Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Ho Ra Máu 1 – Đề 04

Câu hỏi tập trung vào phân biệt nguyên nhân ho ra máu dựa trên bối cảnh lâm sàng (tiền sử hút thuốc, đau ngực kiểu màng phổi, hội chứng đông đặc). Ung thư phế quản, viêm phổi và áp xe phổi là các nguyên nhân thường gặp và phù hợp với hội chứng đông đặc. Giãn phế quản có thể gây ho ra máu nhưng ít khi gây hội chứng đông đặc khu trú. Hẹp van hai lá thường gây ho ra máu do tăng áp lực tĩnh mạch phổi nhưng ít khi biểu hiện đau ngực kiểu màng phổi và hội chứng đông đặc.

Câu hỏi nhấn mạnh tầm quan trọng của đánh giá mức độ mất máu trong ho ra máu cấp. Mạch nhanh là một trong những dấu hiệu sớm và nhạy nhất của giảm thể tích tuần hoàn do mất máu. Huyết áp tụt thường xuất hiện muộn hơn. Nhịp thở nhanh và lượng nước tiểu giảm cũng là dấu hiệu mất máu nhưng không sớm và nhạy bằng mạch nhanh trong giai đoạn đầu.

Câu hỏi tập trung vào chẩn đoán phân biệt ho ra máu lượng ít ở người trẻ, không có triệu chứng toàn thân và X-quang phổi bình thường. Viêm phế quản cấp, giãn phế quản nhẹ, lao phổi giai đoạn sớm có thể gây ho ra máu lượng ít. Ung thư phế quản và áp xe phổi *ít* phù hợp vì thường có triệu chứng khác kèm theo và X-quang phổi thường không bình thường.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cơ chế tác dụng của Terlipressin trong điều trị ho ra máu do vỡ tĩnh mạch thực quản. Terlipressin là một chất tương tự vasopressin, có tác dụng co mạch tạng, làm giảm lưu lượng máu đến tĩnh mạch thực quản và giảm áp lực tĩnh mạch cửa, từ đó giúp cầm máu.

Câu hỏi nhấn mạnh hành động ưu tiên ban đầu trong cấp cứu ho ra máu tại tuyến cơ sở. Đảm bảo đường thở thông thoáng và hô hấp hiệu quả là ưu tiên số một để tránh suy hô hấp do máu tràn vào đường thở. Các hành động khác như tìm nguyên nhân, dùng thuốc cầm máu hay truyền dịch quan trọng nhưng thứ yếu so với việc đảm bảo hô hấp.

Câu hỏi tập trung vào việc sử dụng thuốc an thần ở bệnh nhân COPD có ho ra máu. Bệnh nhân COPD vốn đã có nguy cơ suy hô hấp. Các thuốc an thần, đặc biệt là nhóm benzodiazepin và opioid, có thể ức chế trung tâm hô hấp, làm nặng thêm tình trạng suy hô hấp ở bệnh nhân COPD. Do đó, cần hết sức thận trọng và cân nhắc khi sử dụng, hoặc lựa chọn các thuốc ít ảnh hưởng đến hô hấp hơn.

Câu hỏi về xét nghiệm chẩn đoán vị trí chảy máu. Nội soi phế quản ống mềm là phương pháp trực tiếp quan sát đường thở, giúp xác định vị trí chảy máu, nguyên nhân và có thể can thiệp cầm máu tại chỗ. X-quang phổi, CT ngực, công thức máu và khí máu động mạch có giá trị chẩn đoán nguyên nhân và đánh giá mức độ nhưng không trực tiếp xác định vị trí chảy máu.

Câu hỏi về cơ chế tác dụng của thuốc cầm máu. Etamsylate (Dicynone) có cơ chế chính là làm bền thành mạch mao mạch, giảm tính thấm thành mạch, giúp hạn chế thoát mạch và chảy máu. Tranexamic acid là thuốc kháng tiêu sợi huyết. Adrenoxyl (Carbazochrome) cũng có tác dụng tương tự Etamsylate nhưng ít được sử dụng hơn. Vitamin K liên quan đến quá trình đông máu. Heparin là thuốc chống đông máu.

Câu hỏi về nguyên nhân ho ra máu ở bệnh nhân xơ gan nghiện rượu. Xơ gan có thể gây vỡ tĩnh mạch thực quản và dạ dày, dẫn đến nôn ra máu. Tuy nhiên, ho ra máu đỏ tươi lượng nhiều *ít* khi do nguyên nhân từ đường tiêu hóa. Các nguyên nhân khác như lao phổi, ung thư phổi, giãn phế quản, viêm phổi hoàn toàn có thể gây ho ra máu ở bệnh nhân này.

Câu hỏi về chống chỉ định trong xử trí ho ra máu nặng. Ho ra máu nặng có thể gây suy hô hấp do máu tràn vào đường thở. Gây ho mạnh có thể làm tăng áp lực trong lồng ngực, tăng nguy cơ chảy máu và có thể làm máu lan rộng vào đường thở, gây nguy hiểm. Các biện pháp khác như nằm đầu thấp, thở oxy, truyền dịch, dùng thuốc cầm máu là các biện pháp thường được sử dụng.

Câu hỏi về đặc điểm ho ra máu của các nguyên nhân khác nhau. Giãn phế quản thường gây ho ra máu lượng ít, kéo dài dai dẳng hoặc tái phát nhiều đợt do tình trạng viêm mạn tính và tổn thương mạch máu ở phế quản giãn. Ung thư phổi, lao phổi, viêm phổi, áp xe phổi có thể gây ho ra máu nhiều hơn và thường có các triệu chứng khác kèm theo.

Câu hỏi về phân biệt ho ra máu và nôn ra máu. Máu đỏ tươi, có bọt khí thường gặp trong ho ra máu do máu từ đường hô hấp, được sục khí. Máu đen lẫn thức ăn, máu đỏ sẫm màu cà phê thường gặp trong nôn ra máu do máu từ đường tiêu hóa bị biến đổi bởi acid dạ dày. Ti???n sử bệnh lý hô hấp, tiền sử bệnh lý tiêu hóa là các yếu tố gợi ý nhưng không phải là tính chất máu.

Câu hỏi về chỉ định truyền máu trong ho ra máu nặng. Truyền máu được chỉ định khi bệnh nhân có dấu hiệu mất máu nặng, ảnh hưởng đến huyết động, như tụt huyết áp, mạch nhanh, thiếu máu nặng, sau khi đã bù dịch mà tình trạng không cải thiện.

Câu hỏi về lựa chọn thuốc an thần ít ảnh hưởng đến hô hấp. Midazolam là một benzodiazepin tác dụng ngắn, ít gây ức chế hô hấp hơn so với các benzodiazepin tác dụng kéo dài hoặc các opioid. Diazepam, morphin, phenobarbital, chlorpromazine có nguy cơ ức chế hô hấp cao hơn.

Câu hỏi về xử trí ho ra máu lượng ít, tự cầm ở bệnh nhân lo lắng. Giải thích, trấn an bệnh nhân và theo dõi sát là phù hợp trong trường hợp này vì ho ra máu đã tự cầm và lượng ít. Nội soi phế quản, chụp CT ngực, nhập viện điều trị nội khoa có thể cần thiết nếu ho ra máu tái phát, lượng nhiều hoặc có triệu chứng khác kèm theo.

Câu hỏi về yếu tố tiên lượng nặng trong ho ra máu. Ho ra máu số lượng lớn, bệnh nền tim mạch, suy hô hấp mạn, tuổi cao là các yếu tố tiên lượng nặng. Ho ra máu lượng ít, tự cầm *không* phải là yếu tố tiên lượng nặng, ngược lại là yếu tố tiên lượng tốt.

Câu hỏi về biện pháp can thiệp trong ho ra máu do giãn phế quản. Tắc mạch máu phế quản (bronchial artery embolization - BAE) là biện pháp can thiệp hiệu quả trong điều trị ho ra máu do giãn phế quản, đặc biệt là khi nội soi phế quản không cầm máu được hoặc ho ra máu tái phát. Phẫu thuật cắt phổi, xạ trị, hóa trị không phải là lựa chọn ưu tiên cho ho ra máu do giãn phế quản.

Câu hỏi về mục tiêu sử dụng morphin trong ho ra máu nặng. Morphin được sử dụng trong ho ra máu nặng chủ yếu để giảm ho, an thần, giảm lo lắng, giúp bệnh nhân bớt gắng sức và hạn chế ho, từ đó giảm nguy cơ chảy máu tiếp diễn. Giảm đau, giãn phế quản, tăng huyết áp không phải là mục tiêu chính.

Câu hỏi về tác dụng phụ nguy hiểm của morphin. Ức chế hô hấp là tác dụng phụ nguy hiểm nhất của morphin, đặc biệt ở bệnh nhân có bệnh phổi nền hoặc suy hô hấp. Hạ huyết áp, buồn nôn, táo bón, bí tiểu cũng là tác dụng phụ nhưng ít nguy hiểm đến tính mạng hơn.

Câu hỏi về tư thế nằm cho bệnh nhân ho ra máu. Nằm nghiêng về bên phổi bị bệnh giúp máu không lan sang phổi lành, hạn chế nguy cơ tắc nghẽn đường thở và suy hô hấp. Nằm đầu cao giúp giảm áp lực tĩnh mạch phổi nhưng không quan trọng bằng tư thế nghiêng. Nằm ngửa, nằm sấp không phải là tư thế tốt.

Câu hỏi về nguyên nhân ho ra máu thường gặp ở Việt Nam. Lao phổi là nguyên nhân hàng đầu. Ung thư phổi ngày càng trở nên phổ biến và là nguyên nhân thứ hai thường gặp gây ho ra máu ở Việt Nam, đặc biệt ở người hút thuốc lá.

Câu hỏi về xét nghiệm phân biệt ho ra máu và nôn ra máu. Soi dạ dày - tá tràng giúp trực tiếp quan sát và loại trừ các tổn thương ở đường tiêu hóa trên như loét dạ dày, tá tràng, vỡ tĩnh mạch thực quản, là nguyên nhân gây nôn ra máu. Nội soi phế quản, X-quang phổi, CT ngực tập trung vào đường hô hấp.

Câu hỏi về thuốc cầm máu kháng tiêu sợi huyết. Tranexamic acid là thuốc kháng tiêu sợi huyết, có tác dụng ức chế plasminogen hoạt hóa thành plasmin, do đó ức chế quá trình tiêu sợi huyết, giúp cầm máu. Etamsylate, adrenoxyl, vitamin K không có cơ chế kháng tiêu sợi huyết.

Câu hỏi về điều trị ho ra máu do lao phổi. Điều trị lao phổi bằng thuốc kháng lao là biện pháp căn bản và quyết định để giải quyết nguyên nhân gây ho ra máu. Các biện pháp khác như cầm máu tại chỗ, truyền máu, nội soi phế quản chỉ là điều trị hỗ trợ triệu chứng.

Câu hỏi về khái niệm đuôi khái huyết. Đuôi khái huyết mô tả tình trạng máu ho ra giảm dần về số lượng và màu sắc sẫm dần về cuối đợt ho ra máu, giống như 'đuôi' của đợt ho ra máu.

Câu hỏi về vai trò của atropin khi phối hợp với morphin. Atropin được sử dụng phối hợp với morphin để làm giảm tác dụng phụ của morphin như chậm nhịp tim, hạ huyết áp, co thắt phế quản, và tăng tiết đờm dãi. Atropin không có tác dụng cầm máu trực tiếp hay tăng tác dụng giảm đau của morphin trong ho ra máu.

Câu hỏi về phương pháp đông miên. Phương pháp đông miên (lytic cocktail) thường sử dụng phối hợp các thuốc giảm đau (dolargan/pethidine), an thần (aminazine/chlorpromazine) và kháng histamin (phenergan/promethazine) để giảm ho, an thần, và giảm phản xạ ho.

Câu hỏi về cơ chế tác dụng của Sandostatin trong ho ra máu do vỡ tĩnh mạch thực quản. Sandostatin (Octreotide) là chất tương tự somatostatin, có tác dụng co mạch tạng, giảm lưu lượng máu đến tĩnh mạch thực quản và giảm áp lực tĩnh mạch cửa, tương tự như Terlipressin.

Câu hỏi về vai trò của tiền sử bệnh lý trong ho ra máu. Tiền sử bệnh lý giúp định hướng chẩn đoán nguyên nhân gây ho ra máu. Ví dụ, tiền sử lao phổi gợi ý lao phổi tái phát, tiền sử giãn phế quản gợi ý giãn phế quản, tiền sử bệnh tim mạch gợi ý các nguyên nhân tim mạch. Đánh giá mức độ, chọn thuốc cầm máu, quyết định truyền máu không phải là mục đích chính của hỏi tiền sử bệnh lý.

Câu hỏi về bước tiếp theo quan trọng trong xử trí ho ra máu nặng. Sau khi đã xử trí cấp cứu ban đầu (đảm bảo đường thở, hô hấp, tuần hoàn), việc chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế có đầy đủ phương tiện chẩn đoán và điều trị (tuyến trên) là bước quan trọng tiếp theo để xác định nguyên nhân và điều trị triệt để.