số loài sinh vật trên cạn.

Câu 25: Giả sử bạn phát hiện một nhóm hóa thạch cho thấy sự chuyển đổi dần dần từ một loài động vật sống dưới nước sang một loài có khả năng di chuyển trên cạn qua hàng triệu năm. Bằng chứng này ủng hộ mô hình tiến hóa nào rõ rệt nhất?

• A. Tiến hóa từ từ (gradualism).
• B. Tiến hóa nhảy vọt (punctuated equilibrium).
• C. Đồng quy tiến hóa.
• D. Bùng nổ thích nghi.

Câu 26: Vai trò của sự cách li địa lí trong quá trình tiến hóa lớn chủ yếu là gì?

• A. Ngăn chặn hoàn toàn đột biến.
• B. Chỉ gây ra sự thay đổi tần số alen nhỏ.
• C. Thúc đẩy sự phân hóa và tích lũy các khác biệt di truyền giữa các quần thể, dẫn đến hình thành loài mới.
• D. Làm tăng cường dòng gen giữa các quần thể.

Câu 27: Sự xuất hiện của tế bào nhân thực từ tế bào nhân sơ là một bước ngoặt lớn trong tiến hóa. Thuyết nào giải thích phổ biến nhất cho nguồn gốc của ti thể và lục lạp trong tế bào nhân thực?

• A. Thuyết tiến hóa tổng hợp.
• B. Thuyết chọn lọc tự nhiên.
• C. Thuyết đa bội hóa.
• D. Thuyết nội cộng sinh (Endosymbiotic theory).

Câu 28: Bằng chứng phôi sinh học so sánh cho thấy sự tương đồng trong giai đoạn phát triển phôi sớm của các loài có xương sống (cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú). Điều này gợi ý về điều gì?

• A. Chúng có chung một tổ tiên.
• B. Môi trường sống của chúng giống nhau.
• C. Chúng tiến hóa một cách độc lập.
• D. Tốc độ phát triển phôi của chúng là như nhau.

Câu 29: Khí hậu Trái Đất trong Đại Cổ sinh đã trải qua nhiều biến động lớn, bao gồm các kỷ băng hà và thời kỳ ấm áp. Những thay đổi này có ảnh hưởng như thế nào đến tiến hóa lớn?

• A. Chúng làm dừng hoàn toàn quá trình tiến hóa.
• B. Chúng tạo áp lực chọn lọc mạnh mẽ, có thể dẫn đến tuyệt chủng hoặc thúc đẩy sự thích nghi và đa dạng hóa ở các nhóm sinh vật còn sót lại.
• C. Chúng chỉ ảnh hưởng đến các loài thực vật thủy sinh.
• D. Chúng làm giảm tần số đột biến trong quần thể.

Câu 30: Nhìn vào lịch sử tiến hóa, sự kiện nào sau đây được xem là tiền đề quan trọng nhất cho sự đa dạng hóa và phát triển của các hệ sinh thái phức tạp trên cạn?

• A. Sự xuất hiện của động vật có xương sống.
• B. Sự tuyệt chủng của khủng long.
• C. Sự hình thành của các rạn san hô.
• D. Sự chinh phục đất liền của thực vật và nấm.

Câu 1: Quá trình tiến hóa lớn nào dưới đây thường được đặc trưng bởi sự xuất hiện của các nhóm phân loại trên loài, như chi, họ, bộ, lớp, ngành?

• A. Tiến hóa vi mô
• B. Tiến hóa cá thể
• C. Tiến hóa lớn
• D. Tiến hóa thích nghi

Câu 2: Bằng chứng nào về tiến hóa cho thấy sự tương đồng về cấu trúc giải phẫu của các cơ quan ở các loài khác nhau, mặc dù chúng có thể thực hiện chức năng khác nhau, ví dụ như chi trước của mèo, cánh dơi và tay người?

• A. Bằng chứng phôi sinh học
• B. Bằng chứng giải phẫu so sánh
• C. Bằng chứng hóa thạch
• D. Bằng chứng địa lí sinh vật học

Câu 3: Việc phát hiện các hóa thạch chuyển tiếp (transitional fossils), ví dụ như Archaeopteryx (hóa thạch có đặc điểm của cả bò sát và chim), cung cấp bằng chứng trực tiếp cho điều gì trong tiến hóa lớn?

• A. Sự chuyển đổi giữa các nhóm phân loại lớn trong lịch sử sự sống.
• B. Sự tồn tại của các loài đã tuyệt chủng.
• C. Sự phân bố địa lí của các loài.
• D. Sự tương đồng về cấu trúc DNA giữa các loài.

Câu 4: Phân tích trình tự nucleotide của các gen hoặc trình tự amino acid của các protein ở các loài khác nhau là phương pháp chủ yếu của bằng chứng tiến hóa nào?

• A. Bằng chứng hóa thạch
• B. Bằng chứng giải phẫu so sánh
• C. Bằng chứng phôi sinh học
• D. Bằng chứng sinh học phân tử

Câu 5: Trong lịch sử địa chất của Trái Đất, sự kiện nào đánh dấu sự bùng nổ đa dạng của sự sống, với sự xuất hiện đột ngột của hầu hết các ngành động vật hiện đại?

• A. Sự bùng nổ Cambri (Kỉ Cambri, Đại Cổ Sinh)
• B. Sự tuyệt chủng cuối kỉ Creta (Đại Trung Sinh)
• C. Sự xuất hiện thực vật có hoa (Đại Trung Sinh)
• D. Sự phát triển của động vật có vú (Đại Tân Sinh)

Câu 6: Quá trình phát sinh các nhóm phân loại trên loài là kết quả tích lũy của quá trình nào diễn ra trong thời gian địa chất rất dài?

• A. Biến dị cá thể
• B. Chọn lọc nhân tạo
• C. Hình thành loài mới
• D. Đột biến gen

Câu 7: Yếu tố nào dưới đây, khi tác động trên quy mô lớn và trong thời gian địa chất dài, có thể dẫn đến sự phân hóa và hình thành các nhóm phân loại lớn?

• A. Sự cạnh tranh giữa các cá thể trong một quần thể
• B. Tích lũy các cơ chế cách li sinh sản
• C. Sự thay đổi tần số alen do giao phối ngẫu nhiên
• D. Đột biến điểm xảy ra ở một vài cá thể

Câu 8: Hiện tượng nhiều loài có nguồn gốc khác nhau nhưng sống trong môi trường tương tự nhau và tiến hóa để có những đặc điểm hình thái, chức năng giống nhau (ví dụ: cá heo và cá mập có hình dạng cơ thể thuôn dài) được gọi là gì?

• A. Tiến hóa phân li
• B. Tiến hóa song hành
• C. Tiến hóa đồng quy
• D. Tiến hóa đồng quy (Convergence)

Câu 9: Sự phát sinh của các nhóm phân loại mới từ một tổ tiên chung, dẫn đến sự đa dạng hóa thành nhiều nhánh khác nhau thích nghi với các môi trường sống hoặc lối sống khác nhau, được gọi là gì?

• A. Tiến hóa phân li (Divergence)
• B. Tiến hóa đồng quy
• C. Tiến hóa song hành
• D. Tiến hóa thích nghi

Câu 10: Quan sát sự phát triển phôi của các loài động vật có xương sống (cá, lưỡng cư, bò sát, chim, thú) cho thấy chúng có những giai đoạn phát triển ban đầu rất giống nhau. Điều này cung cấp bằng chứng cho điều gì?

• A. Sự thích nghi của phôi với môi trường sống.
• B. Sự khác biệt về cấu trúc di truyền giữa các loài.
• C. Nguồn gốc chung của các nhóm động vật có xương sống.
• D. Sự ảnh hưởng của môi trường lên quá trình phát triển.

Câu 11: Đại Trung Sinh được mệnh danh là "kỉ nguyên của bò sát". Sự kiện tiến hóa lớn nổi bật nào diễn ra trong đại này, đánh dấu sự thống trị của nhóm bò sát?

• A. Sự bùng nổ các loài động vật không xương sống ở biển.
• B. Sự phát triển mạnh mẽ và đa dạng hóa của khủng long và các loài bò sát khác.
• C. Sự xuất hiện của thực vật có hoa.
• D. Sự phát triển của các loài động vật có vú kích thước lớn.

Câu 12: Cuối Đại Trung Sinh, một sự kiện tuyệt chủng hàng loạt đã xảy ra, dẫn đến sự biến mất của khủng long và nhiều nhóm sinh vật khác. Sự kiện này đã tạo điều kiện cho sự phát triển mạnh mẽ của nhóm nào trong Đại Tân Sinh tiếp theo?

• A. Côn trùng
• B. Thực vật hạt trần
• C. Lưỡng cư
• D. Động vật có vú và chim

Câu 13: Hiện tượng tuyệt chủng hàng loạt trong lịch sử sự sống có vai trò gì đối với tiến hóa lớn?

• A. Loại bỏ các nhóm sinh vật đang tồn tại, tạo khoảng trống sinh thái cho các nhóm mới phát triển và đa dạng hóa.
• B. Làm chậm lại quá trình tiến hóa của các nhóm sinh vật còn sống sót.
• C. Thúc đẩy sự hình thành loài mới thông qua cách li địa lí.
• D. Gia tăng sự cạnh tranh giữa các loài trong hệ sinh thái.

Câu 14: Sự phát sinh của thực vật có hoa vào cuối Đại Trung Sinh và sự đa dạng hóa nhanh chóng của chúng trong Đại Tân Sinh là một ví dụ điển hình cho quá trình tiến hóa lớn nào?

• A. Tiến hóa đồng quy
• B. Tiến hóa phân li (radiation thích nghi)
• C. Tiến hóa song hành
• D. Tiến hóa không thích nghi

Câu 15: Quá trình phát sinh loài người hiện đại (Homo sapiens) được xem là một phần của tiến hóa lớn, nằm trong Đại Tân Sinh. Bằng chứng hóa thạch và sinh học phân tử đều chỉ ra nguồn gốc của loài người từ nhóm nào?

• A. Vượn cáo
• B. Khỉ Cựu Thế giới
• C. Vượn người (hominid)
• D. Động vật có vú nguyên thủy

Câu 16: Khi nghiên cứu về tiến hóa lớn, các nhà khoa học thường sử dụng phương pháp xây dựng cây phát sinh chủng loại (phylogenetic tree). Cây này minh họa điều gì?

• A. Mối quan hệ họ hàng và lịch sử tiến hóa của các nhóm sinh vật.
• B. Sự phân bố địa lí hiện tại của các loài.
• C. Cấu trúc giải phẫu chi tiết của từng loài.
• D. Trình tự các thời đại địa chất.

Câu 17: Sự hình thành một cơ quan mới hoặc một cấu trúc phức tạp (ví dụ: mắt, cánh) trong tiến hóa lớn thường không xảy ra đột ngột mà là kết quả của quá trình nào?

• A. Đột biến gen đơn lẻ có lợi.
• B. Sự xuất hiện ngẫu nhiên của cấu trúc hoàn chỉnh.
• C. Chỉ do tác động của chọn lọc tự nhiên.
• D. Tích lũy dần dần các biến đổi nhỏ qua hàng triệu năm, mỗi bước đều mang lại ít nhiều lợi ích thích nghi.

Câu 18: Các bằng chứng về sự tương đồng trong cấu trúc của các cơ quan tương đồng (homologous organs) giữa các loài khác nhau (ví dụ: xương chi trước của động vật có vú) chủ yếu phản ánh điều gì?

• A. Sự thích nghi với môi trường sống giống nhau.
• B. Nguồn gốc chung từ một tổ tiên.
• C. Sự hội tụ tiến hóa.
• D. Tác động của chọn lọc nhân tạo.

Câu 19: Cơ quan tương tự (analogous organs), ví dụ như cánh côn trùng và cánh chim, có cấu trúc khác nhau nhưng thực hiện chức năng bay giống nhau. Sự tồn tại của cơ quan tương tự là bằng chứng cho quá trình tiến hóa nào?

• A. Tiến hóa phân li
• B. Tiến hóa song hành
• C. Tiến hóa đồng quy (Convergence)
• D. Tiến hóa thích nghi

Câu 20: Tại sao sự phát hiện các hóa thạch có ý nghĩa quan trọng trong việc nghiên cứu tiến hóa lớn?

• A. Chúng cung cấp bằng chứng trực tiếp về các sinh vật đã tồn tại trong quá khứ và sự thay đổi của chúng theo thời gian địa chất.
• B. Chúng cho biết trình tự nucleotide của các gen cổ đại.
• C. Chúng chỉ ra sự phân bố địa lí hiện tại của các loài.
• D. Chúng là bằng chứng duy nhất cho thấy tiến hóa có xảy ra.

Câu 21: Đại Cổ Sinh chứng kiến sự kiện quan trọng nào trong lịch sử tiến hóa của thực vật, tạo tiền đề cho sự chinh phục đất liền?

• A. Sự xuất hiện của rêu
• B. Sự phát triển của thực vật hạt kín
• C. Sự phát triển của thực vật có hoa
• D. Sự xuất hiện và phát triển của thực vật có mạch (rêu, dương xỉ, thực vật hạt trần nguyên thủy)

Câu 22: Sự tiến hóa của các nhóm sinh vật chịu ảnh hưởng lớn từ các yếu tố môi trường, đặc biệt là sự thay đổi khí hậu và kiến tạo địa chất (ví dụ: sự trôi dạt lục địa). Điều này thuộc bằng chứng tiến hóa nào?

• A. Bằng chứng địa lí sinh vật học
• B. Bằng chứng sinh học phân tử
• C. Bằng chứng hóa thạch
• D. Bằng chứng giải phẫu so sánh

Câu 23: Một trong những đặc điểm nổi bật của Đại Tân Sinh là sự đa dạng hóa và phát triển mạnh mẽ của các loài động vật có vú và chim. Điều này xảy ra sau sự kiện nào?

• A. Sự bùng nổ Cambri
• B. Sự tuyệt chủng hàng loạt ở cuối Đại Trung Sinh
• C. Sự xuất hiện của thực vật có hoa
• D. Sự hình thành tầng ozone

Câu 24: Phân tích các gen mã hóa protein cytochrome c ở nhiều loài khác nhau cho thấy mức độ khác biệt về trình tự nucleotide tỷ lệ thuận với khoảng thời gian tách biệt tiến hóa của các loài đó. Đây là ứng dụng của bằng chứng tiến hóa nào?

• A. Bằng chứng hóa thạch
• B. Bằng chứng giải phẫu so sánh
• C. Bằng chứng phôi sinh học
• D. Bằng chứng sinh học phân tử (Đồng hồ phân tử)

Câu 25: Quá trình phát sinh các nhóm phân loại lớn được xây dựng dựa trên giả thuyết rằng các nhóm có quan hệ họ hàng gần gũi sẽ có nhiều đặc điểm chung hơn so với các nhóm có quan hệ họ hàng xa. Điều này dựa trên nguyên tắc nào của tiến hóa?

• A. Tổ tiên chung (Common descent)
• B. Chọn lọc tự nhiên
• C. Đột biến ngẫu nhiên
• D. Di nhập gen

Câu 26: Sự xuất hiện của các nhóm sinh vật mới sau một sự kiện tuyệt chủng hàng loạt thường diễn ra như thế nào?

• A. Diễn ra chậm rãi do thiếu các biến dị mới.
• B. Chỉ xảy ra ở các nhóm sinh vật nguyên thủy.
• C. Diễn ra nhanh chóng do các nhóm còn sống sót có cơ hội khai thác các ổ sinh thái trống (bức xạ thích nghi).
• D. Không liên quan đến sự kiện tuyệt chủng.

Câu 27: Trong lịch sử phát triển của sinh giới, sự kiện nào được coi là mốc quan trọng đánh dấu sự chuyển đổi từ sinh vật nhân sơ sang sinh vật nhân thực?

• A. Sự hình thành tế bào nhân thực
• B. Sự xuất hiện của đa bào
• C. Sự bùng nổ Cambri
• D. Sự xuất hiện của thực vật trên cạn

Câu 28: Sự xuất hiện của các nhóm sinh vật mới có cấu tạo cơ thể phức tạp hơn (ví dụ: từ đơn bào đến đa bào, từ không xương sống đến có xương sống) trong lịch sử tiến hóa là minh chứng cho xu hướng nào của tiến hóa lớn?

• A. Ngày càng nhỏ hóa kích thước.
• B. Giảm đa dạng loài.
• C. Chỉ thích nghi với một loại môi trường duy nhất.
• D. Ngày càng phức tạp hóa tổ chức cơ thể.

Câu 29: Dựa trên các bằng chứng về tiến hóa lớn, quá trình phát sinh chủng loại được hiểu là quá trình hình thành các nhóm phân loại trên loài thông qua con đường chủ yếu nào?

• A. Chỉ do các đột biến lớn.
• B. Tích lũy dần dần các biến đổi nhỏ (tiến hóa vi mô) qua rất nhiều thế hệ và sự hình thành loài mới.
• C. Sự trao đổi gen giữa các loài khác nhau.
• D. Chỉ do tác động của yếu tố ngẫu nhiên.

Câu 30: Trong bằng chứng địa lí sinh vật học, việc các loài có quan hệ họ hàng gần gũi thường sống trong các khu vực địa lí gần nhau, hoặc các loài ở các khu vực xa nhau nhưng có môi trường tương đồng lại có những đặc điểm giống nhau (tiến hóa đồng quy) chứng tỏ điều gì về sự phân bố của sinh vật?

• A. Sự phân bố của sinh vật chịu ảnh hưởng của lịch sử hình thành Trái Đất và quá trình tiến hóa.
• B. Mọi loài sinh vật đều có thể sống ở bất kỳ đâu trên Trái Đất.
• C. Chỉ có yếu tố khí hậu quyết định sự phân bố của sinh vật.
• D. Sự phân bố sinh vật là hoàn toàn ngẫu nhiên.

Câu 1: Khái niệm tiến hóa lớn (macroevolution) được hiểu là quá trình hình thành các đơn vị phân loại trên loài, bao gồm chi, họ, bộ, lớp, ngành, và giới. Thực chất của tiến hóa lớn là gì?

• A. Những biến đổi lớn trong bộ gen của các cá thể, dẫn đến sự xuất hiện đột ngột của các nhóm sinh vật mới.
• B. Kết quả của quá trình tiến hóa nhỏ diễn ra trong thời gian địa chất rất dài, tích lũy dần các biến đổi ở cấp độ dưới loài.
• C. Sự thích nghi trực tiếp của các loài trước những thay đổi lớn của môi trường, tạo ra các đặc điểm mới hoàn toàn.
• D. Quá trình đột biến gen và nhiễm sắc thể xảy ra với tần suất cao, tạo ra sự đa dạng di truyền khổng lồ vượt ra ngoài phạm vi loài.

Câu 2: Quá trình hình thành loài mới có vai trò trung tâm trong tiến hóa lớn. Theo khái niệm loài sinh học, hai quần thể được xem là hai loài khác nhau khi chúng có đặc điểm nào sau đây?

• A. Có sự khác biệt rõ rệt về hình thái và cấu tạo cơ thể.
• B. Chiếm lĩnh những ổ sinh thái khác nhau trong cùng một khu vực địa lí.
• C. Bị cách li sinh sản với nhau, tức là không thể giao phối hoặc nếu giao phối thì tạo ra con lai bất thụ hoặc kém sức sống.
• D. Có tần số alen và thành phần kiểu gen khác nhau đáng kể do chịu tác động của chọn lọc tự nhiên.

Câu 3: Cách li sinh sản là yếu tố quyết định sự hình thành loài mới. Cơ chế cách li nào sau đây là cách li trước hợp tử?

• A. Hai loài có tập tính giao phối khác nhau nên không thể giao phối với nhau.
• B. Trứng đã thụ tinh nhưng hợp tử không phát triển hoặc chết sớm.
• C. Con lai sinh ra có sức sống kém, dễ chết trước tuổi sinh sản.
• D. Con lai sinh ra có khả năng sống sót nhưng lại bị bất thụ (không có khả năng sinh sản).

Câu 4: Hai loài thực vật A và B cùng sống trong một khu vực địa lí. Loài A thường ra hoa vào mùa xuân, trong khi loài B chỉ ra hoa vào mùa hè. Điều này dẫn đến sự cách li sinh sản giữa hai loài. Đây là dạng cách li sinh sản nào?

• A. Cách li cơ học.
• B. Cách li thời gian (mùa vụ).
• C. Cách li tập tính.
• D. Cách li nơi ở.

Câu 5: Khi hai loài động vật có cấu tạo cơ quan sinh sản khác nhau đáng kể, ngăn cản quá trình giao phối hoặc thụ tinh, đây là biểu hiện của dạng cách li sinh sản nào?

• A. Cách li cơ học.
• B. Cách li giao tử.
• C. Cách li tập tính.
• D. Cách li sau hợp tử.

Câu 6: Con la (lai giữa ngựa cái và lừa đực) là một ví dụ điển hình về con lai bất thụ. Đây là biểu hiện của dạng cách li sinh sản nào?

• A. Cách li trước hợp tử.
• B. Con lai kém sức sống.
• C. Con lai có sức sống nhưng bất thụ.
• D. Cách li sau hợp tử (cụ thể là con lai bất thụ).

Câu 7: Con đường hình thành loài khác khu vực địa lí (allopatric speciation) thường bắt đầu bằng yếu tố nào?

• A. Xuất hiện đột biến đa bội tạo ra cá thể mới cách li sinh sản ngay lập tức.
• B. Chọn lọc tự nhiên tác động mạnh mẽ lên các kiểu hình khác nhau trong cùng một khu vực.
• C. Sự xuất hiện của chướng ngại địa lí (sông, núi, sa mạc...) chia cắt quần thể gốc thành các quần thể cách li nhau.
• D. Các cá thể trong quần thể chuyển sang sử dụng các nguồn tài nguyên khác nhau, dẫn đến cách li sinh thái.

Câu 8: Trong quá trình hình thành loài khác khu vực địa lí, sau khi quần thể bị chia cắt bởi chướng ngại địa lí, yếu tố nào đóng vai trò chủ yếu làm phân hóa vốn gen giữa các quần thể cách li?

• A. Sự cạnh tranh nội bộ giữa các cá thể trong mỗi quần thể.
• B. Sự giao phối ngẫu nhiên diễn ra trong mỗi quần thể con.
• C. Trao đổi gen thường xuyên giữa các quần thể con.
• D. Đột biến, chọn lọc tự nhiên và phiêu bạt di truyền tác động độc lập trên từng quần thể trong các môi trường khác nhau.

Câu 9: Con đường hình thành loài cùng khu vực địa lí (sympatric speciation) có thể xảy ra thông qua những cơ chế nào?

• A. Chỉ thông qua cách li địa lí và sau đó là phân hóa vốn gen.
• B. Thông qua đột biến (ví dụ: đa bội hóa) hoặc chọn lọc phân hóa (disruptive selection) dẫn đến cách li sinh sản.
• C. Chỉ thông qua sự tích lũy dần các biến đổi di truyền nhỏ dưới tác động của chọn lọc tự nhiên.
• D. Thông qua sự di cư của một bộ phận quần thể đến một môi trường mới khác biệt.

Câu 10: Đột biến đa bội (polyploidy) là một cơ chế quan trọng trong hình thành loài, đặc biệt là ở thực vật. Tại sao đột biến đa bội thường dẫn đến hình thành loài mới một cách nhanh chóng theo con đường cùng khu vực địa lí?

• A. Cá thể đa bội thường bị cách li sinh sản ngay lập tức với dạng lưỡng bội ban đầu do không thể tạo ra con lai hữu thụ khi giao phối.
• B. Cá thể đa bội có sức sống và khả năng sinh sản vượt trội, nhanh chóng thay thế dạng lưỡng bội.
• C. Số lượng gen tăng lên ở cá thể đa bội làm tăng khả năng thích nghi với mọi loại môi trường.
• D. Đột biến đa bội làm tăng tần số đột biến gen, đẩy nhanh tốc độ biến dị trong quần thể.

Câu 11: Sự hình thành các nòi sinh thái trong cùng một khu vực địa lí, ví dụ như các nòi sâu bọ thích nghi với các loại cây trồng khác nhau, có thể là bước khởi đầu cho con đường hình thành loài nào?

• A. Hình thành loài khác khu vực địa lí.
• B. Hình thành loài cùng khu vực địa lí (thông qua chọn lọc phân hóa).
• C. Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa.
• D. Quá trình tiến hóa lớn ở cấp độ giới.

Câu 12: Lai xa kèm theo đa bội hóa là một cơ chế hình thành loài phổ biến ở thực vật. Quá trình này tạo ra loài mới có bộ nhiễm sắc thể là tổng bộ nhiễm sắc thể của hai loài bố mẹ và có khả năng sinh sản. Điều này xảy ra vì:

• A. Con lai F1 của phép lai xa luôn hữu thụ.
• B. Đa bội hóa làm giảm số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào sinh dục.
• C. Đa bội hóa giúp các nhiễm sắc thể tương đồng của hai loài khác nhau bắt cặp được trong giảm phân.
• D. Đa bội hóa tạo ra bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội từ mỗi bộ đơn bội của loài bố mẹ, cho phép các nhiễm sắc thể tương đồng bắt cặp trong giảm phân, phục hồi khả năng sinh sản.

Câu 13: Giả sử có hai quần thể A và B thuộc cùng một loài, sống ở hai thung lũng khác nhau bị ngăn cách bởi một dãy núi cao. Theo thời gian, do tác động của đột biến, chọn lọc tự nhiên và phiêu bạt di truyền khác nhau ở mỗi thung lũng, vốn gen của A và B dần phân hóa. Nếu sau hàng nghìn thế hệ, khi chướng ngại địa lí biến mất, quần thể A và B gặp lại nhau nhưng không thể giao phối và sinh sản hữu thụ, thì điều gì đã xảy ra?

• A. Hai quần thể A và B đã hình thành hai loài mới theo con đường khác khu vực địa lí.
• B. Hai quần thể A và B vẫn là một loài duy nhất nhưng có sự phân hóa nòi.
• C. Hai quần thể A và B đã hình thành hai loài mới theo con đường cùng khu vực địa lí.
• D. Quá trình tiến hóa lớn đã diễn ra, tạo ra một chi mới bao gồm A và B.

Câu 14: Trong các con đường hình thành loài, con đường nào thường diễn ra nhanh chóng hơn, đặc biệt là ở thực vật?

• A. Hình thành loài khác khu vực địa lí.
• B. Hình thành loài cùng khu vực địa lí thông qua chọn lọc phân hóa.
• C. Hình thành loài cùng khu vực địa lí thông qua lai xa và đa bội hóa.
• D. Tốc độ hình thành loài không phụ thuộc vào con đường, chỉ phụ thuộc vào tốc độ đột biến.

Câu 15: Hiện tượng hai loài không có quan hệ họ hàng gần gũi lại có những đặc điểm hình thái tương tự nhau do cùng thích nghi với những điều kiện môi trường giống nhau được gọi là:

• A. Tiến hóa phân li.
• B. Tiến hóa đồng quy (convergent evolution).
• C. Tiến hóa song hành (parallel evolution).
• D. Tiến hóa thích nghi.

Câu 16: Hiện tượng hai loài có quan hệ họ hàng gần gũi, sống trong những môi trường tương tự nhau, lại tiến hóa độc lập theo những hướng tương tự, tạo ra những đặc điểm giống nhau về hình thái hoặc sinh lí. Ví dụ: các loài thú có túi ở Úc và thú có nhau thai ở các châu lục khác tiến hóa độc lập nhưng có những dạng sống và hình thái tương tự (chó sói có túi và chó sói có nhau thai). Đây là dạng tiến hóa lớn nào?

• A. Tiến hóa đồng quy.
• B. Tiến hóa phân li.
• C. Tiến hóa song hành.
• D. Tiến hóa thích nghi bức xạ.

Câu 17: Quá trình tiến hóa từ một loài ban đầu hình thành nên nhiều loài mới, mỗi loài thích nghi với một điều kiện sống riêng biệt, chiếm lĩnh các ổ sinh thái khác nhau. Đây là đặc trưng của dạng tiến hóa lớn nào, thường xảy ra khi loài chiếm lĩnh một vùng địa lí mới hoặc khi có sự thay đổi môi trường tạo ra nhiều ổ sinh thái trống?

• A. Tiến hóa phân li (divergent evolution) hay còn gọi là thích nghi bức xạ.
• B. Tiến hóa đồng quy.
• C. Tiến hóa song hành.
• D. Tiến hóa hỗn hợp.

Câu 18: So sánh quá trình tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn, nhận định nào sau đây là đúng?

• A. Tiến hóa nhỏ diễn ra trên quy mô loài, còn tiến hóa lớn diễn ra trên quy mô quần thể.
• B. Tiến hóa nhỏ chỉ tạo ra sự thay đổi về tần số alen, còn tiến hóa lớn tạo ra sự thay đổi về cấu trúc nhiễm sắc thể.
• C. Tiến hóa nhỏ diễn ra trong thời gian ngắn, có thể quan sát trực tiếp, còn tiến hóa lớn diễn ra trong thời gian rất dài, chỉ nghiên cứu gián tiếp.
• D. Tiến hóa nhỏ là quá trình hình thành loài mới, còn tiến hóa lớn là quá trình hình thành các nhóm phân loại trên loài.

Câu 19: Sự xuất hiện của các loài chim sẻ trên quần đảo Galapagos với mỏ có hình dạng và kích thước khác nhau, thích nghi với các nguồn thức ăn đặc trưng trên từng đảo, là một ví dụ điển hình về:

• A. Tiến hóa phân li (thích nghi bức xạ).
• B. Tiến hóa đồng quy.
• C. Tiến hóa song hành.
• D. Hình thành loài cùng khu vực địa lí.

Câu 20: Tại sao cách li địa lí thường được xem là điều kiện cần nhưng chưa đủ để hình thành loài mới?

• A. Vì cách li địa lí không ngăn cản được dòng gen giữa các quần thể.
• B. Vì cách li địa lí chỉ làm tăng tốc độ đột biến chứ không làm phân hóa vốn gen.
• C. Vì cần có thêm sự phân hóa vốn gen dưới tác động của các nhân tố tiến hóa và cuối cùng phải dẫn đến cách li sinh sản giữa các quần thể thì mới hình thành loài mới.
• D. Vì cách li địa lí chỉ xảy ra trong thời gian ngắn và dễ dàng bị phá vỡ.

Câu 21: Một số loài cá trong cùng một hồ nước lớn có tập tính giao phối khác nhau (ví dụ: khác nhau về màu sắc cơ thể dùng để nhận biết bạn tình). Điều này có thể dẫn đến hình thành loài mới theo con đường nào?

• A. Khác khu vực địa lí.
• B. Cùng khu vực địa lí (thông qua cách li tập tính).
• C. Lai xa và đa bội hóa.
• D. Chỉ dẫn đến sự hình thành các nòi sinh thái.

Câu 22: Cơ chế cách li sinh sản nào có vai trò ngăn cản sự hình thành hợp tử giữa hai loài?

• A. Con lai bất thụ.
• B. Con lai kém sức sống.
• C. Sự chết của hợp tử.
• D. Cách li trước hợp tử.

Câu 23: Khi nói về mối quan hệ giữa tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn, phát biểu nào sau đây là chính xác nhất?

• A. Tiến hóa lớn là kết quả của quá trình tiến hóa nhỏ diễn ra trong thời gian địa chất dài, tích lũy các biến đổi dẫn đến hình thành các nhóm phân loại trên loài.
• B. Tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn là hai quá trình hoàn toàn độc lập, không liên quan đến nhau.
• C. Tiến hóa nhỏ chỉ xảy ra ở cấp độ quần thể, còn tiến hóa lớn chỉ xảy ra ở cấp độ loài.
• D. Tiến hóa lớn là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể (tiến hóa nhỏ).

Câu 24: Các loài cá ở hồ Victoria (châu Phi) đã trải qua quá trình thích nghi bức xạ mạnh mẽ, hình thành hàng trăm loài khác nhau từ một vài loài tổ tiên trong thời gian tương đối ngắn. Đây là ví dụ về:

• A. Tiến hóa phân li và hình thành loài mới.
• B. Tiến hóa đồng quy.
• C. Tiến hóa song hành.
• D. Sự thay đổi cấu trúc tuổi của quần thể.

Câu 25: Yếu tố nào sau đây không được coi là cơ chế cách li sinh sản?

• A. Cấu tạo cơ quan sinh sản khác nhau.
• B. Thời điểm sinh sản khác nhau.
• C. Con lai bất thụ.
• D. Sự khác biệt về màu sắc lông do đột biến gen.

Câu 26: Quá trình hình thành loài mới diễn ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Yếu tố nào sau đây có thể làm tăng tốc độ hình thành loài?

• A. Kích thước quần thể lớn và ổn định.
• B. Sự thay đổi nhanh chóng của môi trường tạo ra nhiều ổ sinh thái trống hoặc áp lực chọn lọc mạnh.
• C. Tốc độ đột biến thấp.
• D. Sự di cư thường xuyên giữa các quần thể.

Câu 27: Điều gì xảy ra khi hai quần thể đã phân hóa về vốn gen do cách li địa lí, nhưng khi sống chung trở lại, chúng vẫn có khả năng giao phối và sinh ra con lai hoàn toàn hữu thụ?

• A. Hai quần thể đó đã hình thành hai loài mới.
• B. Quá trình tiến hóa lớn đã hoàn thành.
• C. Hai quần thể đó vẫn thuộc cùng một loài (hoặc có thể là các nòi, phân loài) do cách li sinh sản chưa hoàn thành.
• D. Con đường hình thành loài cùng khu vực địa lí đã diễn ra.

Câu 28: Cây cải bắp (2n=18) lai với cây cải củ (2n=18) tạo ra con lai F1 bất thụ. Bằng phương pháp gây đột biến đa bội hóa, người ta thu được cây lai có khả năng sinh sản, gọi là cây lai Mantegô (4n=36). Cây lai Mantegô là một loài mới được hình thành theo con đường nào?

• A. Khác khu vực địa lí.
• B. Cùng khu vực địa lí thông qua chọn lọc phân hóa.
• C. Chỉ là nòi mới của loài ban đầu.
• D. Lai xa và đa bội hóa (hình thành loài cùng khu vực địa lí).

Câu 29: Trong các phát biểu sau về quá trình phát sinh chủng loại, phát biểu nào sai?

• A. Cách li địa lí là cơ chế cách li sinh sản quan trọng nhất.
• B. Cách li sinh sản là tiêu chí quan trọng để phân biệt hai loài sinh học.
• C. Hình thành loài cùng khu vực địa lí có thể xảy ra mà không cần có sự ngăn cách về mặt địa lí.
• D. Con lai bất thụ là một dạng cách li sau hợp tử.

Câu 30: Giả sử một quần thể động vật sống ven biển bị chia cắt bởi một eo biển hẹp do mực nước biển dâng lên. Hai quần thể con sống ở hai bên eo biển. Theo thời gian, sự khác biệt về điều kiện môi trường và các nhân tố tiến hóa làm cho vốn gen của hai quần thể này phân hóa. Điều gì cần phải xảy ra tiếp theo để hai quần thể này chính thức trở thành hai loài mới?

• A. Một trong hai quần thể phải bị tuyệt diệt.
• B. Chúng phải tiến hóa theo hướng đồng quy để có hình thái giống nhau hơn.
• C. Sự phân hóa vốn gen phải đủ lớn để tạo ra các cơ chế cách li sinh sản, ngăn cản sự trao đổi gen ngay cả khi eo biển biến mất.
• D. Chúng phải phát triển những tập tính kiếm ăn hoàn toàn khác nhau.

Câu 1: Một quần thể thực vật sống trên một sườn núi. Do sự hình thành một con sông mới, quần thể này bị chia cắt thành hai quần thể nhỏ sống ở hai bên bờ sông. Theo thời gian, hai quần thể này tích lũy những đột biến và biến dị khác nhau. Cơ chế tiến hóa lớn nào đang được minh họa rõ nhất trong tình huống này?

• A. Tiến hóa vi mô (Microevolution)
• B. Hình thành loài bằng cách li địa lí
• C. Hình thành loài bằng cách li sinh thái
• D. Lai xa và đa bội hóa

Câu 2: Tại sao quá trình hình thành loài bằng cách li địa lí thường diễn ra chậm và đòi hỏi thời gian dài?

• A. Vì đột biến chỉ xuất hiện với tần suất rất thấp.
• B. Vì chọn lọc tự nhiên chỉ tác động khi môi trường thay đổi đột ngột.
• C. Vì sự tích lũy các biến dị di truyền dẫn đến cách li sinh sản giữa hai quần thể bị chia cắt cần một thời gian đủ dài.
• D. Vì dòng gen giữa các quần thể bị chia cắt vẫn diễn ra thường xuyên.

Câu 3: Giả sử có hai quần thể chim cùng loài sống ở hai khu vực khác nhau. Quần thể A ăn hạt cây X, quần thể B ăn hạt cây Y. Hai loại cây này nở hoa và ra hạt vào các thời điểm khác nhau trong năm. Nếu sự khác biệt về thời điểm kiếm ăn này dẫn đến sự khác biệt về thời điểm sinh sản của hai quần thể, thì cơ chế cách li nào sau đây có thể góp phần vào quá trình hình thành loài mới?

• A. Cách li thời gian (mùa vụ)
• B. Cách li nơi ở
• C. Cách li tập tính
• D. Cách li cơ học

Câu 4: Quá trình hình thành loài bằng con đường đa bội hóa (polyploidy) thường diễn ra nhanh hơn so với hình thành loài bằng cách li địa lí. Nguyên nhân chính là do:

• A. Đột biến đa bội làm tăng khả năng cạnh tranh của sinh vật.
• B. Đột biến đa bội luôn tạo ra các kiểu hình mới thích nghi hơn.
• C. Đột biến đa bội làm tăng nhanh tốc độ đột biến gen.
• D. Đột biến đa bội có thể ngay lập tức tạo ra cơ chế cách li sinh sản (không giao phối được với dạng lưỡng bội ban đầu).

Câu 5: Loài lúa mì hiện đại (Triticum aestivum) là kết quả của quá trình lai xa giữa lúa mì hoang dại và một loài cỏ dại, sau đó là quá trình đa bội hóa. Đây là một ví dụ điển hình về con đường hình thành loài nào?

• A. Cách li địa lí
• B. Cách li sinh thái
• C. Lai xa và đa bội hóa
• D. Chọn lọc tự nhiên

Câu 6: Cơ chế cách li sinh sản (reproductive isolation) đóng vai trò quyết định trong quá trình hình thành loài mới vì nó:

• A. Ngăn cản sự tác động của chọn lọc tự nhiên.
• B. Ngăn cản sự trao đổi gen giữa các quần thể, duy trì sự khác biệt di truyền.
• C. Làm giảm tần suất đột biến trong quần thể.
• D. Tăng cường sự cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể.

Câu 7: Giả sử hai loài côn trùng có cấu tạo cơ quan sinh dục khác nhau, dẫn đến chúng không thể giao phối với nhau ngay cả khi sống cùng khu vực. Đây là dạng cách li sinh sản nào?

• A. Cách li tập tính
• B. Cách li thời gian
• C. Cách li nơi ở
• D. Cách li cơ học

Câu 8: Hai loài ếch sống cùng một hồ nhưng một loài sinh sản vào đầu mùa mưa, loài còn lại sinh sản vào cuối mùa mưa. Đây là ví dụ về cơ chế cách li sinh sản nào?