Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Bệnh Lý Học – Đề 07

Câu hỏi tình huống lâm sàng, tập trung vào kỹ năng lựa chọn phương pháp chẩn đoán phù hợp để xác định bản chất mô bệnh học của tổn thương nghi ngờ ác tính ở phổi. Sinh thiết u phổi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định ung thư phổi và phân loại mô bệnh học, từ đó quyết định phương pháp điều trị.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về các chất trung gian hóa học của viêm, đặc biệt là vai trò của histamine. Histamine gây giãn mạch và tăng tính thấm thành mạch, dẫn đến phù nề và các biểu hiện viêm cục bộ. Tuy nhiên, nó không trực tiếp tham gia vào quá trình hóa hướng động bạch cầu.

Câu hỏi về sốc mất máu, tập trung vào cơ chế bệnh sinh. Sốc mất máu (sốc giảm thể tích) xảy ra do giảm đột ngột thể tích tuần hoàn, dẫn đến giảm cung lượng tim và thiếu oxy mô. Các cơ chế bù trừ của cơ thể ban đầu có thể duy trì huyết áp, nhưng khi mất máu quá nhiều sẽ dẫn đến sốc.

Câu hỏi so sánh tổn thương tế bào có hồi phục và không hồi phục, tập trung vào sự khác biệt cốt lõi. Tổn thương có hồi phục tế bào vẫn có khả năng phục hồi chức năng và cấu trúc khi tác nhân gây hại được loại bỏ. Tổn thương không hồi phục dẫn đến chết tế bào (hoại tử hoặc apoptosis).

Câu hỏi về xơ gan, tập trung vào cơ chế bệnh sinh chính. Xơ gan đặc trưng bởi sự phá hủy cấu trúc gan bình thường, thay thế bằng mô xơ và các nốt tân sinh. Tế bào hình sao gan (hepatic stellate cells) đóng vai trò trung tâm trong quá trình này, khi được hoạt hóa sẽ sản xuất collagen và các chất nền ngoại bào khác, gây xơ hóa.

Câu hỏi về viêm khớp dạng thấp và yếu tố dạng thấp (RF). RF là một tự kháng thể (autoantibody), thường là IgM, направленный против фрагмента Fc иммуноглобулина IgG. Sự hiện diện của RF là một trong các tiêu chuẩn chẩn đoán viêm khớp dạng thấp, mặc dù không đặc hiệu hoàn toàn.

Câu hỏi về nhồi máu cơ tim và sự lan rộng của vùng tổn thương. Trong nhồi máu cơ tim do tắc nghẽn mạch vành, vùng cơ tim dưới nội tâm mạc (subendocardium) là vùng dễ bị thiếu máu nhất do nhận máu cuối cùng và chịu áp lực nội tâm thất cao nhất. Do đó, tổn thương không hồi phục thường bắt đầu từ vùng này và lan ra ngoại tâm mạc.

Câu hỏi về ung thư biểu mô tế bào vảy phổi và nguồn gốc tế bào. Ung thư biểu mô tế bào vảy phổi xuất phát từ sự chuyển sản (metaplasia) và loạn sản (dysplasia) của biểu mô trụ giả tầng có lông chuyển (pseudostratified columnar epithelium with cilia) của phế quản, thường do kích thích mãn tính (ví dụ: khói thuốc lá). Các tế bào trụ chuyển dạng thành tế bào vảy.

Câu hỏi về phù trong viêm cầu thận cấp. Viêm cầu thận cấp (ví dụ: viêm cầu thận sau nhiễm liên cầu khuẩn) gây tổn thương màng lọc cầu thận, làm tăng tính thấm. Protein (đặc biệt là albumin) thoát ra ngoài lòng mạch vào dịch kẽ và nước tiểu, làm giảm áp lực keo huyết tương và gây phù. Giữ muối nước thứ phát do giảm lưu lượng máu đến thận cũng góp phần vào phù.

Câu hỏi về lupus ban đỏ hệ thống (SLE) và phản ứng quá mẫn. SLE là một bệnh tự miễn dịch điển hình thuộc phản ứng quá mẫn loại III (phản ứng phức hợp miễn dịch). Các phức hợp miễn dịch (kháng thể - kháng nguyên) lắng đọng ở nhiều cơ quan khác nhau, gây viêm và tổn thương. Kháng thể anti-dsDNA là một trong những kháng thể đặc hiệu của SLE.

Câu hỏi về hen phế quản và tế bào viêm trong giai đoạn sớm. Trong hen phế quản, đặc biệt là hen dị ứng, tế bào mast (tế bào тучные) đóng vai trò trung tâm trong giai đoạn sớm của cơn hen. Khi tiếp xúc với dị nguyên, tế bào mast hoạt hóa, giải phóng các chất trung gian hóa học như histamine, leukotrienes, prostaglandins, gây co thắt phế quản, tăng tiết слизь và viêm đường thở.

Câu hỏi về viêm tụy cấp và nguyên nhân phổ biến. Nghiện rượu và sỏi mật là hai nguyên nhân hàng đầu gây viêm tụy cấp. Ở bệnh nhân nghiện rượu mạn tính, rượu gây tổn thương trực tiếp tế bào tuyến tụy và gây tắc nghẽn ống tụy do co thắt cơ vòng Oddi hoặc tăng tiết protein tụy.

Câu hỏi về loại hoại tử trong nhồi máu não. Nhồi máu não (thiếu máu cục bộ não) dẫn đến hoại tử đông (coagulative necrosis) ở hầu hết các cơ quan, trừ não. Trong não, do hàm lượng lipid cao và enzyme tiêu protein mạnh, hoại tử thường là hoại tử ly giải (liquefactive necrosis), tạo thành vùng mềm hóa, hóa lỏng.

Câu hỏi về viêm lao phổi và loại viêm đặc trưng. Lao (tuberculosis) là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Viêm lao là viêm mạn tính đặc hiệu, thuộc loại viêm hạt (granulomatous inflammation). Hạt lao điển hình bao gồm tế bào Langerhans khổng lồ, tế bào biểu mô dạng biểu mô, lympho bào và hoại tử bã đậu ở trung tâm.

Câu hỏi về lành vết thương và vai trò của tế bào. Nguyên bào sợi (fibroblasts) là tế bào chính tham gia vào giai đoạn tăng sinh của quá trình lành vết thương. Chúng di chuyển đến vùng tổn thương, tăng sinh và tổng hợp collagen, elastin, proteoglycans và các thành phần khác của chất nền ngoại bào, tạo thành mô sẹo.

Câu hỏi về nhồi máu não ở bệnh nhân có yếu tố nguy cơ tim mạch. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường, là các yếu tố nguy cơ chính của xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch não lớn (động mạch cảnh, động mạch não giữa...) là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhồi máu não do huyết khối hoặc tắc mạch.

Câu hỏi về di căn ung thư và bước đầu tiên. Để di căn, tế bào ung thư phải tách khỏi khối u nguyên phát, xâm nhập vào mạch máu hoặc mạch bạch huyết. Xâm lấn màng đáy (basement membrane) và chất nền ngoại bào (extracellular matrix - ECM) là bước đầu tiên và then chốt để tế bào ung thư có thể xâm nhập và di căn.

Câu hỏi về bỏng nặng và nguyên nhân tử vong sớm. Trong giai đoạn sớm (24-48 giờ đầu) sau bỏng nặng, sốc giảm thể tích (hypovolemic shock) do mất dịch và protein qua vùng bỏng là nguyên nhân tử vong hàng đầu. Mất dịch dẫn đến giảm thể tích tuần hoàn, giảm cung lượng tim và thiếu oxy mô.

Câu hỏi về đái tháo đường type 2 và kháng insulin. Kháng insulin là đặc trưng cơ bản của đái tháo đường type 2. Khi các mô đích giảm đáp ứng với insulin, glucose không thể đi vào tế bào để sử dụng, dẫn đến tăng glucose máu. Ban đầu, tuyến tụy tăng tiết insulin để bù trừ (cường insulin), nhưng sau đó có thể suy giảm chức năng, dẫn đến thiếu insulin tương đối.

Câu hỏi về ung thư vú xâm nhập và yếu tố tiên lượng quan trọng nhất. Giai đoạn bệnh (stage) là yếu tố tiên lượng quan trọng nhất trong hầu hết các loại ung thư, bao gồm ung thư vú. Giai đoạn bệnh phản ánh mức độ lan rộng của ung thư (kích thước u, di căn hạch, di căn xa) và có ảnh hưởng lớn nhất đến khả năng sống còn của bệnh nhân.

Câu hỏi về viêm loét đại tràng mạn tính (UC) và vị trí tổn thương. Viêm loét đại tràng mạn tính (UC) là bệnh viêm ruột mạn tính, tổn thương viêm chủ yếu khu trú ở niêm mạc (mucosa) và dưới niêm mạc (submucosa) của đại tràng. Tổn thương thường bắt đầu từ trực tràng và lan lên đại tràng, có tính chất liên tục, không bỏ sót đoạn.

Câu hỏi về khí phế thũng và cơ chế bệnh sinh. Khí phế thũng là bệnh lý phá hủy vĩnh viễn các phế nang, làm giãn rộng các tiểu phế quản tận và phế nang. Cơ chế chính là mất cân bằng giữa protease và antiprotease trong phổi, do hút thuốc lá hoặc thiếu alpha-1 antitrypsin. Protease (đặc biệt là elastase) phá hủy elastin của thành phế nang.

Câu hỏi về nguồn gốc tế bào máu và miễn dịch. Các tế bào máu và tế bào miễn dịch (trừ tế bào lympho T trưởng thành) đều có nguồn gốc từ tế bào gốc tạo máu đa năng trong tủy xương. Tế bào lympho T tiền thân được sinh ra ở tủy xương, nhưng sau đó di chuyển đến tuyến ức (thymus) để trưởng thành và biệt hóa thành tế bào lympho T có chức năng.

Câu hỏi về bệnh Basedow (cường giáp tự miễn) và cơ chế bệnh sinh. Bệnh Basedow là bệnh tự miễn dịch, trong đó cơ thể sản xuất tự kháng thể kháng thụ thể TSH (Thyroid Stimulating Hormone receptor antibodies - TRAb). TRAb kích thích thụ thể TSH trên tế bào tuyến giáp, làm tăng sản xuất hormone tuyến giáp (T3, T4) và gây cường giáp.

Câu hỏi tình huống lâm sàng về nhồi máu cơ tim cấp. Bệnh nhân có các triệu chứng điển hình của nhồi máu cơ tim cấp (đau ngực kiểu mạch vành, lan lên vai trái và hàm, vã mồ hôi), ECG có ST chênh lên và troponin T tăng cao, khẳng định chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh lên (STEMI).

Câu hỏi về xơ nang và đột biến gen. Xơ nang (cystic fibrosis - CF) là bệnh di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường, gây ra bởi đột biến gen CFTR (Cystic Fibrosis Transmembrane Conductance Regulator). Gen CFTR mã hóa kênh хлорид trên màng tế bào biểu mô. Đột biến gen CFTR dẫn đến rối loạn vận chuyển хлорид và nước qua màng tế bào biểu mô của nhiều cơ quan, gây ra các biểu hiện lâm sàng của bệnh.

Câu hỏi về di căn ung thư đại tràng đến gan và đường di căn phổ biến. Ung thư đại tràng di căn gan chủ yếu theo đường máu (hematogenous metastasis) qua hệ thống tĩnh mạch cửa (portal vein). Tĩnh mạch cửa dẫn máu từ ruột và đại tràng về gan, do đó gan là vị trí di căn xa phổ biến nhất của ung thư đại tràng.

Câu hỏi về suy tim trái mạn tính và cơ chế bù trừ có hại. Trong suy tim trái, cơ thể kích hoạt nhiều cơ chế bù trừ để duy trì cung lượng tim và huyết áp, bao gồm tăng hoạt hệ thần kinh giao cảm, hệ renin-angiotensin-aldosterone (RAAS) và phì đại cơ tim. Tuy nhiên, về lâu dài, các cơ chế này có thể gây ra những hậu quả bất lợi, như tăng gánh nặng cho tim, xơ hóa cơ tim và rối loạn nhịp tim, làm nặng thêm tình trạng suy tim.

Câu hỏi về bệnh bạch cầu cấp và cơ chế bệnh sinh. Bệnh bạch cầu cấp (leukemia) là bệnh ác tính của tế bào gốc tạo máu hoặc tế bào tiền thân lympho/tủy. Cơ chế chính là rối loạn biệt hóa và trưởng thành tế bào máu, dẫn đến tăng sinh không kiểm soát các tế bào non (blast) trong tủy xương và máu ngoại vi, ức chế sản xuất các tế bào máu bình thường.

Câu hỏi về bệnh Alzheimer và protein bất thường tích tụ trong não. Bệnh Alzheimer là bệnh thoái hóa thần kinh tiến triển, đặc trưng bởi sự tích tụ hai loại protein bất thường trong não: protein amyloid beta (Aβ) tạo thành mảng amyloid (amyloid plaques) và protein tau bị phosphoryl hóa quá mức tạo thành đám rối нейрофибриллярный (neurofibrillary tangles). Cả hai cấu trúc này đều gây độc cho tế bào thần kinh và dẫn đến suy giảm chức năng não.