Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Lý Thuyết Dịch – Đề 07

Câu 1: Trong lý thuyết dịch, khái niệm "tương đương" (equivalence) đề cập đến mối quan hệ giữa văn bản nguồn và văn bản đích. Theo bạn, tương đương động (dynamic equivalence) tập trung vào yếu tố nào là chính?

• A. Sự trùng khớp hoàn toàn về mặt ngôn ngữ và cấu trúc giữa hai văn bản.
• B. Việc giữ nguyên hình thức và phong cách của văn bản gốc một cách tối đa.
• C. Việc tạo ra tác động tương tự lên người đọc văn bản dịch như văn bản gốc đã tạo ra cho người đọc ban đầu.
• D. Sự trung thành tuyệt đối với nghĩa đen của từng từ và cụm từ trong văn bản gốc.

Câu 2: Mô hình dịch thuật "Skopos theory" của Vermeer và Reiß nhấn mạnh yếu tố quyết định nhất cho quá trình dịch. Yếu tố đó là gì?

• A. Sự trung thành với văn bản gốc và tác giả.
• B. Mục đích giao tiếp mà bản dịch hướng đến trong văn hóa mục tiêu.
• C. Tính chính xác về mặt ngữ pháp và từ vựng của bản dịch.
• D. Sở thích cá nhân và phong cách dịch thuật của người dịch.

Câu 3: Khi dịch một văn bản chứa nhiều yếu tố văn hóa đặc trưng, người dịch cần đưa ra quyết định về "thuần hóa" (domestication) hay "ngoại hóa" (foreignization). Trong tình huống nào thì chiến lược "ngoại hóa" được ưu tiên sử dụng?

• A. Khi muốn bản dịch dễ đọc và dễ tiếp cận với độc giả mục tiêu.
• B. Khi văn bản gốc chứa đựng thông tin khoa học hoặc kỹ thuật cần truyền tải chính xác.
• C. Khi dịch các tác phẩm văn học đại chúng hoặc mang tính giải trí cao.
• D. Khi muốn làm nổi bật sự khác biệt văn hóa và giúp độc giả khám phá văn hóa nước ngoài.

Câu 4: Xét tình huống sau: Một người phiên dịch đồng thời (simultaneous interpreting) trong một hội nghị quốc tế về biến đổi khí hậu. Hội nghị có sự tham gia của các nhà khoa học, chính trị gia và đại diện các tổ chức phi chính phủ. Kỹ năng nào sau đây là quan trọng nhất đối với phiên dịch viên trong tình huống này?

• A. Khả năng nghe hiểu nhanh, xử lý thông tin đồng thời và diễn đạt trôi chảy, mạch lạc.
• B. Kiến thức sâu rộng về ngữ pháp và từ vựng của cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích.
• C. Khả năng ghi nhớ chi tiết và chính xác từng câu nói của diễn giả.
• D. Kỹ năng sử dụng các công cụ hỗ trợ phiên dịch thuật (CAT tools) thành thạo.

Câu 5: Trong quá trình dịch thuật, "dịch word-for-word" (dịch từng từ một) thường được coi là phương pháp dịch không hiệu quả. Vì sao?

• A. Vì phương pháp này đòi hỏi người dịch phải có vốn từ vựng rất lớn ở cả hai ngôn ngữ.
• B. Vì cấu trúc ngữ pháp và cách diễn đạt ý nghĩa giữa các ngôn ngữ thường khác nhau, dẫn đến bản dịch gượng gạo, khó hiểu.
• C. Vì phương pháp này làm mất đi tính sáng tạo và phong cách cá nhân của người dịch.
• D. Vì phương pháp này chỉ phù hợp với các văn bản khoa học kỹ thuật, không phù hợp với văn bản văn học.

Câu 6: Khái niệm "untranslatability" (bất dịch) trong lý thuyết dịch đề cập đến điều gì?

• A. Sự thiếu hụt từ vựng tương đương giữa hai ngôn ngữ trong một số lĩnh vực chuyên môn.
• B. Khả năng ngôn ngữ của người dịch còn hạn chế, chưa đủ để dịch một số văn bản phức tạp.
• C. Những khía cạnh của văn bản gốc (như yếu tố văn hóa, chơi chữ, ngữ cảnh đặc biệt) mà việc dịch sang ngôn ngữ khác gặp khó khăn trong việc truyền tải đầy đủ ý nghĩa và hiệu ứng.
• D. Quan điểm cho rằng dịch thuật là một công việc không thể đạt đến sự hoàn hảo tuyệt đối.

Câu 7: Bạn đang dịch một bài thơ có sử dụng nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, điệp âm. Chiến lược dịch nào sẽ giúp bạn truyền tải tốt nhất giá trị nghệ thuật của bài thơ sang ngôn ngữ đích?

• A. Dịch sát nghĩa từng dòng thơ, giữ nguyên cấu trúc câu và số âm tiết.
• B. Chuyển đổi các biện pháp tu từ trong bài thơ gốc sang các biện pháp tương đương trong ngôn ngữ đích một cách máy móc.
• C. Lược bỏ hoặc đơn giản hóa các biện pháp tu từ phức tạp để bản dịch dễ hiểu hơn.
• D. Tìm cách tái tạo các hiệu ứng thẩm mỹ và cảm xúc mà biện pháp tu từ tạo ra trong ngôn ngữ gốc, có thể cần điều chỉnh hình thức thể hiện.

Câu 8: Trong lĩnh vực dịch thuật chuyên ngành (ví dụ: dịch tài liệu y tế, pháp luật, kỹ thuật), yếu tố nào cần được ưu tiên hàng đầu?

• A. Độ chính xác và tính trung thực về mặt thông tin chuyên môn.
• B. Tính trôi chảy, tự nhiên và dễ đọc của văn bản dịch.
• C. Sự sáng tạo và phong cách dịch thuật cá nhân của người dịch.
• D. Tốc độ dịch thuật để đáp ứng thời hạn gấp rút.

Câu 9: Bạn nhận được yêu cầu dịch một khẩu hiệu quảng cáo ngắn gọn, dễ nhớ và gây ấn tượng. Mục tiêu chính của bản dịch trong trường hợp này là gì?

• A. Duy trì sự trung thành tuyệt đối với từng từ ngữ trong khẩu hiệu gốc.
• B. Đảm bảo bản dịch hoàn toàn tương đương về mặt ngữ nghĩa với khẩu hiệu gốc.
• C. Truyền tải hiệu quả thông điệp quảng cáo, tạo ấn tượng và thu hút sự chú ý của đối tượng mục tiêu trong văn hóa đích.
• D. Sử dụng ngôn ngữ trang trọng, lịch sự và phù hợp với mọi đối tượng độc giả.

Câu 10: Trong lý thuyết dịch, khái niệm "văn hóa gốc" (source culture) và "văn hóa đích" (target culture) đóng vai trò quan trọng như thế nào?

• A. Văn hóa gốc chỉ ảnh hưởng đến việc lựa chọn từ ngữ, còn văn hóa đích quyết định phong cách dịch thuật.
• B. Hiểu biết về cả văn hóa gốc và văn hóa đích là yếu tố then chốt để người dịch đưa ra các quyết định dịch thuật phù hợp, đảm bảo bản dịch tự nhiên và dễ tiếp nhận trong văn hóa đích.
• C. Người dịch chỉ cần tập trung vào văn hóa gốc để đảm bảo tính trung thực của bản dịch.
• D. Văn hóa đích không ảnh hưởng đến quá trình dịch thuật, vì ngôn ngữ là công cụ truyền tải thông tin khách quan.

Câu 11: Công cụ CAT (Computer-Assisted Translation) ngày càng được sử dụng rộng rãi trong dịch thuật. Lợi ích chính của việc sử dụng CAT tools là gì?

• A. Thay thế hoàn toàn vai trò của người dịch, tự động tạo ra bản dịch chất lượng cao.
• B. Giảm chi phí dịch thuật bằng cách loại bỏ công đoạn hiệu đính và biên tập.
• C. Đảm bảo tính chính xác tuyệt đối của bản dịch, loại trừ hoàn toàn sai sót.
• D. Tăng tốc độ dịch thuật, đảm bảo tính nhất quán về thuật ngữ và quản lý bộ nhớ dịch hiệu quả.

Câu 12: Trong quá trình tự học lý thuyết dịch, bạn nhận thấy có nhiều trường phái và quan điểm khác nhau. Điều này cho thấy bản chất của lý thuyết dịch là gì?

• A. Một lĩnh vực khoa học kỹ thuật chính xác, tuân theo các quy tắc và công thức cố định.
• B. Một lĩnh vực liên ngành, phức tạp và không ngừng phát triển, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố ngôn ngữ, văn hóa, xã hội và nhận thức.
• C. Một tập hợp các quy tắc và hướng dẫn dịch thuật thực hành, giúp người dịch tạo ra bản dịch hoàn hảo.
• D. Một môn học lý thuyết thuần túy, ít có ứng dụng thực tế trong công việc dịch thuật.

Câu 13: Khi dịch một văn bản pháp lý, người dịch cần đặc biệt chú ý đến điều gì?

• A. Sử dụng ngôn ngữ trang trọng, hoa mỹ để tăng tính thuyết phục cho văn bản.
• B. Diễn giải ý nghĩa của các điều khoản pháp luật một cách đơn giản, dễ hiểu cho người đọc không chuyên.
• C. Đảm bảo độ chính xác tuyệt đối về thuật ngữ pháp lý, cấu trúc câu và tuân thủ các quy ước ngôn ngữ pháp lý của cả hai hệ thống pháp luật liên quan.
• D. Ưu tiên tính trôi chảy và tự nhiên của bản dịch, đôi khi có thể chấp nhận một số sai lệch nhỏ về mặt thuật ngữ.

Câu 14: Trong lĩnh vực dịch thuật, "hậu biên tập máy dịch" (machine translation post-editing - MTPE) ngày càng trở nên phổ biến. Công việc chính của người hậu biên tập máy dịch là gì?

• A. Phát triển và cải tiến các hệ thống máy dịch thuật.
• B. Chỉnh sửa và hoàn thiện bản dịch thô do máy dịch tạo ra, đảm bảo tính chính xác, trôi chảy và phù hợp với ngữ cảnh.
• C. Kiểm tra và đánh giá chất lượng của các hệ thống máy dịch thuật khác nhau.
• D. Đào tạo người sử dụng cách sử dụng hiệu quả các công cụ máy dịch thuật.

Câu 15: Khi đánh giá chất lượng của một bản dịch, tiêu chí nào sau đây là quan trọng nhất?

• A. Số lượng từ và câu trong bản dịch tương đương với văn bản gốc.
• B. Phong cách dịch thuật độc đáo và cá nhân của người dịch.
• C. Sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc ngữ pháp và từ vựng.
• D. Khả năng truyền tải chính xác và hiệu quả thông điệp của văn bản gốc đến đối tượng mục tiêu, phù hợp với mục đích giao tiếp.

Câu 16: Trong lý thuyết dịch, "đơn vị dịch" (unit of translation) là gì?

• A. Một từ đơn lẻ trong văn bản gốc.
• B. Một câu hoàn chỉnh trong văn bản gốc.
• C. Đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất mà người dịch xử lý như một khối ý nghĩa thống nhất trong quá trình dịch, có thể là từ, cụm từ, mệnh đề hoặc thậm chí cả câu.
• D. Toàn bộ văn bản gốc cần dịch.

Câu 17: Bạn đang dịch một cuốn tiểu thuyết văn học. Yếu tố nào sau đây cần được người dịch đặc biệt quan tâm để tạo ra một bản dịch hấp dẫn và truyền tải được tinh thần của tác phẩm gốc?

• A. Dịch sát nghĩa từng câu, từng chữ để đảm bảo tính trung thực tuyệt đối.
• B. Nắm bắt và tái hiện phong cách văn học, giọng văn, nhịp điệu và các yếu tố nghệ thuật khác của tác phẩm gốc một cách sáng tạo trong ngôn ngữ đích.
• C. Đơn giản hóa ngôn ngữ và cấu trúc câu để bản dịch dễ đọc và dễ hiểu hơn cho độc giả hiện đại.
• D. Tập trung vào việc truyền tải cốt truyện và thông tin trong tiểu thuyết, bỏ qua các yếu tố nghệ thuật và cảm xúc.

Câu 18: Trong lĩnh vực phiên dịch, có những hình thức phiên dịch nào khác nhau?

• A. Phiên dịch đồng thời (simultaneous interpreting), phiên dịch nối tiếp (consecutive interpreting), phiên dịch thầm thì (whispered interpreting/chuchotage), phiên dịch hội nghị, phiên dịch cộng đồng...
• B. Phiên dịch viết (written interpreting), phiên dịch nói (spoken interpreting), phiên dịch ký hiệu (sign language interpreting).
• C. Phiên dịch tự do (free interpreting), phiên dịch chính thức (official interpreting), phiên dịch bán thời gian (part-time interpreting).
• D. Phiên dịch máy (machine interpreting), phiên dịch người (human interpreting), phiên dịch trực tuyến (online interpreting).

Câu 19: Khi dịch một website thương mại điện tử, người dịch cần chú ý đến yếu tố "địa phương hóa" (localization). "Địa phương hóa" trong dịch thuật website bao gồm những công việc gì?

• A. Chỉ đơn thuần dịch toàn bộ nội dung văn bản của website sang ngôn ngữ đích.
• B. Dịch văn bản website và tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) cho ngôn ngữ đích.
• C. Dịch văn bản website, điều chỉnh các yếu tố văn hóa (như đơn vị tiền tệ, định dạng ngày tháng, hình ảnh, màu sắc) cho phù hợp với thị hiếu và văn hóa của thị trường mục tiêu.
• D. Dịch văn bản website và tích hợp các công cụ thanh toán trực tuyến phổ biến ở thị trường mục tiêu.

Câu 20: Trong lý thuyết dịch, khái niệm "dịch giả hình" (translator invisibility) đề cập đến hiện tượng gì?

• A. Người dịch sử dụng bút danh hoặc không ghi tên mình trên bản dịch.
• B. Người dịch cố gắng dịch một cách khách quan, không đưa quan điểm cá nhân vào bản dịch.
• C. Người dịch tập trung vào việc dịch nghĩa đen, không quan tâm đến phong cách và giọng văn.
• D. Bản dịch đọc tự nhiên, trôi chảy như thể được viết trực tiếp bằng ngôn ngữ đích, khiến người đọc quên đi sự hiện diện của người dịch và chỉ tập trung vào nội dung văn bản.

Câu 21: Khi dịch một đoạn văn bản có chứa thành ngữ, tục ngữ, người dịch nên làm gì?

• A. Dịch nghĩa đen của thành ngữ, tục ngữ đó.
• B. Tìm thành ngữ, tục ngữ tương đương về ý nghĩa và chức năng trong ngôn ngữ đích, hoặc diễn giải ý nghĩa của thành ngữ, tục ngữ đó nếu không có tương đương.
• C. Bỏ qua thành ngữ, tục ngữ đó và dịch phần còn lại của đoạn văn.
• D. Thay thế thành ngữ, tục ngữ bằng một câu văn đơn giản, dễ hiểu.

Câu 22: Trong lý thuyết dịch, "thuyết định mệnh ngôn ngữ" (linguistic determinism) có ảnh hưởng như thế nào đến quan niệm về dịch thuật?

• A. Thuyết định mệnh ngôn ngữ ủng hộ quan điểm dịch thuật là hoàn toàn khả thi và dễ dàng.
• B. Thuyết định mệnh ngôn ngữ không liên quan đến lý thuyết dịch thuật.
• C. Thuyết định mệnh ngôn ngữ đặt ra thách thức cho dịch thuật, vì nó cho rằng ngôn ngữ khác nhau có thể định hình tư duy và thế giới quan khác nhau, gây khó khăn trong việc truyền tải ý nghĩa một cách chính xác giữa các ngôn ngữ.
• D. Thuyết định mệnh ngôn ngữ chỉ ảnh hưởng đến dịch thuật văn học, không ảnh hưởng đến dịch thuật chuyên ngành.

Câu 23: "Dịch thuật cộng đồng" (community translation) là gì và có vai trò như thế nào?

• A. Hình thức dịch thuật do các thành viên cộng đồng thực hiện, thường là phi lợi nhuận, nhằm cung cấp dịch vụ dịch thuật cho các nhóm thiểu số ngôn ngữ, người nhập cư hoặc các tổ chức phi chính phủ.
• B. Dịch thuật các tài liệu liên quan đến các vấn đề cộng đồng như môi trường, y tế công cộng, giáo dục.
• C. Dịch thuật sử dụng các nền tảng trực tuyến và công nghệ cộng đồng để tạo ra bản dịch.
• D. Dịch thuật do các công ty dịch thuật lớn thực hiện, phục vụ nhu cầu của các doanh nghiệp và tổ chức lớn trong cộng đồng.

Câu 24: Trong lý thuyết dịch, "dịch vụ bản địa hóa ngôn ngữ" (language localization services) khác với "dịch thuật" (translation) như thế nào?

• A. Không có sự khác biệt, "bản địa hóa ngôn ngữ" và "dịch thuật" là hai thuật ngữ đồng nghĩa.
• B. "Bản địa hóa ngôn ngữ" là một khái niệm rộng hơn "dịch thuật", bao gồm dịch thuật văn bản nhưng còn bao gồm cả việc điều chỉnh các yếu tố văn hóa, kỹ thuật, pháp lý và thiết kế để sản phẩm hoặc dịch vụ phù hợp với thị trường mục tiêu.
• C. "Dịch thuật" tập trung vào dịch văn bản viết, còn "bản địa hóa ngôn ngữ" tập trung vào phiên dịch nói.
• D. "Bản địa hóa ngôn ngữ" chỉ áp dụng cho dịch thuật website và phần mềm, còn "dịch thuật" áp dụng cho các loại văn bản khác.

Câu 25: Khi dịch một văn bản hài hước, yếu tố nào là quan trọng nhất để đảm bảo bản dịch gây cười được cho độc giả mục tiêu?

• A. Dịch sát nghĩa từng chi tiết gây cười trong văn bản gốc.
• B. Lược bỏ hoặc giải thích các chi tiết gây cười có thể khó hiểu đối với độc giả mục tiêu.
• C. Thay thế các chi tiết gây cười trong văn bản gốc bằng các chi tiết hài hước phổ biến trong văn hóa mục tiêu.
• D. Tìm cách tái tạo hiệu ứng gây cười tương tự trong ngôn ngữ đích, có thể cần điều chỉnh hoặc thay đổi các yếu tố gây cười để phù hợp với văn hóa và khiếu hài hước của độc giả mục tiêu.

Câu 26: "Lý thuyết hậu thuộc địa" (postcolonial translation theory) phê phán điều gì trong lĩnh vực dịch thuật?

• A. Sự phát triển của công nghệ máy dịch thuật và ảnh hưởng của nó đến nghề dịch.
• B. Sự thiếu hụt các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng dịch thuật khách quan.
• C. Sự bất bình đẳng quyền lực giữa ngôn ngữ và văn hóa của các nước phát triển và các nước thuộc địa cũ, cũng như cách dịch thuật có thể củng cố hoặc thách thức các mối quan hệ quyền lực này.
• D. Sự khác biệt về phong cách dịch thuật giữa các trường phái lý thuyết dịch khác nhau.

Câu 27: Trong lý thuyết dịch, "dịch thuật tự sự" (narrative translation) tập trung vào khía cạnh nào của văn bản gốc?

• A. Dịch thuật các văn bản phi hư cấu như báo cáo khoa học, tài liệu kỹ thuật.
• B. Dịch thuật các văn bản tự sự như tiểu thuyết, truyện ngắn, tập trung vào việc tái tạo giọng điệu, quan điểm, cấu trúc tự sự và các yếu tố kể chuyện khác của văn bản gốc.
• C. Dịch thuật các văn bản lịch sử, chú trọng vào tính chính xác về mặt thời gian và địa điểm.
• D. Dịch thuật các văn bản thơ, tập trung vào yếu tố âm điệu và nhịp điệu.

Câu 28: "Đạo đức dịch thuật" (translation ethics) đặt ra những yêu cầu gì đối với người dịch?

• A. Yêu cầu người dịch phải là người bản xứ của ngôn ngữ đích.
• B. Yêu cầu người dịch phải sử dụng các công cụ hỗ trợ dịch thuật hiện đại nhất.
• C. Yêu cầu người dịch phải đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan, tôn trọng văn hóa và bảo mật thông tin, đồng thời có trách nhiệm với tác động xã hội của bản dịch.
• D. Yêu cầu người dịch phải có chứng chỉ hành nghề dịch thuật quốc tế.

Câu 29: Trong bối cảnh toàn cầu hóa, vai trò của dịch thuật ngày càng trở nên quan trọng. Vì sao?

• A. Vì dịch thuật là cầu nối quan trọng giúp phá vỡ rào cản ngôn ngữ, thúc đẩy giao tiếp, hợp tác, trao đổi văn hóa và kinh tế giữa các quốc gia và cộng đồng trên toàn thế giới.
• B. Vì dịch thuật giúp bảo tồn và phát triển các ngôn ngữ thiểu số trên thế giới.
• C. Vì dịch thuật tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới cho người lao động.
• D. Vì dịch thuật giúp giảm chi phí giao tiếp quốc tế.

Câu 30: Theo bạn, kỹ năng nào quan trọng nhất đối với một người dịch thuật chuyên nghiệp trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ dịch thuật ngày càng phát triển?

• A. Khả năng dịch thuật nhanh và số lượng lớn văn bản.
• B. Khả năng thích ứng và sử dụng hiệu quả các công nghệ dịch thuật mới (như máy dịch, CAT tools, AI), kết hợp với tư duy phản biện, khả năng chuyên môn hóa trong một hoặc nhiều lĩnh vực và kỹ năng giao tiếp đa văn hóa.
• C. Khả năng dịch thuật thơ và văn học cổ điển.
• D. Khả năng làm việc độc lập và quản lý thời gian hiệu quả.