Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Huyết Học – Truyền Máu – Đề 08

Câu hỏi này tập trung vào phân tích kết quả công thức máu và loại trừ nguyên nhân thiếu máu dựa trên dữ liệu lâm sàng và xét nghiệm. MCV 95 fL gợi ý thiếu máu hồng cầu to, nhưng MCHC bình thường và RDW tăng, cùng với không có hồng cầu bất thường trên phết máu ngoại vi, làm giảm khả năng thiếu máu thalassemia (thường hồng cầu nhỏ hoặc bình thường, có hồng cầu bia bắn) và bệnh hemoglobin khác (có thể có hồng cầu hình giọt nước).

Câu hỏi này mô tả một tình huống lâm sàng cấp tính trong truyền máu và yêu cầu xác định phản ứng truyền máu dựa trên các triệu chứng và dấu hiệu. Sốt cao, run rẩy, đau ngực, khó thở, hemoglobin niệu và tăng bilirubin máu là các dấu hiệu điển hình của phản ứng tan máu cấp tính nội mạch do truyền nhầm nhóm máu ABO.

Câu hỏi tình huống này kiểm tra kiến thức về truyền máu cấp cứu và lựa chọn chế phẩm máu phù hợp khi không có nhóm máu đồng nhóm. Trong trường hợp khẩn cấp, khi không có O Rh-, khối hồng cầu O Rh- vẫn là lựa chọn đầu tiên nếu có thể tìm được nhanh chóng từ nguồn khác. Nếu không, khối hồng cầu O Rh+ có thể được xem xét nhưng cần cân nhắc nguy cơ tạo kháng thể Rh ở bệnh nhân nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Tuy nhiên, trong các lựa chọn đưa ra, Huyết tương tươi đông lạnh AB Rh- là chế phẩm *không chứa* hồng cầu, do đó không gây ra phản ứng tan máu do bất đồng nhóm máu ABO hoặc Rh, và có thể được truyền an toàn cho bệnh nhân nhóm máu O Rh- trong tình huống cấp cứu để hỗ trợ đông máu và thể tích tuần hoàn.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các xét nghiệm đông máu cơ bản và giai đoạn đông máu mà chúng đánh giá. PT (thời gian prothrombin) và APTT (thời gian thromboplastin hoạt hóa từng phần) chủ yếu đánh giá con đường đông máu ngoại sinh và nội sinh, dẫn đến việc hình thành phức hợp prothrombinase và kích hoạt thrombin, tức là giai đoạn *đông máu huyết tương* (còn gọi là đông máu thứ phát).

Câu hỏi này tập trung vào lựa chọn chế phẩm máu đặc hiệu để điều trị bệnh Hemophilia A. Hemophilia A là bệnh lý do thiếu yếu tố đông máu VIII. Do đó, chế phẩm *khối tủa lạnh (Cryoprecipitate)* giàu yếu tố VIII và yếu tố von Willebrand là lựa chọn phù hợp để cung cấp yếu tố VIII còn thiếu cho bệnh nhân.

Câu hỏi này hỏi về vai trò của truyền khối tiểu cầu trong điều trị ITP cấp cứu. Trong ITP, tiểu cầu bị phá hủy bởi cơ chế tự miễn, tuy nhiên, trong tình huống chảy máu cấp tính và đe dọa tính mạng, truyền khối tiểu cầu có vai trò *hỗ trợ tạm thời* để nâng số lượng tiểu cầu, giúp cầm máu và ngăn ngừa chảy máu nặng hơn trong thời gian chờ đợi các biện pháp điều trị đặc hiệu khác (như corticosteroid, IVIG) có tác dụng.

Câu hỏi mô tả phản ứng truyền máu với các triệu chứng dị ứng nhẹ (mày đay, ngứa, khó thở nhẹ) và huyết áp ổn định. Đây là các dấu hiệu điển hình của *phản ứng dị ứng* (phản vệ) do truyền máu, thường xảy ra do bệnh nhân có kháng thể IgE chống lại protein huyết tương trong chế phẩm máu.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về mục đích của chiếu xạ chế phẩm máu. Chiếu xạ gamma vào chế phẩm máu nhằm *bất hoạt lympho bào T* trong chế phẩm, ngăn ngừa nguy cơ gây bệnh ghép chống chủ (GVHD) ở những bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu hoặc không tương thích HLA, như bệnh nhân ghép tạng, ghép tế bào gốc tạo máu, hoặc suy giảm miễn dịch bẩm sinh.

Câu hỏi này tập trung vào mục đích chính của xét nghiệm Cross-match trước truyền máu. Cross-match là xét nghiệm cuối cùng kiểm tra *tính tương hợp* giữa máu của người cho và người nhận trước khi truyền máu. Mục đích quan trọng nhất là phát hiện các *kháng thể bất thường* trong huyết tương của người nhận có thể gây phản ứng với kháng nguyên trên hồng cầu của người cho, từ đó ngăn ngừa phản ứng tan máu do truyền máu không hòa hợp.

Câu hỏi tình huống này liên quan đến truyền máu trong tử cung cho thai nhi bị thiếu máu do bất đồng nhóm máu Rh. Để tránh phản ứng tan máu và đảm bảo an toàn cho thai nhi, chế phẩm máu được lựa chọn phải là *khối hồng cầu O Rh-* đã được *loại bạch cầu* (để giảm nguy cơ GVHD) và *chiếu xạ* (tương tự, giảm nguy cơ GVHD). Nhóm máu O Rh- là nhóm máu phổ quát, không mang kháng nguyên A, B, Rh, và phù hợp cho thai nhi trong tình huống này.

Câu hỏi này nhấn mạnh tầm quan trọng của bước kiểm tra và đối chiếu cuối cùng trước truyền máu. Bước này, thường được gọi là 'bedside check', là *bước cuối cùng* để *xác nhận* chính xác bệnh nhân, chế phẩm máu, và đảm bảo *truyền đúng máu cho đúng người*, giảm thiểu tối đa nguy cơ sai sót dẫn đến phản ứng truyền máu nghiêm trọng, đặc biệt là phản ứng tan máu ABO.

Câu hỏi này tập trung vào lựa chọn chế phẩm máu để điều trị rối loạn đông máu do suy gan. Suy gan làm giảm tổng hợp các yếu tố đông máu tại gan. *Huyết tương tươi đông lạnh (FFP)* chứa tất cả các yếu tố đông máu (phụ thuộc vitamin K và không phụ thuộc vitamin K), do đó là lựa chọn phù hợp để cung cấp các yếu tố đông máu còn thiếu và cải thiện tình trạng đông máu ở bệnh nhân suy gan.

Câu hỏi này liên quan đến tỷ lệ các chế phẩm máu trong truyền máu khối lượng lớn. Các hướng dẫn hiện hành về truyền máu khối lượng lớn thường khuyến cáo tỷ lệ *1:1:1* giữa khối hồng cầu, huyết tương tươi đông lạnh và khối tiểu cầu. Tỷ lệ này nhằm mục đích tái tạo lại thành phần máu toàn phần gần với sinh lý nhất, đồng thời cung cấp đủ yếu tố đông máu và tiểu cầu để kiểm soát chảy máu và duy trì thể tích tuần hoàn.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các yếu tố đông máu phụ thuộc vitamin K. Các yếu tố đông máu phụ thuộc vitamin K là yếu tố II, VII, IX, X và protein C, protein S. Yếu tố VIII *không nằm trong nhóm này* và không phụ thuộc vào vitamin K để tổng hợp.

Câu hỏi mô tả phản ứng truyền máu chậm với xét nghiệm Coombs trực tiếp dương tính. Phản ứng truyền máu chậm thường xảy ra sau truyền máu vài ngày đến vài tuần và thường do *tạo kháng thể đồng loại* (alloantibody) chống lại các kháng nguyên hồng cầu không phải ABO (ví dụ, kháng nguyên Rh, Kidd, Duffy, Kell) ở những bệnh nhân đã từng tiếp xúc với hồng cầu lạ (qua truyền máu hoặc mang thai). Xét nghiệm Coombs trực tiếp dương tính cho thấy có kháng thể gắn trên bề mặt hồng cầu của bệnh nhân, xác nhận cơ chế miễn dịch gây tan máu.

Câu hỏi này đề cập đến chống chỉ định truyền khối tiểu cầu trong TTP. Trong TTP, cơ chế bệnh sinh chủ yếu là do thiếu ADAMTS13, dẫn đến hình thành các cục máu đông giàu tiểu cầu trong vi mạch. Truyền khối tiểu cầu trong TTP có thể *làm trầm trọng thêm* tình trạng tắc mạch và *gây nguy hiểm* cho bệnh nhân, do làm tăng thêm nguồn tiểu cầu cho quá trình hình thành cục máu đông.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các loại chế phẩm máu có thể hiến từ một người hiến máu lần đầu. Người hiến máu lần đầu, nếu đủ tiêu chuẩn, có thể hiến *máu toàn phần* hoặc các *thành phần máu* khác nhau thông qua gạn tách tế bào, bao gồm khối hồng cầu, khối tiểu cầu, huyết tương. Như vậy, tất cả các lựa chọn đều có thể là chế phẩm máu từ người hiến máu.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về thời gian bảo quản của khối tiểu cầu. Do tiểu cầu không thể bảo quản lạnh (sẽ mất chức năng), khối tiểu cầu được bảo quản ở nhiệt độ phòng (20-24°C) và phải lắc liên tục để duy trì chức năng và tránh kết tập. Thời gian bảo quản tối đa của khối tiểu cầu thường là *5 ngày* kể từ ngày lấy máu.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các xét nghiệm sàng lọc bệnh nhiễm trùng trong ngân hàng máu. Các xét nghiệm sàng lọc bắt buộc đối với máu hiến tặng bao gồm sàng lọc HIV (kháng nguyên/kháng thể), HBV (HBsAg, HBcAb), HCV (kháng thể), và giang mai (TPHA/RPR). Các xét nghiệm này nhằm *phát hiện* các tác nhân gây bệnh có thể lây truyền qua đường truyền máu và loại bỏ các đơn vị máu nhiễm trùng.

Câu hỏi tình huống này liên quan đến chỉ định truyền máu trong cấp cứu xuất huyết tiêu hóa. Trong giai đoạn cấp cứu ban đầu, mục tiêu chính là *ổn định huyết động* và *cải thiện tình trạng thiếu oxy* do mất máu. Truyền *khối hồng cầu* là ưu tiên hàng đầu để tăng khả năng vận chuyển oxy và nâng huyết áp. Truyền khối lượng lớn dịch tinh thể cũng quan trọng nhưng không thay thế được vai trò của hồng cầu trong vận chuyển oxy.

Câu hỏi này đề cập đến biện pháp dự phòng phản ứng truyền máu dị ứng ở bệnh nhân có tiền sử. Sử dụng chế phẩm máu *đã loại bạch cầu* (leukoreduced) có thể giúp giảm nguy cơ phản ứng dị ứng do giảm lượng bạch cầu và protein huyết tương trong chế phẩm. Bên cạnh đó, sử dụng *kháng histamine* trước truyền máu cũng là biện pháp thường quy để giảm triệu chứng dị ứng.

Câu hỏi mô tả phản ứng truyền máu với các dấu hiệu quá tải tuần hoàn (khó thở, phù phổi cấp, ran ẩm) ở bệnh nhân có tiền sử tim mạch, sau khi truyền máu nhanh. *Quá tải tuần hoàn (TACO)* là phản ứng do truyền máu quá nhanh hoặc quá nhiều thể tích dịch, gây tăng gánh nặng cho tim và dẫn đến suy tim cấp.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về phương pháp xét nghiệm định nhóm máu ABO và Rh. Xét nghiệm định nhóm máu ABO và Rh là xét nghiệm *huyết thanh học* dựa trên phản ứng *ngưng kết hồng cầu* giữa kháng nguyên trên hồng cầu và kháng thể mẫu chuẩn (anti-A, anti-B, anti-D).

Câu hỏi này hỏi về mục tiêu chính của truyền máu tự thân. Truyền máu tự thân là việc bệnh nhân hiến máu của chính mình trước phẫu thuật hoặc điều trị, và sau đó được truyền lại máu đó khi cần. Mục tiêu chính là *loại bỏ nguy cơ phản ứng truyền máu* và *lây truyền bệnh nhiễm trùng*, vì máu truyền là máu của chính bệnh nhân, hoàn toàn tương thích và không mang nguy cơ lây bệnh từ người khác.

Câu hỏi này liên quan đến điều trị rối loạn đông máu trong DIC. DIC là tình trạng tiêu thụ quá mức các yếu tố đông máu và tiểu cầu, dẫn đến thiếu hụt đa yếu tố đông máu và nguy cơ chảy máu. *Huyết tương tươi đông lạnh (FFP)* là chế phẩm phù hợp nhất để cung cấp đồng thời nhiều yếu tố đông máu còn thiếu, giúp cải thiện tình trạng đông máu trong DIC.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các biện pháp an toàn truyền máu. Các biện pháp giảm thiểu nguy cơ lây truyền bệnh nhiễm trùng qua truyền máu bao gồm *tuyển chọn người hiến máu* kỹ lưỡng, *xét nghiệm sàng lọc* máu hiến, *bất hoạt mầm bệnh* trong chế phẩm máu. *Truyền máu tại giường bệnh* không phải là biện pháp giảm nguy cơ lây nhiễm, mà là một bước trong quy trình truyền máu để đảm bảo đúng bệnh nhân và chế phẩm máu.

Câu hỏi này liên quan đến điều trị bệnh von Willebrand type 1 trước thủ thuật. Bệnh von Willebrand type 1 là dạng bệnh nhẹ nhất, thường do giảm số lượng yếu tố von Willebrand (vWF). *Khối tủa lạnh (Cryoprecipitate)* chứa vWF và yếu tố VIII, do đó có thể được sử dụng để cung cấp vWF và dự phòng chảy máu ở bệnh nhân von Willebrand type 1 trước các thủ thuật như nhổ răng.

Câu hỏi này hỏi về cơ chế bệnh sinh của TRALI. TRALI là phản ứng truyền máu nghiêm trọng gây tổn thương phổi cấp, cơ chế chính liên quan đến *kháng thể HLA hoặc kháng thể kháng bạch cầu trung tính* trong chế phẩm máu của người cho, gây hoạt hóa bạch cầu trung tính của người nhận và tổn thương nội mạc mạch máu phổi.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về mục đích sử dụng bộ lọc bạch cầu. Bộ lọc bạch cầu được sử dụng để *loại bỏ bạch cầu* khỏi chế phẩm máu. Mục đích chính là *giảm nguy cơ* phản ứng sốt không tan máu, phản ứng dị ứng, lây truyền CMV và bệnh ghép chống chủ (GVHD) do truyền máu, đặc biệt ở bệnh nhân có nguy cơ cao.

Câu hỏi này nhấn mạnh hành động đầu tiên và quan trọng nhất khi nghi ngờ phản ứng truyền máu. Khi phát hiện hoặc nghi ngờ phản ứng truyền máu, bước đầu tiên và quan trọng nhất là *ngừng ngay lập tức* quá trình truyền máu. Sau đó, duy trì đường truyền tĩnh mạch bằng dung dịch muối sinh lý, kiểm tra lại thông tin bệnh nhân và chế phẩm máu, và thông báo cho bác sĩ để có các bước xử trí tiếp theo.