Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Lý Thuyết Dịch – Đề 08

Câu 1: Trong lý thuyết dịch, khái niệm "tương đương động" (dynamic equivalence) tập trung vào việc tạo ra phản ứng tương tự từ độc giả của bản dịch so với độc giả gốc của văn bản nguồn. Phương pháp dịch nào sau đây thể hiện rõ nhất nguyên tắc này?

• A. Dịch từng từ một, giữ nguyên cấu trúc câu gốc.
• B. Dịch diễn giải, điều chỉnh văn phong để phù hợp văn hóa mục tiêu.
• C. Dịch sát nghĩa, ưu tiên truyền tải thông tin chính xác tuyệt đối.
• D. Dịch tự do, lược bỏ chi tiết không quan trọng để bản dịch ngắn gọn hơn.

Câu 2: Một dịch giả đang dịch một cuốn sách hướng dẫn sử dụng thiết bị kỹ thuật. Theo bạn, yếu tố nào sau đây quan trọng nhất mà dịch giả cần ưu tiên để đảm bảo chất lượng bản dịch?

• A. Tính thẩm mỹ và sự trau chuốt của ngôn ngữ dịch.
• B. Sự trung thành tuyệt đối với cấu trúc câu của văn bản gốc.
• C. Tính chính xác và rõ ràng của thông tin chuyên ngành.
• D. Khả năng tạo ra sự thích thú và hấp dẫn cho người đọc.

Câu 3: Trong quá trình dịch thuật, "dịch chuyển" (translation shift) là hiện tượng không thể tránh khỏi. Loại dịch chuyển nào thường xảy ra khi dịch từ ngôn ngữ có cấu trúc ngữ pháp phức tạp sang ngôn ngữ có cấu trúc đơn giản hơn?

• A. Dịch chuyển cấu trúc (structural shift).
• B. Dịch chuyển nghĩa (semantic shift).
• C. Dịch chuyển văn hóa (cultural shift).
• D. Dịch chuyển phong cách (stylistic shift).

Câu 4: Lý thuyết Skopos trong dịch thuật nhấn mạnh đến mục đích của bản dịch. Nếu mục đích của bản dịch là cung cấp thông tin nhanh chóng cho khách du lịch, dịch giả nên ưu tiên điều gì?

• A. Sử dụng ngôn ngữ trang trọng và học thuật.
• B. Giữ nguyên tất cả các yếu tố văn hóa đặc trưng của văn bản gốc.
• C. Tái tạo lại phong cách văn chương độc đáo của tác giả.
• D. Sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu và tập trung vào thông tin thiết yếu.

Câu 5: "Thuần hóa" (domestication) và "ngoại hóa" (foreignization) là hai chiến lược dịch thuật đối lập. Chiến lược "ngoại hóa" thường được áp dụng khi nào?

• A. Khi muốn bản dịch dễ đọc và dễ tiếp cận với độc giả mục tiêu.
• B. Khi văn bản gốc chứa nhiều yếu tố văn hóa không phù hợp với văn hóa mục tiêu.
• C. Khi muốn nhấn mạnh sự khác biệt văn hóa và giữ lại "hương vị" của văn bản gốc.
• D. Khi mục đích dịch là truyền tải thông tin một cách trung lập và khách quan.

Câu 6: Trong dịch văn học, yếu tố nào sau đây thường được xem là thách thức lớn nhất đối với dịch giả?

• A. Dịch các thuật ngữ chuyên ngành và khái niệm khoa học.
• B. Tái tạo phong cách, giọng điệu và hiệu ứng thẩm mỹ của tác phẩm.
• C. Đảm bảo tính chính xác về mặt thông tin lịch sử và địa lý.
• D. Tìm ra từ tương đương chính xác giữa hai ngôn ngữ.

Câu 7: Mô hình "tương đương ba bậc" (three-level equivalence) trong lý thuyết dịch của Werner Koller phân biệt các loại tương đương nào?

• A. Tương đương từ vựng, ngữ pháp và văn bản.
• B. Tương đương hình thức, nội dung và chức năng.
• C. Tương đương ngôn ngữ, văn hóa và xã hội.
• D. Tương đương diễn giải (denotative), hiệu quả (connotative) và thẩm mỹ (text-normative).

Câu 8: Khi dịch một thành ngữ hoặc tục ngữ, dịch giả thường phải đối mặt với vấn đề "bất tương đương văn hóa". Giải pháp nào sau đây là phù hợp nhất để xử lý tình huống này?

• A. Dịch word-by-word để giữ nguyên hình thức của thành ngữ gốc.
• B. Tìm một thành ngữ tương đương về ý nghĩa và chức năng trong ngôn ngữ mục tiêu hoặc giải thích ý nghĩa.
• C. Bỏ qua thành ngữ và dịch phần còn lại của câu.
• D. Sáng tạo ra một thành ngữ mới trong ngôn ngữ mục tiêu.

Câu 9: Lý thuyết "bản năng dịch" (translationese) mô tả hiện tượng gì trong bản dịch?

• A. Khả năng dịch thuật bẩm sinh của một số người.
• B. Xu hướng dịch theo cảm tính mà không dựa trên lý thuyết.
• C. Phong cách dịch thiếu tự nhiên, mang dấu vết của ngôn ngữ gốc và cấu trúc câu gượng ép.
• D. Sự tự tin thái quá của dịch giả vào khả năng của mình.

Câu 10: "Đơn vị dịch" (unit of translation) là khái niệm chỉ ra đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất mà dịch giả cần xử lý trong quá trình dịch. Đơn vị dịch có thể là gì?

• A. Luôn luôn là từ đơn lẻ.
• B. Chỉ giới hạn ở cụm từ cố định.
• C. Phải là một câu hoàn chỉnh.
• D. Có thể là từ, cụm từ, câu hoặc đoạn văn, tùy thuộc vào ngữ cảnh và loại văn bản.

Câu 11: Trong dịch thuật, "văn bản nguồn" (source text - ST) và "văn bản đích" (target text - TT) có mối quan hệ như thế nào theo quan điểm của lý thuyết tương đương?

• A. TT phải hoàn toàn khác biệt và độc lập với ST.
• B. TT phải thể hiện một mức độ tương đương nhất định với ST về nghĩa, chức năng hoặc hiệu quả.
• C. ST chỉ là tài liệu tham khảo, TT có thể tự do sáng tạo.
• D. TT phải dài hơn ST để giải thích rõ ràng hơn.

Câu 12: Khái niệm "dịch giả vô hình" (invisible translator) ám chỉ vai trò của dịch giả như thế nào?

• A. Dịch giả không được phép thể hiện quan điểm cá nhân trong bản dịch.
• B. Dịch giả phải làm việc bí mật, không được công khai tên tuổi.
• C. Dịch giả cố gắng làm cho bản dịch đọc tự nhiên, trôi chảy như thể được viết trực tiếp bằng ngôn ngữ mục tiêu, khiến vai trò của họ "vô hình".
• D. Dịch giả chỉ nên dịch những văn bản không quan trọng.

Câu 13: Yếu tố "văn hóa" ảnh hưởng đến quá trình dịch thuật như thế nào?

• A. Văn hóa định hình cách diễn giải nghĩa, lựa chọn từ ngữ và phong cách dịch, đồng thời ảnh hưởng đến cách độc giả mục tiêu tiếp nhận bản dịch.
• B. Văn hóa chỉ quan trọng trong dịch văn học, không ảnh hưởng đến dịch kỹ thuật.
• C. Dịch giả nên bỏ qua yếu tố văn hóa để đảm bảo tính khách quan.
• D. Văn hóa của ngôn ngữ nguồn luôn phải được ưu tiên hơn văn hóa của ngôn ngữ mục tiêu.

Câu 14: Trong dịch thơ, dịch giả thường phải đối mặt với sự xung đột giữa việc truyền tải "nghĩa" và "hình thức" (nhịp điệu, vần điệu). Bạn nghĩ yếu tố nào nên được ưu tiên hơn?

• A. Luôn ưu tiên truyền tải chính xác nghĩa đen của bài thơ.
• B. Luôn ưu tiên giữ nguyên hình thức (nhịp điệu, vần điệu) bằng mọi giá.
• C. Cần tìm sự cân bằng giữa nghĩa và hình thức, tùy thuộc vào mục đích dịch và đặc điểm bài thơ. Đôi khi cần ưu tiên nghĩa, đôi khi cần ưu tiên hình thức, hoặc tìm cách tái tạo cả hai.
• D. Không thể dịch thơ một cách trọn vẹn, nên bỏ qua dịch thơ.

Câu 15: "Công cụ hỗ trợ dịch thuật" (CAT tools) có vai trò gì trong quy trình dịch hiện đại?

• A. Thay thế hoàn toàn vai trò của dịch giả con người.
• B. Hỗ trợ dịch giả trong việc quản lý dự án, tra cứu thuật ngữ, đảm bảo tính nhất quán và tăng tốc độ dịch.
• C. Chỉ có ích cho dịch máy, không cần thiết cho dịch giả chuyên nghiệp.
• D. Làm giảm chất lượng bản dịch vì quá phụ thuộc vào máy móc.

Câu 16: "Dịch máy" (machine translation - MT) hiện nay đã đạt được những tiến bộ đáng kể, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Hạn chế lớn nhất của dịch máy hiện tại là gì?

• A. Tốc độ dịch còn chậm so với dịch giả con người.
• B. Chi phí sử dụng dịch máy quá cao.
• C. Khó khăn trong việc dịch các văn bản kỹ thuật chuyên sâu.
• D. Khả năng xử lý ngữ cảnh, sắc thái biểu cảm, yếu tố văn hóa và sự tinh tế của ngôn ngữ còn hạn chế, dẫn đến bản dịch thiếu tự nhiên hoặc sai lệch về ý nghĩa trong một số trường hợp.

Câu 17: "Hậu biên tập" (post-editing) bản dịch máy là quy trình như thế nào?

• A. Dịch giả con người chỉnh sửa và hoàn thiện bản dịch thô do máy dịch tạo ra để đạt chất lượng mong muốn.
• B. Quá trình dịch lại văn bản gốc sau khi đã có bản dịch máy.
• C. Sử dụng phần mềm để tự động sửa lỗi sai trong bản dịch máy.
• D. Kiểm tra và đánh giá chất lượng bản dịch máy trước khi giao cho khách hàng.

Câu 18: "Dịch thuật định vị sản phẩm" (localization) khác với dịch thuật thông thường ở điểm nào?

• A. Định vị sản phẩm chỉ áp dụng cho phần mềm và website, còn dịch thuật áp dụng cho mọi loại văn bản.
• B. Định vị sản phẩm đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về kỹ thuật, còn dịch thuật thì không.
• C. Định vị sản phẩm không chỉ dịch ngôn ngữ mà còn điều chỉnh sản phẩm cho phù hợp với văn hóa, thị trường và thói quen của người dùng địa phương, bao gồm cả yếu tố ngôn ngữ, văn hóa, kỹ thuật và thị trường.
• D. Định vị sản phẩm luôn sử dụng dịch máy, còn dịch thuật thì không.

Câu 19: "Dịch đồng thời" (simultaneous interpreting) đòi hỏi kỹ năng đặc biệt nào ở người phiên dịch?

• A. Khả năng ghi nhớ chính xác từng câu nói của diễn giả.
• B. Kiến thức sâu rộng về nhiều lĩnh vực chuyên ngành.
• C. Kỹ năng viết tốc ký để ghi lại nội dung bài phát biểu.
• D. Khả năng nghe, hiểu và dịch sang ngôn ngữ mục tiêu gần như đồng thời với diễn giả, đồng thời duy trì sự trôi chảy và chính xác.

Câu 20: "Dịch nối tiếp" (consecutive interpreting) khác với dịch đồng thời như thế nào?

• A. Dịch nối tiếp chỉ được sử dụng trong các hội nghị quốc tế lớn, còn dịch đồng thời được sử dụng trong các cuộc họp nhỏ.
• B. Trong dịch nối tiếp, phiên dịch viên nghe diễn giả nói một đoạn rồi mới dịch, còn trong dịch đồng thời, phiên dịch viên dịch gần như đồng thời với diễn giả.
• C. Dịch nối tiếp đòi hỏi thiết bị kỹ thuật hiện đại hơn dịch đồng thời.
• D. Dịch nối tiếp có độ chính xác cao hơn dịch đồng thời.

Câu 21: "Đạo đức dịch thuật" (translation ethics) đề cập đến những vấn đề gì?

• A. Các quy tắc về định giá dịch thuật.
• B. Các tiêu chuẩn về chất lượng bản dịch.
• C. Các nguyên tắc về tính trung thực, khách quan, bảo mật thông tin, tôn trọng tác giả và người đọc, cũng như trách nhiệm nghề nghiệp của dịch giả.
• D. Các phương pháp dịch thuật hiệu quả.

Câu 22: "Lý thuyết hệ thống" (systems theory) trong dịch thuật xem xét dịch thuật như một phần của hệ thống lớn hơn nào?

• A. Hệ thống ngôn ngữ học.
• B. Hệ thống kinh tế thị trường.
• C. Hệ thống pháp luật quốc tế.
• D. Hệ thống văn học, văn hóa và giao tiếp rộng lớn hơn, trong đó bản dịch và dịch giả đóng vai trò trung gian và chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố.

Câu 23: "Tính hữu dụng" (relevance) là khái niệm trung tâm trong "Lý thuyết hữu dụng" (Relevance Theory) của Sperber và Wilson. Trong dịch thuật, tính hữu dụng được hiểu như thế nào?

• A. Bản dịch phải truyền tải đầy đủ và chi tiết tất cả thông tin trong văn bản gốc.
• B. Bản dịch cần cung cấp thông tin vừa đủ và dễ hiểu cho độc giả mục tiêu, đảm bảo sự cân bằng giữa lượng thông tin và nỗ lực xử lý của người đọc.
• C. Tính hữu dụng chỉ áp dụng cho dịch các văn bản khoa học và kỹ thuật.
• D. Bản dịch càng ngắn gọn càng hữu dụng.

Câu 24: "Dịch thuật cộng đồng" (community translation) có đặc điểm gì nổi bật?

• A. Chỉ được thực hiện bởi các dịch giả chuyên nghiệp.
• B. Luôn hướng đến mục tiêu lợi nhuận.
• C. Thường được thực hiện bởi các tình nguyện viên hoặc thành viên cộng đồng, nhằm phục vụ nhu cầu giao tiếp đa ngôn ngữ trong cộng đồng, thường mang tính phi lợi nhuận và hướng đến lợi ích xã hội.
• D. Chỉ dịch các văn bản đơn giản, không đòi hỏi chất lượng cao.

Câu 25: "Kiểm soát chất lượng dịch thuật" (translation quality assessment - TQA) là một phần quan trọng của quy trình dịch. Mục tiêu chính của TQA là gì?

• A. Đánh giá chất lượng bản dịch để đảm bảo đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn và mục đích sử dụng, đồng thời cung cấp thông tin phản hồi để cải thiện quy trình dịch.
• B. Tìm ra lỗi sai để phạt dịch giả.
• C. So sánh bản dịch với bản gốc để tìm ra sự khác biệt.
• D. Đảm bảo bản dịch luôn giống hệt bản gốc về mọi mặt.

Câu 26: "Địa phương hóa phần mềm" (software localization) bao gồm những công việc nào ngoài dịch thuật giao diện người dùng?

• A. Chỉ dịch thuật giao diện người dùng và tài liệu hướng dẫn sử dụng.
• B. Bao gồm dịch thuật giao diện người dùng, điều chỉnh định dạng ngày tháng, tiền tệ, đơn vị đo lường, đồ họa, yếu tố văn hóa và pháp lý để phần mềm phù hợp với thị trường mục tiêu.
• C. Chỉ kiểm tra lỗi chính tả và ngữ pháp trong giao diện phần mềm.
• D. Chỉ thay đổi ngôn ngữ lập trình của phần mềm.

Câu 27: "Dịch thuật sáng tạo" (transcreation) khác với dịch thuật thông thường như thế nào?

• A. Dịch thuật sáng tạo chỉ áp dụng cho dịch văn học, còn dịch thuật thông thường áp dụng cho các loại văn bản khác.
• B. Dịch thuật sáng tạo đòi hỏi độ chính xác cao hơn dịch thuật thông thường.
• C. Dịch thuật sáng tạo sử dụng dịch máy, còn dịch thuật thông thường thì không.
• D. Dịch thuật sáng tạo cho phép dịch giả tự do hơn trong việc diễn đạt lại thông điệp, vượt ra ngoài khuôn khổ dịch sát nghĩa để tạo ra một văn bản mới có hiệu quả truyền thông tương đương hoặc cao hơn trong văn hóa mục tiêu, thường áp dụng cho quảng cáo và marketing.

Câu 28: "Văn bản song ngữ đối chiếu" (parallel corpus) là gì và có ích lợi gì cho dịch giả?

• A. Một loại từ điển trực tuyến.
• B. Phần mềm dịch thuật tự động.
• C. Tập hợp các văn bản gốc và bản dịch tương ứng của chúng, được sử dụng để nghiên cứu dịch thuật, tra cứu cách dịch các cụm từ, thuật ngữ, và học hỏi kinh nghiệm dịch từ các bản dịch đã có.
• D. Một diễn đàn trực tuyến dành cho dịch giả.

Câu 29: "Dịch thuật âm thanh" (audiovisual translation - AVT) bao gồm những hình thức nào?

• A. Phụ đề (subtitling), lồng tiếng (dubbing), thuyết minh (voice-over).
• B. Chỉ phụ đề và lồng tiếng.
• C. Chỉ thuyết minh và phụ đề.
• D. Chỉ lồng tiếng và thuyết minh.

Câu 30: "Khả năng dịch thuật" (translation competence) bao gồm những thành phần chính nào?

• A. Chỉ kiến thức ngôn ngữ và kỹ năng sử dụng công cụ dịch thuật.
• B. Kiến thức ngôn ngữ (nguồn và đích), kiến thức văn hóa, kiến thức chuyên môn (về lĩnh vực dịch), kỹ năng nghiên cứu và tìm kiếm thông tin, kỹ năng dịch thuật (chiến lược, kỹ thuật), và kỹ năng tự đánh giá.
• C. Chỉ kỹ năng dịch thuật và kinh nghiệm làm việc.
• D. Chỉ khả năng sử dụng thành thạo ngôn ngữ đích.