Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Nhiễm Khuẩn Đường Tiểu – Đề 06

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về các cơ chế bảo vệ đường tiết niệu. Các lựa chọn A, B, và D đều là cơ chế bảo vệ đã được công nhận. Lựa chọn C (Nồng độ glucose cao trong nước tiểu) thực tế lại tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, không phải là cơ chế bảo vệ.

Câu hỏi tập trung vào yếu tố độc lực của E. coli trong NKĐT. Kháng nguyên O, P-fimbriae (nhung mao P), và khả năng dung huyết đều là yếu tố độc lực đã biết. Khả năng tạo bào tử KHÔNG phải là đặc điểm của E. coli, vốn là vi khuẩn Gram âm không sinh bào tử.

Câu hỏi liên hệ triệu chứng lâm sàng với vị trí giải phẫu. Đau hông lưng là triệu chứng điển hình của viêm thận bể thận, vị trí tổn thương ở thận và bể thận (đường tiểu trên). Các vị trí khác (bàng quang, niệu đạo) thường gây đau vùng hạ vị hoặc vùng chậu.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về chẩn đoán NKĐT. Cấy nước tiểu và định lượng vi khuẩn là xét nghiệm quan trọng nhất để xác định NKĐT và xác định loại vi khuẩn gây bệnh, cũng như kháng sinh đồ. Các xét nghiệm khác (như tổng phân tích nước tiểu) chỉ mang tính gợi ý.

Câu hỏi về kỹ thuật lấy mẫu nước tiểu ở trẻ nhỏ. Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chưa tự chủ tiểu tiện, các phương pháp lấy nước tiểu giữa dòng hoặc túi dán thường không đảm bảo vô trùng và dễ nhiễm tạp. Chọc hút bàng quang trên xương mu là phương pháp xâm lấn nhưng cho kết quả chính xác nhất, đặc biệt ở trẻ nhỏ khi nghi ngờ NKĐT.

Câu hỏi về lựa chọn kháng sinh ban đầu cho NKĐT dưới. Cotrimoxazol và Nitrofurantoin là các kháng sinh đường uống thường được ưu tiên trong điều trị NKĐT dưới không biến chứng do phổ kháng khuẩn phù hợp và ít gây kháng thuốc hơn so với các cephalosporin thế hệ 3 hoặc aminoglycoside (thường dùng đường tiêm và cho NKĐT trên hoặc biến chứng).

Câu hỏi về thời gian điều trị NKĐT dưới. Thời gian điều trị kháng sinh cho NKĐT dưới không biến chứng thường ngắn ngày, khoảng 3-5 ngày hoặc 5-7 ngày, tùy thuộc vào loại kháng sinh và hướng dẫn điều trị cụ thể. Các lựa chọn dài ngày hơn (7-10 ngày hoặc 10-14 ngày) thường áp dụng cho NKĐT trên hoặc có biến chứng.

Câu hỏi về biến chứng của NKĐT trên. Viêm thận bể thận không được điều trị có thể dẫn đến nhiều biến chứng, trong đó nhiễm trùng huyết (sepsis) là biến chứng nguy hiểm nhất, có thể đe dọa tính mạng do nhiễm trùng lan rộng ra toàn thân.

Câu hỏi về chẩn đoán hình ảnh trong NKĐT tái phát. Siêu âm hệ tiết niệu là phương pháp không xâm lấn, dễ thực hiện, và thường được chỉ định đầu tiên để khảo sát các bất thường cấu trúc như giãn đài bể thận, sỏi, hoặc các dị dạng đường tiết niệu. Các phương pháp khác như X-quang bàng quang khi tiểu (VCUG) hoặc CT scan thường được cân nhắc sau nếu siêu âm không đủ thông tin hoặc nghi ngờ có trào ngược bàng quang niệu quản.

Câu hỏi về ý nghĩa của trụ bạch cầu trong nước tiểu. Trụ bạch cầu hình thành ở ống thận, do đó sự hiện diện của trụ bạch cầu trong nước tiểu thường gợi ý tổn thương viêm ở nhu mô thận, tức là nhiễm khuẩn đường tiểu trên (viêm thận bể thận).

Câu hỏi về yếu tố nguy cơ hành vi trong NKĐT. Thói quen nhịn tiểu làm tăng thời gian ứ đọng nước tiểu trong bàng quang, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây nhiễm trùng. Các lựa chọn khác (uống ít nước, vệ sinh quá sạch sẽ vùng kín) có thể là yếu tố nguy cơ, nhưng nhịn tiểu được xem là yếu tố hành vi quan trọng hơn, đặc biệt ở trẻ em.

Câu hỏi về chẩn đoán NKĐT khi số lượng vi khuẩn không điển hình. Ở một số trường hợp NKĐT, đặc biệt là NKĐT có triệu chứng ở trẻ em, số lượng vi khuẩn niệu có thể không cao như tiêu chuẩn (>10^5 CFU/mL). Trong những trường hợp này, sự hiện diện của bạch cầu niệu (pyuria) là một yếu tố quan trọng củng cố chẩn đoán nhiễm khuẩn.

Câu hỏi về nguyên tắc điều trị NKĐT trên. NKĐT trên thường nặng hơn NKĐT dưới và cần điều trị tích cực. Sử dụng kháng sinh đường tiêm (như cephalosporin thế hệ 3), bù dịch và điện giải, và theo dõi sát tại bệnh viện là các nguyên tắc quan trọng. Sử dụng kháng sinh đường uống đơn thuần thường không đủ hiệu quả cho NKĐT trên, đặc biệt ở giai đoạn cấp.

Câu hỏi về kháng sinh aminoglycoside trong điều trị NKĐT trên. Gentamicin và Amikacin là hai aminoglycoside phổ biến được sử dụng trong điều trị NKĐT trên, đặc biệt khi nghi ngờ hoặc xác định vi khuẩn Gram âm gây bệnh. Erythromycin là macrolide, Ciprofloxacin là quinolone, và Amoxicillin là penicillin, không thuộc nhóm aminoglycoside.

Câu hỏi về dự phòng NKĐT tái phát ở trẻ có trào ngược bàng quang niệu quản. Kháng sinh dự phòng liều thấp (như Nitrofurantoin hoặc Trimethoprim) có thể được sử dụng để giảm nguy cơ tái phát NKĐT ở trẻ có trào ngược bàng quang niệu quản hoặc các yếu tố nguy cơ khác. Các biện pháp khác như phẫu thuật (chỉnh sửa trào ngược) hoặc tăng cường vệ sinh có thể được xem xét, nhưng kháng sinh dự phòng là một biện pháp phổ biến.

Câu hỏi về phân loại NKĐT phức tạp. NKĐT phức tạp là NKĐT xảy ra ở những bệnh nhân có các yếu tố làm tăng nguy cơ thất bại điều trị hoặc biến chứng, như bất thường cấu trúc đường tiết niệu, suy giảm miễn dịch, hoặc bệnh lý nền. NKĐT ở trẻ sơ sinh cũng thường được xem là phức tạp do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và nguy cơ biến chứng cao hơn.

Câu hỏi về xét nghiệm phân biệt NKĐT trên và dưới dựa trên chức năng thận. Xét nghiệm khả năng cô đặc nước tiểu đánh giá khả năng cô đặc nước tiểu của thận. Suy giảm khả năng cô đặc nước tiểu có thể gợi ý tổn thương chức năng thận do viêm thận bể thận (NKĐT trên). Các xét nghiệm khác (cấy nước tiểu, soi tươi, que nhúng) không trực tiếp đánh giá chức năng thận.

Câu hỏi về chẩn đoán hình ảnh sỏi đường tiết niệu. Chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hệ tiết niệu không cản quang (CT KUB - Kidney, Ureter, Bladder) là phương pháp có độ nhạy cao nhất để phát hiện sỏi đường tiết niệu, kể cả sỏi cản quang và không cản quang. Siêu âm có thể phát hiện sỏi nhưng độ nhạy kém hơn, đặc biệt với sỏi nhỏ hoặc sỏi niệu quản. X-quang bụng thường quy chỉ phát hiện sỏi cản quang.

Câu hỏi về tác nhân gây NKĐT không biến chứng. E. coli là tác nhân hàng đầu gây NKĐT không biến chứng. Klebsiella và Proteus cũng là tác nhân thường gặp. Pseudomonas aeruginosa ít gặp hơn trong NKĐT không biến chứng và thường liên quan đến NKĐT bệnh viện hoặc NKĐT phức tạp.

Câu hỏi về kỹ thuật lấy nước tiểu giữa dòng. Khi lấy nước tiểu giữa dòng, cần vệ sinh sạch vùng sinh dục trước khi đi tiểu, bỏ dòng nước tiểu đầu, và hứng dòng nước tiểu giữa vào lọ vô trùng. Lấy nước tiểu vào buổi sáng sớm thường được ưu tiên vì nước tiểu cô đặc, nhưng không phải là nguyên tắc bắt buộc trong mọi trường hợp. Việc nhịn tiểu quá lâu trước khi lấy mẫu có thể làm thay đổi thành phần nước tiểu và không được khuyến khích.

Câu hỏi về kết quả xét nghiệm mâu thuẫn. Que nhúng nước tiểu có thể có độ nhạy không cao trong phát hiện bạch cầu niệu, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Do đó, kết quả âm tính giả có thể xảy ra. Nhiễm khuẩn đường tiểu vẫn có thể xảy ra dù que nhúng không phát hiện bạch cầu niệu, đặc biệt khi cấy nước tiểu dương tính và có triệu chứng lâm sàng. Các lựa chọn khác ít hợp lý hơn (mẫu nước tiểu bị nhiễm bẩn, vi khuẩn không gây viêm, bệnh nhân đã dùng kháng sinh) vì không giải thích được triệu chứng lâm sàng và kết quả cấy dương tính.

Câu hỏi về cơ chế tác dụng của cephalosporin. Cephalosporin là kháng sinh nhóm beta-lactam, có cơ chế tác dụng chính là ức chế tổng hợp thành tế bào vi khuẩn. Các lựa chọn khác (ức chế tổng hợp protein, ức chế tổng hợp DNA, ức chế tổng hợp acid folic) là cơ chế của các nhóm kháng sinh khác.

Câu hỏi về điều trị trào ngược bàng quang niệu quản nặng. Trào ngược bàng quang niệu quản độ III trở lên có nguy cơ cao gây tổn thương thận và tái phát NKĐT. Khi điều trị nội khoa không hiệu quả, phẫu thuật chỉnh sửa trào ngược bàng quang niệu quản thường được cân nhắc để giải quyết nguyên nhân gốc rễ.

Câu hỏi về triệu chứng NKĐT ở trẻ sơ sinh. Ở trẻ sơ sinh, triệu chứng NKĐT thường không điển hình và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Sốt là triệu chứng thường gặp nhưng không đặc hiệu. Các triệu chứng như tiểu buốt, tiểu rắt, đau lưng thường khó xác định ở trẻ sơ sinh. Vàng da cũng là một triệu chứng không đặc hiệu và có thể gặp trong nhiều bệnh lý sơ sinh khác.

Câu hỏi về thời gian điều trị NKĐT có biến chứng. NKĐT có biến chứng (như áp xe thận, nhiễm trùng huyết) cần điều trị kháng sinh kéo dài hơn để đảm bảo diệt trừ vi khuẩn hoàn toàn và ngăn ngừa tái phát hoặc biến chứng muộn. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 2-3 tuần hoặc thậm chí lâu hơn, tùy thuộc vào mức độ và loại biến chứng.

Câu hỏi về xét nghiệm chẩn đoán NKĐT. Cấy nước tiểu, tổng phân tích nước tiểu, và soi tươi nước tiểu đều là các xét nghiệm quan trọng trong chẩn đoán NKĐT. Điện tâm đồ (ECG) là xét nghiệm tim mạch, không liên quan trực tiếp đến chẩn đoán NKĐT.

Câu hỏi về tế bào viêm trong nước tiểu khi NKĐT. Bạch cầu đa nhân trung tính (neutrophils) là loại tế bào viêm chiếm ưu thế trong phản ứng viêm cấp tính do nhiễm khuẩn, bao gồm cả NKĐT. Do đó, bạch cầu đa nhân trung tính là loại tế bào viêm chủ yếu được tìm thấy trong nước tiểu khi bị NKĐT.

Câu hỏi về kháng sinh cho NKĐT do vi khuẩn đa kháng. Carbapenem (như Meropenem) là nhóm kháng sinh phổ rộng, thường được sử dụng trong điều trị nhiễm khuẩn nặng hoặc nhiễm khuẩn do vi khuẩn đa kháng, bao gồm cả NKĐT do vi khuẩn kháng nhiều kháng sinh khác. Nitrofurantoin thường dùng cho NKĐT không biến chứng, Amoxicillin là penicillin phổ hẹp, và Gentamicin là aminoglycoside, có thể không hiệu quả với vi khuẩn đa kháng.

Câu hỏi về phòng ngừa NKĐT. Uống đủ nước, vệ sinh đúng cách vùng kín, và điều trị táo bón đều là các biện pháp phòng ngừa NKĐT đã được khuyến cáo. Sử dụng kháng sinh phổ rộng thường xuyên KHÔNG phải là biện pháp phòng ngừa, mà ngược lại, có thể làm tăng nguy cơ kháng kháng sinh và các tác dụng phụ không mong muốn.

Câu hỏi về yếu tố di truyền trong NKĐT tái phát. Tiền sử gia đình có người thân (mẹ, chị gái) bị NKĐT tái phát gợi ý yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong nguy cơ tái phát NKĐT ở trẻ. Các yếu tố khác (vệ sinh kém, chế độ ăn uống, môi trường sống) cũng quan trọng, nhưng tiền sử gia đình là yếu tố đặc biệt cần xem xét trong trường hợp này.