Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Thực Vật Dược – Đề 10

Câu 1: Để đánh giá chất lượng và tính xác thực của một mẫu dược liệu thực vật, phương pháp phân tích nào sau đây thường được sử dụng để xác định thành phần hóa học đặc trưng và hàm lượng của chúng?

• A. Soi tươi tế bào thực vật (Fresh cell microscopy)
• B. Phân tích độ tro toàn phần (Total ash analysis)
• C. Sắc ký lớp mỏng hiệu năng cao (HPTLC) hoặc Sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC)
• D. Định tính bằng phản ứng hóa học đơn giản (Simple chemical identification)

Câu 2: Alkaloid là một nhóm lớn các hợp chất tự nhiên có hoạt tính sinh học mạnh mẽ trong thực vật dược. Đặc điểm chung nào sau đây KHÔNG phải là đặc điểm của alkaloid?

• A. Chứa nitơ trong cấu trúc dị vòng (Nitrogen in heterocyclic ring)
• B. Có tính bazơ (Basic properties)
• C. Thường có vị đắng (Usually bitter taste)
• D. Tan tốt trong nước ở mọi pH (Highly soluble in water at all pH levels)

Câu 3: Flavonoid là nhóm hợp chất phenolic phổ biến trong thực vật, có nhiều hoạt tính sinh học quan trọng. Hoạt tính sinh học nào sau đây thường KHÔNG liên quan đến flavonoid?

• A. Chống oxy hóa (Antioxidant)
• B. Chống viêm (Anti-inflammatory)
• C. Ức chế enzyme protease của virus HIV (HIV protease inhibition)
• D. Bảo vệ mạch máu (Vascular protection)

Câu 4: Phương pháp chiết xuất nào sau đây thường được ưu tiên sử dụng để thu được tinh dầu từ các bộ phận của cây thuốc như hoa, lá, hoặc quả, dựa trên nguyên tắc bay hơi và ngưng tụ?

• A. Chiết ngâm lạnh (Maceration)
• B. Chưng cất lôi cuốn hơi nước (Steam distillation)
• C. Chiết xuất bằng dung môi Soxhlet (Soxhlet extraction)
• D. Chiết siêu tới hạn CO2 (Supercritical CO2 extraction)

Câu 5: Trong kiểm nghiệm dược liệu bằng phương pháp hiển vi, cấu trúc tế bào đặc trưng nào sau đây thường được sử dụng để phân biệt bột dược liệu có nguồn gốc thực vật khác nhau, đặc biệt là các loại bột thân, rễ, hoặc vỏ cây?

• A. Hạt tinh bột (Starch granules)
• B. Tinh thể calci oxalat (Calcium oxalate crystals)
• C. Lông che chở (Trichomes)
• D. Mạch dẫn (Vascular elements) như mạch gỗ, mạch rây

Câu 6: Saponin là một nhóm glycoside tự nhiên có đặc tính tạo bọt khi hòa tan trong nước. Hoạt tính sinh học nổi bật nào sau đây thường được biết đến và ứng dụng rộng rãi của saponin, đặc biệt trong y học cổ truyền?

• A. Long đờm, giảm ho (Expectorant and antitussive)
• B. Hạ đường huyết (Hypoglycemic)
• C. Chống ung thư (Anticancer)
• D. An thần, gây ngủ (Sedative and hypnotic)

Câu 7: Để bảo tồn nguồn tài nguyên thực vật dược đang bị đe dọa, biện pháp nào sau đây được xem là hiệu quả nhất trong việc duy trì sự đa dạng di truyền và khả năng phục hồi của các loài?

• A. Xây dựng vườn thực vật (Botanical garden construction)
• B. Nuôi cấy mô tế bào thực vật (Plant tissue culture)
• C. Bảo tồn tại chỗ (In-situ conservation) trong môi trường sống tự nhiên
• D. Thành lập ngân hàng hạt giống (Seed bank establishment)

Câu 8: Trong hệ thống phân loại thực vật học, họ (family) nào sau đây nổi tiếng với nhiều loài cây thuốc quan trọng, đặc biệt là các loài chứa alkaloid có hoạt tính dược lý mạnh như Morphin, Codein, Papaverin?

• A. Họ Hoa hồng (Rosaceae)
• B. Họ Thuốc phiện (Papaveraceae)
• C. Họ Cà phê (Rubiaceae)
• D. Họ Đậu (Fabaceae)

Câu 9: Một bệnh nhân sử dụng một loại thuốc đông y có nguồn gốc thực vật để điều trị cảm cúm. Sau khi dùng, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, và phát ban da. Bước đầu tiên cần thực hiện để xác định nguyên nhân phản ứng bất lợi này là gì?

• A. Tiến hành phân tích thành phần hóa học của thuốc ngay lập tức.
• B. Chuyển bệnh nhân đến bệnh viện chuyên khoa da liễu.
• C. Ngừng sử dụng thuốc và theo dõi các triệu chứng.
• D. Ngừng sử dụng thuốc và ghi lại chi tiết các triệu chứng, tiền sử dị ứng của bệnh nhân.

Câu 10: Cơ quan quản lý nhà nước nào ở Việt Nam chịu trách nhiệm chính trong việc kiểm soát chất lượng, cấp phép lưu hành và quản lý các sản phẩm thuốc có nguồn gốc từ dược liệu?

• A. Bộ Y tế (Ministry of Health)
• B. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Ministry of Agriculture and Rural Development)
• C. Bộ Khoa học và Công nghệ (Ministry of Science and Technology)
• D. Bộ Công Thương (Ministry of Industry and Trade)

Câu 11: Trong quá trình nghiên cứu phát triển thuốc mới từ thực vật, giai đoạn nào sau đây đóng vai trò quan trọng nhất trong việc xác định tiềm năng dược lý và cơ chế tác dụng của các hoạt chất thực vật?

• A. Phân lập và xác định cấu trúc hóa học (Isolation and structure elucidation)
• B. Nghiên cứu tiền lâm sàng (Pre-clinical studies) trên mô hình in vitro và in vivo
• C. Nghiên cứu lâm sàng (Clinical trials) trên người
• D. Khảo sát sử dụng trong y học cổ truyền (Ethnobotanical survey)

Câu 12: Glycoside tim (cardiac glycosides) là nhóm hợp chất có hoạt tính mạnh, được tìm thấy trong một số loài thực vật dược và được sử dụng trong điều trị suy tim. Cơ chế tác dụng chính của glycoside tim là gì?

• A. Ức chế men chuyển angiotensin (ACE inhibition)
• B. Chẹn kênh canxi (Calcium channel blockade)
• C. Ức chế bơm Na+/K+ ATPase (Na+/K+ ATPase inhibition)
• D. Kích thích thụ thể beta-adrenergic (Beta-adrenergic receptor stimulation)

Câu 13: Để đảm bảo chất lượng của dược liệu sau thu hái, quy trình nào sau đây cần được thực hiện đầu tiên và quan trọng nhất để ngăn chặn sự suy giảm chất lượng do enzyme nội sinh hoặc vi sinh vật?

• A. Đóng gói kín (Airtight packaging)
• B. Làm khô dược liệu (Drying)
• C. Chiết xuất hoạt chất ngay (Immediate extraction)
• D. Bảo quản lạnh (Cold storage)

Câu 14: Trong y học cổ truyền Việt Nam, cây "Xáo tam phân" (Paramignya trimera) được sử dụng với mục đích hỗ trợ điều trị bệnh gì, dựa trên các nghiên cứu ban đầu và kinh nghiệm dân gian?

• A. Điều trị bệnh tim mạch (Cardiovascular diseases)
• B. Điều trị bệnh tiểu đường (Diabetes mellitus)
• C. Hỗ trợ điều trị ung thư (Cancer support)
• D. Điều trị bệnh gan mật (Hepatobiliary diseases)

Câu 15: Phương pháp nhân giống vô tính nào sau đây thường được áp dụng để sản xuất nhanh và đồng loạt cây giống dược liệu quý hiếm, đồng thời duy trì được đặc tính di truyền của cây mẹ?

• A. Giâm cành (Stem cutting)
• B. Chiết cành (Air layering)
• C. Ghép mắt (Budding)
• D. Nuôi cấy mô tế bào thực vật (Plant tissue culture)

Câu 16: Chất chỉ thị (marker compound) trong kiểm nghiệm dược liệu là gì?

• A. Hoạt chất chính quyết định tác dụng dược lý của dược liệu.
• B. Thành phần hóa học đặc trưng, ổn định, dễ định lượng, dùng để đánh giá chất lượng và định danh dược liệu.
• C. Dung môi được sử dụng để chiết xuất hoạt chất từ dược liệu.
• D. Tiêu chuẩn về độ tinh khiết của dược liệu.

Câu 17: Trong quá trình chiết xuất dược liệu, kỹ thuật "phân đoạn" (fractionation) thường được thực hiện sau giai đoạn chiết xuất ban đầu nhằm mục đích gì?

• A. Tăng hiệu suất chiết xuất hoạt chất.
• B. Loại bỏ hoàn toàn tạp chất.
• C. Tách hỗn hợp chiết xuất thành các phân đoạn giàu các nhóm hợp chất khác nhau, đơn giản hóa quá trình phân lập.
• D. Làm tăng độ tan của hoạt chất.

Câu 18: Loại mô thực vật nào sau đây chịu trách nhiệm chính trong việc vận chuyển nước và muối khoáng từ rễ lên các bộ phận trên mặt đất của cây?

• A. Mô dẫn gỗ (Xylem)
• B. Mô dẫn rây (Phloem)
• C. Mô mềm (Parenchyma)
• D. Mô nâng đỡ (Collenchyma)

Câu 19: Tinh dầu thường được bảo quản trong điều kiện nào sau đây để hạn chế sự oxy hóa và bay hơi, giữ cho tinh dầu được ổn định và kéo dài thời gian sử dụng?

• A. Nơi thoáng mát, nhiệt độ phòng, ánh sáng trực tiếp.
• B. Nơi ẩm ướt, nhiệt độ thấp, tránh ánh sáng.
• C. Nơi tối, mát, khô ráo, đựng trong chai lọ kín, màu tối.
• D. Bảo quản trong tủ lạnh, không cần kín.

Câu 20: Khái niệm "dược liệu sạch" (GAP - Good Agricultural Practices) trong thực vật dược bao gồm những yêu cầu cơ bản nào?

• A. Chỉ yêu cầu về giống cây trồng và quy trình chăm sóc.
• B. Chỉ tập trung vào việc kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
• C. Chỉ áp dụng cho dược liệu xuất khẩu.
• D. Bao gồm các yêu cầu về giống, điều kiện trồng trọt, chăm sóc, thu hái, sơ chế, bảo quản để đảm bảo chất lượng và an toàn dược liệu.

Câu 21: Trong phương pháp định tính hoạt chất bằng sắc ký lớp mỏng (TLC), giá trị Rf (Retardation factor) được sử dụng để làm gì?

• A. Định lượng hàm lượng hoạt chất.
• B. Định danh sơ bộ hoạt chất dựa trên sự di chuyển tương đối so với pha động.
• C. Đánh giá độ tinh khiết của hoạt chất.
• D. Xác định cơ chế tác dụng của hoạt chất.

Câu 22: Cây "Actiso" (Cynara scolymus) được biết đến với tác dụng bảo vệ gan và lợi mật. Hoạt chất chính nào được cho là chịu trách nhiệm cho các tác dụng này trong cây Actiso?

• A. Ginsenoside
• B. Curcumin
• C. Cynarin và Silymarin
• D. Acid Rosmarinic

Câu 23: Trong kiểm nghiệm dược liệu, phép thử "độ ẩm" là một chỉ tiêu quan trọng. Mục đích chính của việc xác định độ ẩm trong dược liệu là gì?

• A. Đánh giá hàm lượng hoạt chất.
• B. Xác định nguồn gốc dược liệu.
• C. Kiểm tra tạp chất.
• D. Đánh giá chất lượng và khả năng bảo quản của dược liệu, ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật và nấm mốc.

Câu 24: "Y học chứng cứ" (Evidence-based medicine) có vai trò như thế nào trong việc đánh giá và sử dụng các phương pháp điều trị bằng thực vật dược?

• A. Cung cấp bằng chứng khoa học khách quan về hiệu quả và an toàn của các phương pháp điều trị bằng thực vật dược, giúp đưa ra quyết định sử dụng hợp lý.
• B. Hoàn toàn bác bỏ các phương pháp y học cổ truyền và kinh nghiệm dân gian.
• C. Chỉ chấp nhận các nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên mù đôi.
• D. Không có vai trò gì vì thực vật dược chủ yếu dựa trên kinh nghiệm.

Câu 25: Một công ty dược phẩm muốn phát triển một sản phẩm mới từ dịch chiết cây "Trinh nữ hoàng cung" (Crinum latifolium) để hỗ trợ điều trị u xơ tử cung. Bước tiếp theo quan trọng nhất trong quá trình nghiên cứu là gì?

• A. Đăng ký bảo hộ độc quyền công thức.
• B. Tiến hành nghiên cứu tiền lâm sàng (in vitro và in vivo) để đánh giá hiệu quả và an toàn của dịch chiết trên mô hình u xơ tử cung.
• C. Thử nghiệm trực tiếp trên bệnh nhân u xơ tử cung.
• D. Quảng bá sản phẩm trên thị trường.

Câu 26: Trong kiểm nghiệm dược liệu, phép thử "độ hòa tan" (dissolution test) thường được áp dụng cho dạng bào chế nào để đánh giá khả năng giải phóng hoạt chất?

• A. Thuốc tiêm (Injectable solutions)
• B. Thuốc mỡ (Ointments)
• C. Thuốc viên nén (Tablets) hoặc viên nang (Capsules)
• D. Cao lỏng (Liquid extracts)

Câu 27: Cây "Hoàng liên gai" (Berberis vulgaris) chứa hoạt chất Berberin, được biết đến với nhiều tác dụng dược lý. Tác dụng nào sau đây là một trong những tác dụng nổi bật và được nghiên cứu nhiều nhất của Berberin?

• A. Kháng khuẩn, kháng viêm (Antibacterial, anti-inflammatory)
• B. Hạ huyết áp (Antihypertensive)
• C. Giảm đau (Analgesic)
• D. Chống dị ứng (Antiallergic)

Câu 28: "Phân tích cảm quan" (organoleptic analysis) là một phương pháp kiểm nghiệm dược liệu truyền thống. Phương pháp này dựa trên việc đánh giá chất lượng dược liệu bằng cách nào?

• A. Sử dụng các thiết bị phân tích hiện đại.
• B. Sử dụng các giác quan (thị giác, khứu giác, vị giác, xúc giác).
• C. Phân tích thành phần hóa học.
• D. Đánh giá hoạt tính sinh học.

Câu 29: Một bệnh nhân muốn sử dụng đồng thời thuốc tây y và một số dược liệu hỗ trợ điều trị bệnh mãn tính. Lời khuyên quan trọng nhất mà dược sĩ cần đưa ra cho bệnh nhân là gì?

• A. Nên ưu tiên sử dụng dược liệu vì ít tác dụng phụ hơn.
• B. Có thể tự ý kết hợp miễn là dùng đúng liều.
• C. Không nên kết hợp vì sẽ làm giảm hiệu quả của thuốc tây.
• D. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ về khả năng tương tác thuốc giữa dược liệu và thuốc tây y, đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.

Câu 30: Trong quá trình phát triển thuốc từ dược liệu, "tiêu chuẩn hóa" (standardization) dịch chiết hoặc cao thuốc có ý nghĩa gì?

• A. Làm tăng giá thành sản phẩm.
• B. Giúp sản phẩm dễ dàng được cấp phép lưu hành hơn.
• C. Đảm bảo tính ổn định về chất lượng và hàm lượng hoạt chất trong các lô sản xuất khác nhau của sản phẩm.
• D. Giúp sản phẩm có màu sắc và mùi vị hấp dẫn hơn.