Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Gây Mê Hồi Sức – Đề 10

Bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá nặng, khó thở khi gắng sức, ho khan, SpO2 thấp và PaCO2 tăng nhẹ, cho thấy tình trạng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) mức độ trung bình đến nặng. Theo phân loại ASA, bệnh nhân có bệnh toàn thân nặng nhưng chưa đe dọa tính mạng thuộc ASA III.

EtCO2 tăng cao khi tần số và thể tích khí thở không đổi cho thấy có sự gia tăng sản xuất CO2 hoặc giảm thải trừ CO2. Trong các lựa chọn, tăng chuyển hóa do sốt cao ác tính và giảm thông khí phế nang đều có thể gây tăng EtCO2. Tuy nhiên, trong bối cảnh phẫu thuật nội soi ổ bụng, giảm thông khí phế nang do tư thế Trendelenburg hoặc tràn khí dưới da thường gặp hơn và phù hợp với tình huống EtCO2 tăng dần.

Rocuronium là thuốc giãn cơ không khử cực, cạnh tranh với acetylcholine tại thụ thể nicotinic ở bản vận động thần kinh cơ, ngăn chặn acetylcholine gắn vào thụ thể và gây khử cực màng sau synap, dẫn đến ức chế dẫn truyền thần kinh cơ và gây giãn cơ.

Sevoflurane có thể gây giãn mạch và giảm huyết áp. Tuy nhiên, trong các lựa chọn, sốc phản vệ do thuốc mê và xuất huyết do phẫu thuật là những nguyên nhân nghiêm trọng và có khả năng gây tụt huyết áp nhanh và nặng hơn so với tác dụng giãn mạch của sevoflurane đơn thuần. Tắc mạch phổi cấp tính cũng có thể gây tụt huyết áp nhưng ít gặp hơn trong bối cảnh này. Hạ kali máu thường gây loạn nhịp tim và yếu cơ hơn là tụt huyết áp cấp tính.

Epinephrine là thuốc co mạch mạnh và kích thích tim, được sử dụng trong CPR để tăng cường tuần hoàn và kích thích hoạt động điện tim. Nó được chỉ định trong các trường hợp vô tâm thu (asystole), nhịp nhanh thất vô mạch (pulseless ventricular tachycardia), và rung thất (ventricular fibrillation). Nhịp chậm xoang không phải là chỉ định của epinephrine trong CPR, mà thường được xử trí bằng atropine hoặc pacing.

Phẫu thuật ruột thừa viêm cấp ở phụ nữ mang thai cần phương pháp vô cảm an toàn cho cả mẹ và thai nhi. Gây tê tủy sống có thể gây hạ huyết áp và ảnh hưởng đến tưới máu tử cung nhau thai. Gây mê tĩnh mạch đơn thuần không đảm bảo kiểm soát đường thở và giảm đau đầy đủ. Gây tê ngoài màng cứng có thể không đủ nhanh và mạnh cho phẫu thuật cấp cứu. Gây mê toàn thân kiểm soát đường thở và duy trì oxy hóa tốt, đồng thời có thể điều chỉnh thuốc mê để giảm thiểu ảnh hưởng đến thai nhi, là lựa chọn phù hợp nhất trong tình huống này.

Theo dõi độ giãn cơ (neuromuscular monitoring) trong gây mê thường sử dụng kích thích thần kinh ngoại biên (peripheral nerve stimulation) và đánh giá đáp ứng cơ. Các phương pháp khác như đo điện tim, đo huyết áp động mạch xâm lấn, hoặc đo áp lực đường thở không trực tiếp đánh giá độ giãn cơ.

Gây tê ngoài màng cứng vùng ngực cao (đặc biệt là trên T4) có nguy cơ cao gây tê tủy sống toàn bộ (total spinal anesthesia) do thuốc tê lan lên cao, ức chế trung tâm hô hấp ở hành não, dẫn đến ngừng thở và tử vong nếu không được xử trí kịp thời. Các biến chứng khác như tụt huyết áp, nhiễm trùng màng cứng, hoặc tổn thương thần kinh ít nguy hiểm đến tính mạng hơn trong giai đoạn cấp.

Trong trường hợp đường thở khó dự đoán trước ở bệnh nhân tỉnh táo, đặt nội khí quản bằng ống soi mềm (fiberoptic intubation) thường được ưu tiên lựa chọn đầu tiên. Phương pháp này cho phép quan sát trực tiếp đường thở và đặt ống nội khí quản dưới hướng dẫn của hình ảnh, giảm nguy cơ thất bại và biến chứng so với các phương pháp mù khác. Đặt nội khí quản mù qua đường mũi, mở khí quản cấp cứu, hoặc đặt mask thanh quản có thể được xem xét sau nếu soi mềm thất bại hoặc không khả dụng.

Phù phổi cấp trong gây mê, đặc biệt ở bệnh nhân suy tim, đòi hỏi xử trí nhanh chóng để cải thiện oxy hóa và giảm gánh nặng cho tim. Thở oxy áp lực dương (CPAP hoặc BiPAP) giúp tăng áp lực đường thở, đẩy dịch phù ra khỏi phế nang và cải thiện trao đổi khí. Các biện pháp khác như dùng thuốc lợi tiểu, thuốc vận mạch, hoặc đặt ống nội khí quản có thể cần thiết sau, nhưng thở oxy áp lực dương là ưu tiên ban đầu để ổn định tình trạng bệnh nhân.

Ống nội khí quản không bóng chèn (cuffed endotracheal tube) thường được ưu tiên sử dụng cho trẻ em dưới 8 tuổi. Do đường thở của trẻ nhỏ hẹp và sụn nhẫn đạo là vị trí hẹp nhất, ống không bóng chèn giúp giảm nguy cơ chấn thương khí quản và phù nề thanh môn sau rút ống. Ở trẻ lớn hơn và người lớn, ống có bóng chèn được sử dụng để đảm bảo kín đường thở và giảm nguy cơ hít sặc.

Midazolam là một benzodiazepine có tác dụng an thần, giải lo âu, gây ngủ, giãn cơ và chống co giật. Nó hoạt động bằng cách tăng cường tác dụng của chất dẫn truyền thần kinh ức chế GABA (gamma-aminobutyric acid) tại thụ thể GABA-A trong não.

Theo dõi nhiệt độ trung tâm cơ thể trong phẫu thuật kéo dài giúp phát hiện và phòng ngừa hạ thân nhiệt (hypothermia). Hạ thân nhiệt có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như rối loạn đông máu, tăng nguy cơ nhiễm trùng vết mổ, kéo dài thời gian hồi phục, và các biến cố tim mạch. Sốt cao ác tính là một biến chứng hiếm gặp liên quan đến thuốc mê, nhưng không phải là lý do chính để theo dõi nhiệt độ trong mọi phẫu thuật kéo dài.

Trong kiểm soát đau cấp tính mức độ nặng sau phẫu thuật lớn vùng bụng, gây tê ngoài màng cứng (epidural analgesia) thường được coi là phương pháp hiệu quả nhất. Nó cung cấp giảm đau vượt trội so với PCA tĩnh mạch (Patient-Controlled Analgesia) hoặc opioid đường uống, đặc biệt trong giai đoạn sớm sau mổ. NSAIDs đường uống và paracetamol đường tĩnh mạch có thể được sử dụng bổ trợ nhưng không đủ mạnh để kiểm soát đau nặng đơn thuần.

Sevoflurane là thuốc mê đường hô hấp có tác dụng giãn phế quản, ít gây kích thích đường thở và được coi là lựa chọn ưu tiên cho bệnh nhân hen phế quản hoặc có nguy cơ co thắt phế quản. Desflurane và isoflurane có thể gây kích thích đường thở nhiều hơn. Nitrous oxide không có tác dụng giãn phế quản đáng kể và không phải là lựa chọn ưu tiên trong trường hợp này.

Trong thứ tự ưu tiên ABCDE của cấp cứu ngừng tuần hoàn, chữ 'D' đại diện cho 'Disability', tức là đánh giá nhanh tình trạng thần kinh của bệnh nhân, bao gồm mức độ ý thức (ví dụ theo thang điểm Glasgow Coma Scale - GCS) và đáp ứng đồng tử.

Dantrolene là thuốc giải độc đặc hiệu cho sốt cao ác tính (malignant hyperthermia). Nó hoạt động bằng cách ức chế giải phóng canxi từ lưới cơ tương trong tế bào cơ, giúp phục hồi quá trình chuyển hóa cơ và giảm các triệu chứng của sốt cao ác tính. Các thuốc khác như paracetamol, ibuprofen, hoặc naloxone không có tác dụng trong điều trị sốt cao ác tính.

Tụt huyết áp (hypotension) là biến chứng thường gặp nhất sau gây tê tủy sống. Do phong bế thần kinh giao cảm, gây tê tủy sống làm giãn mạch máu và giảm sức cản ngoại vi, dẫn đến tụt huyết áp. Đau đầu sau chọc tủy sống, bí tiểu, hoặc nhiễm trùng màng não là các biến chứng có thể xảy ra nhưng ít phổ biến hơn so với tụt huyết áp.

Trong thuật ngữ FAST PAC SLAP, chữ 'P' đại diện cho 'Pathology', tức là các bệnh lý hoặc tình trạng bệnh lý có thể gây cản trở đường thở hoặc làm tăng nguy cơ thất bại khi đặt mask thanh quản, ví dụ như áp xe thành sau họng, khối u vùng hầu họng, hoặc chấn thương vùng mặt cổ.

Co cứng hàm (masseter spasm) sau khi tiêm succinylcholine, đặc biệt ở trẻ em và thanh niên, là một dấu hiệu sớm và quan trọng gợi ý sốt cao ác tính (malignant hyperthermia). Mặc dù co cứng hàm có thể do các nguyên nhân khác, nhưng trong bối cảnh này, cần nghĩ đến sốt cao ác tính đầu tiên và tiến hành các bước chẩn đoán và xử trí tiếp theo.

Theo quy tắc '4-2-1', nhu cầu dịch duy trì được tính như sau: 4 ml/kg/giờ cho 10kg đầu tiên, 2 ml/kg/giờ cho 10kg tiếp theo, và 1 ml/kg/giờ cho mỗi kg còn lại. Với bệnh nhân 70kg: (4 ml/kg/giờ x 10kg) + (2 ml/kg/giờ x 10kg) + (1 ml/kg/giờ x 50kg) = 40 + 20 + 50 = 110 ml/giờ.

BIS (Bispectral Index) là một phương pháp theo dõi độ sâu gây mê (depth of anesthesia) bằng cách phân tích sóng điện não đồ (EEG). Giá trị BIS từ 40-60 thường được coi là mức độ gây mê phù hợp cho phẫu thuật, trong khi giá trị cao hơn cho thấy bệnh nhân tỉnh táo hơn và giá trị thấp hơn có thể chỉ ra tình trạng mê quá sâu.

Amiodarone là một thuốc chống loạn nhịp nhóm III, được sử dụng trong hồi sức cấp cứu ngừng tim để điều trị rung thất (ventricular fibrillation) hoặc nhịp nhanh thất vô mạch (pulseless ventricular tachycardia) kháng trị với sốc điện. Nó giúp ổn định nhịp tim và tăng khả năng thành công của sốc điện. Nhịp chậm xoang, vô tâm thu, hoặc block nhĩ thất không phải là chỉ định của amiodarone trong ngừng tim.

Bệnh nhân béo phì (BMI ≥ 30 kg/m2) có nguy cơ đường thở khó cao hơn do các yếu tố như mô mỡ thừa vùng cổ và hầu họng, lưỡi to, hạn chế vận động cổ, và giảm dung tích cặn chức năng (FRC). Tiền sử hen phế quản, tuổi cao, hoặc giới tính nam không phải là yếu tố nguy cơ chính gây đường thở khó liên quan đến béo phì.

Trong các lựa chọn, fentanyl là opioid tổng hợp có tác dụng giảm đau mạnh nhất, mạnh hơn morphin và paracetamol rất nhiều lần. Ketamine có tác dụng giảm đau nhưng không mạnh bằng opioid và có tác dụng gây mê phân ly. Paracetamol chủ yếu có tác dụng hạ sốt và giảm đau nhẹ đến trung bình.

Naloxone là thuốc giải độc đặc hiệu cho ngộ độc opioid. Nó là một chất đối kháng opioid thuần túy, cạnh tranh với opioid tại thụ thể opioid và đảo ngược tác dụng của opioid, bao gồm ức chế hô hấp và ức chế thần kinh trung ương. Flumazenil là thuốc giải độc cho benzodiazepine. Dantrolene là thuốc giải độc cho sốt cao ác tính. Atropine là thuốc kháng cholinergic, không có tác dụng giải độc opioid.

Bơm khí CO2 vào ổ bụng trong phẫu thuật nội soi có thể gây tăng hấp thu CO2 vào máu, dẫn đến tăng PaCO2 (tăng CO2 trong máu động mạch) và toan hô hấp (respiratory acidosis). Áp lực ổ bụng tăng lên cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng hô hấp và tuần hoàn. Giảm PaO2 có thể xảy ra nhưng không phải là biến đổi sinh lý chính do bơm CO2. Giảm nhịp tim thường không phải là tác dụng trực tiếp của bơm CO2.

Hội chứng Mendelson (Mendelson's syndrome) là thuật ngữ dùng để chỉ viêm phổi hít (aspiration pneumonitis) do hít phải dịch dạ dày có pH acid vào phổi. Đây là một biến chứng nguy hiểm của gây mê, đặc biệt trong gây mê sản khoa và phẫu thuật cấp cứu khi bệnh nhân có dạ dày đầy.

Hướng dẫn hiện hành về hồi sức ngừng tuần hoàn hô hấp khuyến cáo tần số ép tim ngoài lồng ngực ở người lớn là 100-120 lần/phút. Ép tim quá nhanh hoặc quá chậm đều có thể làm giảm hiệu quả hồi sức.

Hội chứng tĩnh mạch chủ trên (superior vena cava syndrome) gây tắc nghẽn hoặc chèn ép tĩnh mạch chủ trên, làm cản trở dòng máu từ nửa trên cơ thể về tim. Do đó, đường truyền tĩnh mạch ngoại biên ở chi trên có thể không hiệu quả hoặc gây khó khăn trong việc truyền thuốc và dịch. Đường truyền tĩnh mạch trung tâm hoặc đường truyền ở chi dưới thường được ưu tiên trong trường hợp này để đảm bảo tiếp cận tuần hoàn trung tâm.