Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Rau Tiền Đạo – Đề 08

Tình huống lâm sàng mô tả một sản phụ ra máu âm đạo đột ngột, không đau bụng ở 3 tháng cuối thai kỳ, có tiền sử mổ lấy thai. Các triệu chứng này điển hình của rau tiền đạo. Rau bong non thường gây đau bụng dữ dội và tử cung co cứng. Vỡ tử cung thường xảy ra trong chuyển dạ hoặc có tiền sử can thiệp vào tử cung và gây đau bụng dữ dội. Doạ sinh non có thể gây ra máu âm đạo nhưng thường kèm theo đau bụng và gò tử cung.

Rau tiền đạo bám mép được định nghĩa khi mép bánh rau nằm sát lỗ trong cổ tử cung, nhưng chưa che lấp lỗ trong cổ tử cung. Các lựa chọn khác mô tả các vị trí khác của bánh rau (bám thấp, trung tâm) hoặc không liên quan trực tiếp đến định nghĩa rau tiền đạo bám mép.

Khi bánh rau che lấp hoàn toàn lỗ trong cổ tử cung, đó là rau tiền đạo trung tâm hoàn toàn. Trong trường hợp này, mổ lấy thai là phương pháp chấm dứt thai kỳ an toàn và thích hợp nhất để tránh nguy cơ chảy máu ồ ạt cho mẹ và suy thai cho con.

Tiền sử mổ lấy thai là một yếu tố nguy cơ quan trọng của rau tiền đạo do sẹo mổ có thể ảnh hưởng đến vị trí bám của bánh rau trong những lần mang thai sau. Các yếu tố khác như đa sản, nạo hút thai cũng là yếu tố nguy cơ, nhưng tiền sử mổ lấy thai thường được xem là yếu tố nguy cơ mạnh mẽ hơn.

Trong tình huống rau tiền đạo gây chảy máu nhiều, ưu tiên hàng đầu là ổn định tình trạng huyết động của mẹ để đảm bảo tính mạng của mẹ và thai nhi. Việc truyền máu, dịch và các biện pháp hồi sức khác cần được thực hiện trước khi quyết định các can thiệp khác như mổ lấy thai.

Trong trường hợp rau tiền đạo bám mép, thai 36 tuần, ra máu ít và chưa có dấu hiệu chuyển dạ, hướng xử trí bảo tồn (expectant management) là phù hợp. Điều này bao gồm nhập viện theo dõi, dùng corticoid để trưởng thành phổi thai, và theo dõi sát tình trạng mẹ và thai. Mổ lấy thai chủ động thường được cân nhắc khi thai đủ trưởng thành hoặc có dấu hiệu xấu đi.

Ra máu trong rau tiền đạo thường là máu đỏ tươi, không đau bụng và xảy ra tự nhiên, đột ngột. Trong khi đó, rau bong non thường gây ra máu đen sẫm hoặc lẫn máu cục, kèm theo đau bụng dữ dội và tử cung co cứng.

Thăm khám âm đạo bằng tay có thể gây kích thích và làm bong bánh rau, dẫn đến chảy máu ồ ạt, đặc biệt trong trường hợp rau tiền đạo. Do đó, khi nghi ngờ rau tiền đạo, thăm khám âm đạo thường chống chỉ định cho đến khi có đủ điều kiện can thiệp cấp cứu (ví dụ, trong phòng mổ).

Non tháng là biến chứng thường gặp nhất ở thai nhi trong các trường hợp rau tiền đạo. Điều này có thể do phải chủ động chấm dứt thai kỳ sớm để kiểm soát tình trạng chảy máu hoặc do sinh non tự phát liên quan đến rau tiền đạo.

Corticosteroid được sử dụng trước sinh để thúc đẩy sự trưởng thành phổi của thai nhi. Điều này đặc biệt quan trọng trong các trường hợp rau tiền đạo vì nguy cơ sinh non cao, và corticosteroid giúp giảm các biến chứng liên quan đến non tháng như hội chứng suy hô hấp.

Tiền sử rau tiền đạo là một yếu tố nguy cơ tái phát rau tiền đạo trong các lần mang thai sau. Nguy cơ tái phát cao hơn so với những người không có tiền sử này.

Rau tiền đạo bám thấp, khi mép bánh rau cách lỗ trong cổ tử cung trên 20mm, có thể cho phép sinh đường âm đạo nếu không có các yếu tố nguy cơ khác và quá trình chuyển dạ diễn tiến thuận lợi, không có chảy máu nhiều. Các lựa chọn khác không phản ánh đúng điều kiện cho phép sinh thường trong rau tiền đạo bám thấp.

Khâu chữ B hoặc mũi khâu vuông đáy diện rau bám là một kỹ thuật thường được sử dụng để cầm máu hiệu quả tại vị trí rau bám ở đoạn dưới tử cung sau mổ lấy thai vì rau tiền đạo. Các biện pháp khác như thắt động mạch tử cung hoặc hạ vị có thể được xem xét nếu các biện pháp ban đầu không đủ hiệu quả.

Rau tiền đạo là một yếu tố nguy cơ gây băng huyết sau sinh. Cơ chế chính là do đoạn dưới tử cung, nơi bánh rau bám vào trong rau tiền đạo, có khả năng co hồi kém hơn so với thân tử cung, dẫn đến khó cầm máu sau khi sổ rau.

Ngay cả khi không có triệu chứng ra máu, sản phụ có rau tiền đạo vẫn cần được theo dõi chặt chẽ. Điều này bao gồm siêu âm định kỳ để theo dõi vị trí bánh rau, tư vấn về các dấu hiệu cần nhập viện (ra máu, đau bụng), và lên kế hoạch chấm dứt thai kỳ phù hợp, thường là mổ lấy thai chủ động khi thai đủ tháng hoặc có chỉ định.

Trong rau tiền đạo, bản thân bánh rau bám ở đoạn dưới tử cung. Trong mạch máu tiền đạo, mạch máu của thai nhi (không được bảo vệ bởi bánh rau hoặc dây rốn) chạy qua màng ối, tiền đạo trước ngôi thai và có nguy cơ vỡ khi chuyển dạ hoặc vỡ ối.

Khi có rau tiền đạo, đặc biệt là rau tiền đạo trung tâm hoặc bán trung tâm, kết hợp với ngôi thai ngang, mổ lấy thai là phương pháp chấm dứt thai kỳ bắt buộc. Sinh đường âm đạo trong ngôi ngang là chống chỉ định tuyệt đối, và rau tiền đạo làm tăng thêm nguy cơ chảy máu và các biến chứng khác nếu cố gắng sinh thường.

Trong tình huống cấp cứu chảy máu nhiều ở sản phụ Rh âm tính, máu Rh âm tính cùng nhóm ABO là loại máu ưu tiên truyền để tránh các phản ứng truyền máu và nguy cơ bất đồng nhóm máu Rh ở lần mang thai sau. Nếu không có máu Rh âm tính cùng nhóm, máu Rh âm tính nhóm O có thể được sử dụng như một biện pháp tạm thời.

Sản phụ có rau tiền đạo cần được khuyên nghỉ ngơi, tránh hoạt động gắng sức, tránh quan hệ tình dục và đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu ra máu hoặc đau bụng. Các hoạt động gắng sức có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.

Với rau tiền đạo không triệu chứng, thời điểm chấm dứt thai kỳ thường được khuyến cáo là khoảng 36-37 tuần. Chấm dứt thai kỳ chủ động ở thời điểm này giúp cân bằng giữa nguy cơ sinh non và nguy cơ chảy máu đột ngột nếu chờ đợi chuyển dạ tự nhiên.

Trong chuyển dạ, sự thành lập đoạn dưới tử cung và cổ tử cung giãn nở sẽ gây bong mép bánh rau (đặc biệt trong rau tiền đạo bám mép), dẫn đến chảy máu âm đạo. Đây là cơ chế chính gây chảy máu trong rau tiền đạo khi chuyển dạ.

Siêu âm qua đường bụng hoặc đường âm đạo là phương pháp cận lâm sàng có giá trị nhất, an toàn và chính xác nhất để chẩn đoán xác định rau tiền đạo và xác định vị trí bánh rau.

Hiện tại không có biện pháp dự phòng đặc hiệu cho rau tiền đạo. Tuy nhiên, giảm thiểu các can thiệp vào buồng tử cung như nạo hút thai, mổ lấy thai không cần thiết có thể giúp giảm nguy cơ phần nào. Các biện pháp khác như dinh dưỡng tốt hay kiểm soát huyết áp không có vai trò dự phòng trực tiếp rau tiền đạo.

Trong mổ lấy thai cấp cứu vì rau tiền đạo, đường mổ ngang đoạn dưới tử cung thường được ưu tiên lựa chọn vì ít gây mất máu hơn và dễ thực hiện hơn trong tình huống cấp cứu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt như rau tiền đạo trung tâm rộng hoặc có ngôi thế bất thường, đường mổ dọc thân tử cung có thể được cân nhắc.

Lời khuyên quan trọng nhất cho sản phụ được chẩn đoán rau tiền đạo bám thấp là cần đến bệnh viện ngay lập tức nếu có bất kỳ dấu hiệu ra máu âm đạo nào. Đây là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm cần được xử trí kịp thời.

Trong rau tiền đạo, băng huyết là nguyên nhân trực tiếp và thường gặp nhất gây tử vong mẹ. Sốc mất máu do băng huyết, nhiễm trùng hậu phẫu (nếu mổ lấy thai) và tai biến do truyền máu cũng là các nguyên nhân gây tử vong mẹ. Suy dinh dưỡng bào thai là biến chứng cho thai nhi, không phải nguyên nhân trực tiếp gây tử vong mẹ.

Rau tiền đạo bám thấp, đặc biệt khi được chẩn đoán ở tam cá nguyệt thứ hai, có khả năng tự cải thiện vị trí khi thai lớn lên do sự phát triển của đoạn dưới tử cung kéo bánh rau lên cao hơn so với lỗ trong cổ tử cung.

Đối với rau tiền đạo được chỉ định mổ lấy thai chủ động, thời điểm mổ tối ưu thường được khuyến cáo là khoảng 38-39 tuần. Thời điểm này đảm bảo thai nhi đủ trưởng thành mà vẫn giảm thiểu nguy cơ chuyển dạ và chảy máu trước mổ.

Tại tuyến y tế cơ sở, vai trò quan trọng nhất trong quản lý rau tiền đạo là phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ (dựa vào triệu chứng ra máu âm đạo) và chuyển tuyến kịp thời lên tuyến trên để được chẩn đoán xác định và xử trí phù hợp. Tuyến y tế cơ sở không có đủ điều kiện để chẩn đoán xác định bằng siêu âm hay xử trí phẫu thuật rau tiền đạo.

Đa ối (đa ối) không được xem là yếu tố làm tăng nguy cơ rau tiền đạo. Các yếu tố còn lại như đa sản, tiền sử nạo hút thai, và lớn tuổi đều là các yếu tố nguy cơ đã được xác định của rau tiền đạo.