Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Sỏi Mật 1 – Đề 07

Câu hỏi tập trung vào kỹ năng lựa chọn phương pháp điều trị ban đầu thích hợp cho sỏi túi mật không triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ (đau quặn mật đơn thuần) và không biến chứng viêm. Phẫu thuật cắt túi mật nội soi là lựa chọn điều trị triệt để và hiệu quả cho bệnh nhân sỏi mật có triệu chứng.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về cơ chế bệnh sinh sỏi cholesterol, đặc biệt là giai đoạn bão hòa. Sự tăng tiết cholesterol quá mức so với khả năng hòa tan của muối mật và lecithin dẫn đến dịch mật bão hòa cholesterol, tạo điều kiện cho sự hình thành sỏi.

Câu hỏi đưa ra một tình huống lâm sàng với tam chứng Charcot (sốt, đau bụng hạ sườn phải, vàng da) trên bệnh nhân có yếu tố nguy cơ (xơ gan). Các triệu chứng và xét nghiệm gợi ý mạnh mẽ đến viêm đường mật do sỏi.

Câu hỏi tập trung vào lựa chọn phương pháp chẩn đoán hình ảnh tối ưu cho sỏi ống mật chủ. MRCP (chụp cộng hưởng từ đường mật tụy) là phương pháp không xâm lấn, có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong chẩn đoán sỏi ống mật chủ, vượt trội hơn so với siêu âm hoặc CT scan trong trường hợp này.

Câu hỏi mô tả một bệnh cảnh viêm tụy cấp (đau bụng thượng vị lan ra sau lưng, amylase/lipase tăng) trên bệnh nhân có sỏi mật. Sỏi mật di chuyển xuống ống mật chủ và gây tắc nghẽn tại bóng Vater là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm tụy cấp do sỏi mật.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về các yếu tố nguy cơ của sỏi cholesterol. Tuổi tác, giới nữ, béo phì, và chế độ ăn nhiều chất béo là các yếu tố nguy cơ đã được chứng minh. Tiền sử nhiễm trùng đường mật thường liên quan đến sỏi sắc tố, không phải sỏi cholesterol.

Câu hỏi tập trung vào cơ chế tác dụng của UDCA trong điều trị sỏi cholesterol. UDCA làm giảm độ bão hòa cholesterol trong dịch mật bằng cách giảm hấp thu cholesterol ở ruột và giảm bài tiết cholesterol vào dịch mật, từ đó giúp hòa tan sỏi cholesterol.

Câu hỏi về biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của sỏi mật. Lỗ dò túi mật - tá tràng (hoặc các vị trí khác của ống tiêu hóa) cho phép sỏi mật lớn di chuyển vào lòng ruột và gây tắc nghẽn, thường ở hồi tràng đoạn cuối (hội chứng Bouveret).

Câu hỏi về tác nhân vi sinh thường gặp trong viêm túi mật cấp. Viêm túi mật cấp thường là nhiễm trùng đường mật thứ phát sau tắc nghẽn do sỏi, và các vi khuẩn đường ruột Gram âm, đặc biệt là E. coli, là tác nhân phổ biến nhất.

Câu hỏi về chỉ định cắt túi mật dự phòng trong trường hợp sỏi túi mật không triệu chứng. Sỏi túi mật không triệu chứng thường không cần can thiệp. Tuy nhiên, có một số chỉ định cắt túi mật dự phòng nhất định. Tuổi trẻ không phải là một chỉ định cắt túi mật dự phòng, ngược lại, tuổi cao và các bệnh lý nền làm tăng nguy cơ biến chứng phẫu thuật.

Câu hỏi kiểm tra kiến thức về tam chứng Charcot, một tập hợp các triệu chứng gợi ý viêm đường mật cấp. Tam chứng Charcot bao gồm đau bụng hạ sườn phải, sốt (thường kèm rét run), và vàng da. Buồn nôn và nôn không nằm trong tam chứng Charcot kinh điển, nhưng thường gặp trong viêm đường mật.

Câu hỏi về đặc điểm của sỏi sắc tố nâu. Sỏi sắc tố nâu hình thành trong ống mật, thường liên quan đến nhiễm trùng đường mật mãn tính. Vi khuẩn giải phóng enzyme beta-glucuronidase, chuyển bilirubin liên hợp thành bilirubin không liên hợp, kết tủa với canxi tạo thành sỏi sắc tố nâu.

Câu hỏi về chẩn đoán phân biệt giữa viêm túi mật cấp do sỏi và không do sỏi. Siêu âm bụng có thể phát hiện sỏi túi mật, một dấu hiệu quan trọng để xác định nguyên nhân do sỏi. Các xét nghiệm khác như công thức máu, chức năng gan, amylase/lipase không đặc hiệu cho nguyên nhân sỏi.

Câu hỏi về biến chứng phẫu thuật cắt túi mật nội soi. Động mạch túi mật là mạch máu chính cấp máu cho túi mật và nằm trong tam giác Calot. Tổn thương động mạch túi mật là nguyên nhân thường gặp gây chảy máu trong và sau phẫu thuật cắt túi mật.

Câu hỏi về biến chứng sau phẫu thuật cắt túi mật. Tình trạng vàng da tắc mật sau cắt túi mật gợi ý tổn thương đường mật chính (ống mật chủ), có thể do rò rỉ hoặc tắc nghẽn. Tổn thương đường mật là một biến chứng nghiêm trọng của phẫu thuật cắt túi mật.

Câu hỏi về nguyên tắc điều trị viêm đường mật cấp. Dẫn lưu đường mật (thường qua ERCP hoặc PTBD) là biện pháp quan trọng để giải quyết tắc nghẽn và giảm áp lực đường mật, giúp kiểm soát nhiễm trùng và cải thiện tình trạng bệnh nhân. Kháng sinh chỉ là điều trị hỗ trợ.

Câu hỏi về hội chứng Mirizzi, một biến chứng đặc biệt của sỏi túi mật. Hội chứng Mirizzi xảy ra khi sỏi túi mật (thường ở cổ túi mật hoặc ống túi mật) chèn ép vào ống gan chung hoặc ống mật chủ, gây tắc nghẽn đường mật ngoài gan.

Câu hỏi về lựa chọn điều trị sỏi ống mật chủ. Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP) là phương pháp can thiệp ít xâm lấn, hiệu quả cao trong việc lấy sỏi ống mật chủ, và thường được ưu tiên lựa chọn đầu tiên so với phẫu thuật mở hoặc tán sỏi ngoài cơ thể.

Câu hỏi về xử trí sỏi mật ở phụ nữ mang thai. Trong thai kỳ, đặc biệt là 3 tháng đầu, ưu tiên điều trị bảo tồn trừ khi có biến chứng nặng. Điều trị nội khoa bằng giảm đau và kháng sinh (nếu có nhiễm trùng) thường được lựa chọn ban đầu. Phẫu thuật thường được trì hoãn nếu có thể, đặc biệt trong 3 tháng đầu.

Câu hỏi về yếu tố nguy cơ của sỏi sắc tố đen. Sỏi sắc tố đen liên quan đến tan máu mãn tính, xơ gan, và tuổi cao. Béo phì là yếu tố nguy cơ chính của sỏi cholesterol, không phải sỏi sắc tố đen.

Câu hỏi về điều trị sỏi túi mật không triệu chứng. Sỏi túi mật không triệu chứng thường không cần điều trị chủ động. Phẫu thuật cắt túi mật dự phòng chỉ được chỉ định trong một số trường hợp đặc biệt có nguy cơ cao biến chứng hoặc ung thư túi mật. Các phương pháp khác như dùng thuốc tan sỏi, tán sỏi ngoài cơ thể không được khuyến cáo thường quy cho sỏi không triệu chứng.

Câu hỏi về cách đánh giá dấu hiệu Murphy, một dấu hiệu lâm sàng quan trọng trong viêm túi mật cấp. Dấu hiệu Murphy dương tính khi bệnh nhân đau chói, ngừng thở khi thăm khám ấn sâu vào vùng hạ sườn phải dưới bờ sườn phải trong thì hít vào.

Câu hỏi về lựa chọn kháng sinh trong viêm đường mật cấp. Do vi khuẩn Gram âm đường ruột là tác nhân phổ biến nhất, kháng sinh phổ rộng có tác dụng trên vi khuẩn Gram âm và kỵ khí thường được lựa chọn ban đầu. Ceftriaxone là cephalosporin thế hệ 3, có phổ kháng khuẩn phù hợp và thường được sử dụng.

Câu hỏi về các biến chứng của sỏi túi mật. Viêm túi mật cấp, viêm tụy cấp do sỏi mật, và viêm đường mật do sỏi là các biến chứng thường gặp. Viêm gan tự miễn không phải là biến chứng của sỏi túi mật.

Câu hỏi về điều kiện sử dụng thuốc tan sỏi cholesterol. Thuốc tan sỏi (UDCA) chỉ hiệu quả với sỏi cholesterol nhỏ, không cản quang, và túi mật còn chức năng (thể hiện qua khả năng cô đặc và bài xuất dịch mật). Sỏi cản quang thường là sỏi sắc tố hoặc sỏi canxi hóa, không đáp ứng với thuốc tan sỏi.

Câu hỏi về xử trí rò rỉ dịch mật sau phẫu thuật cắt túi mật. Rò rỉ dịch mật là biến chứng có thể xảy ra sau cắt túi mật. Dẫn lưu dịch mật ra ngoài là biện pháp quan trọng để kiểm soát nhiễm trùng và thúc đẩy quá trình lành vết thương. Dẫn lưu dưới da giúp kiểm soát dịch rò và theo dõi số lượng dịch.

Câu hỏi về đánh giá mức độ nặng của viêm tụy cấp. CRP (C-reactive protein), hematocrit, và ure máu là các xét nghiệm thường được sử dụng để đánh giá mức độ nặng và tiên lượng viêm tụy cấp. Bilirubin toàn phần tăng có thể gặp trong viêm tụy cấp do sỏi mật, nhưng không phải là một yếu tố chính để đánh giá mức độ nặng.

Câu hỏi về dịch tễ học sỏi mật và sự khác biệt giới tính. Estrogen làm tăng bài tiết cholesterol vào dịch mật và giảm co bóp túi mật, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi cholesterol ở phụ nữ. Các yếu tố khác như lối sống, chế độ ăn uống có thể góp phần, nhưng vai trò của estrogen là quan trọng nhất.

Câu hỏi về mối liên quan giữa sỏi mật và ung thư túi mật. Sỏi mật mãn tính (đặc biệt là sỏi lớn và sỏi túi mật sứ) được xem là yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ ung thư túi mật. Tình trạng viêm mãn tính do sỏi mật có thể dẫn đến biến đổi tế bào và phát triển ung thư.

Câu hỏi về tư vấn cho bệnh nhân sỏi túi mật không triệu chứng. Điều quan trọng nhất là bệnh nhân cần được giáo dục về các triệu chứng của sỏi mật có triệu chứng và các biến chứng, để họ có thể nhận biết và đến khám kịp thời nếu có triệu chứng xuất hiện. Theo dõi định kỳ cũng quan trọng, nhưng việc nhận biết triệu chứng để hành động kịp thời là ưu tiên hàng đầu.