Bài Tập, Đề Thi Trắc Nghiệm Online – Môn Vỡ Tử Cung – Đề 06

Câu hỏi mô tả một tình huống lâm sàng điển hình của vỡ tử cung trong chuyển dạ ở sản phụ có nguy cơ cao (đa sản). Các triệu chứng đau bụng dữ dội liên tục, ra máu âm đạo, tim thai suy, ngôi thai không tiến triển, tử cung co cứng và khối phồng ở hạ vị là những dấu hiệu quan trọng nhất.

Vỡ tử cung hoàn toàn gây tổn thương mạch máu lớn ở tử cung và các mạch máu xung quanh, dẫn đến chảy máu ồ ạt vào ổ bụng và gây choáng mất máu nhanh chóng. Các cơ chế khác có thể góp phần nhưng không phải là nguyên nhân chính gây choáng mất máu.

Sẹo mổ lấy thai cũ là yếu tố nguy cơ chính của vỡ tử cung. Các yếu tố khác như chuyển dạ kéo dài, kích thích tử cung quá mức, ngôi thai bất thường và bất xứng đầu chậu đều làm tăng áp lực lên sẹo mổ và nguy cơ vỡ tử cung. Tiền sử sinh non không trực tiếp làm tăng nguy cơ vỡ tử cung ở sẹo mổ cũ.

Dấu hiệu Bandl-Frommel là một dấu hiệu lâm sàng quan trọng trong dọa vỡ tử cung. Nó mô tả sự khác biệt về độ dày giữa đoạn trên và đoạn dưới tử cung do đoạn dưới tử cung bị kéo căng quá mức và đoạn trên tử cung co rút mạnh mẽ.

Khi nghi ngờ vỡ tử cung, việc hồi sức cấp cứu cho mẹ là ưu tiên hàng đầu để ổn định tình trạng huyết động và các chức năng sống. Sau đó cần nhanh chóng chuyển tuyến trên để phẫu thuật cấp cứu. Các biện pháp khác có thể cần thiết nhưng không phải là ưu tiên ban đầu.

Vỡ tử cung dưới phúc mạc là tình trạng vỡ tử cung nhưng lớp phúc mạc tạng bao phủ bên ngoài tử cung vẫn còn nguyên vẹn. Do đó, triệu chứng sờ thấy thai nhi hoặc các phần thai nhi nằm ngoài tử cung trong ổ bụng sẽ KHÔNG có trong vỡ tử cung dưới phúc mạc.

Trong chẩn đoán vỡ tử cung, siêu âm có thể giúp phát hiện dịch tự do trong ổ bụng, thai nhi nằm ngoài tử cung (trong trường hợp vỡ hoàn toàn), hoặc các dấu hiệu gián tiếp khác. Tuy nhiên, siêu âm không phải lúc nào cũng xác định chính xác vị trí và mức độ vỡ. Chụp MRI hoặc CT scan có thể cung cấp hình ảnh chi tiết hơn nhưng thường không thực hiện trong tình huống cấp cứu. Nội soi ổ bụng có thể chẩn đoán xác định nhưng là thủ thuật xâm lấn và không phù hợp trong tình huống cấp cứu. Khám lâm sàng vẫn là yếu tố quan trọng nhất để nghi ngờ và chẩn đoán vỡ tử cung.

Mục tiêu hàng đầu của phẫu thuật trong vỡ tử cung là cứu sống mẹ. Điều này bao gồm việc cầm máu để ổn định tình trạng huyết động, xử lý tổn thương tử cung (khâu phục hồi hoặc cắt tử cung), và lấy thai ra khỏi ổ bụng nếu thai còn sống hoặc đã chết. Bảo tồn khả năng sinh sản có thể được xem xét trong một số trường hợp chọn lọc, nhưng không phải là mục tiêu ưu tiên hàng đầu.

Sẹo mổ lấy thai dọc thân tử cung có nguy cơ vỡ tử cung trong lần mang thai sau cao hơn so với sẹo mổ ngang đoạn dưới tử cung. Sẹo mổ dọc thân tử cung thường yếu hơn và dễ bị căng giãn khi tử cung lớn lên trong thai kỳ và chuyển dạ.

Phòng ngừa tích cực vỡ tử cung bao gồm các biện pháp chủ động can thiệp để giảm nguy cơ. Theo dõi tim thai bằng Doppler là một biện pháp theo dõi thông thường trong chuyển dạ, giúp phát hiện suy thai nhưng không trực tiếp phòng ngừa vỡ tử cung. Các biện pháp còn lại đều là phòng ngừa tích cực: phát hiện và xử trí sớm ngôi bất thường, tránh lạm dụng oxytocin, và mổ lấy thai chủ động khi có chỉ định.

Chống chỉ định của VBAC bao gồm các yếu tố làm tăng nguy cơ vỡ tử cung hoặc các biến chứng khác. Sẹo mổ lấy thai dọc thân tử cung, tiền sử vỡ tử cung, và nhau tiền đạo đều là chống chỉ định. Tuy nhiên, đa ối thường không phải là chống chỉ định tuyệt đối của VBAC, mặc dù cần cân nhắc kỹ lưỡng tùy thuộc vào tình huống cụ thể.

Theo dõi cơn co tử cung và tim thai liên tục bằng monitor sản khoa là biện pháp quan trọng nhất để phát hiện sớm các dấu hiệu dọa vỡ tử cung ở sản phụ có sẹo mổ lấy thai cũ. Sự thay đổi bất thường của cơn co (cơn co cường tính, tần số quá nhanh) hoặc tim thai (suy thai) có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm.

Trong tình huống này, sản phụ có tiền sử mổ lấy thai cũ và xuất hiện đau nhói vết mổ, kèm theo suy thai, đây là dấu hiệu nghi ngờ cao vỡ tử cung ở vết mổ cũ. Xử trí khẩn cấp là mổ lấy thai cấp cứu để cứu mẹ và bé. Các lựa chọn khác như theo dõi thêm hoặc dùng thuốc giảm co có thể làm chậm trễ can thiệp và gây hậu quả nghiêm trọng.

Ở các nước đang phát triển, chuyển dạ tắc nghẽn do bất xứng đầu chậu hoặc ngôi thai bất thường là nguyên nhân vỡ tử cung thường gặp nhất do điều kiện chăm sóc y tế còn hạn chế, sản phụ không được theo dõi và can thiệp kịp thời trong chuyển dạ.

Khi vỡ tử cung, thai nhi thường bị đẩy vào ổ bụng, mất nguồn cung cấp oxy từ mẹ do rau bong non hoặc đứt mạch máu tử cung-rau thai. Do đó, suy thai cấp và tử vong thai nhi là biến chứng nguy hiểm nhất và thường xảy ra rất nhanh.

Vỡ tử cung không hoàn toàn thường xảy ra ở đoạn dưới tử cung, đặc biệt là ở mặt trước hoặc mặt bên của đoạn dưới tử cung. Vị trí này mỏng manh hơn và dễ bị tổn thương trong chuyển dạ, đặc biệt khi có các yếu tố nguy cơ như ngôi thai bất thường hoặc bất xứng đầu chậu.

Khâu phục hồi tử cung là phẫu thuật bảo tồn tử cung, được ưu tiên lựa chọn khi vỡ tử cung không quá phức tạp và sản phụ còn mong muốn sinh con. Cắt tử cung thường được chỉ định trong trường hợp vỡ tử cung phức tạp, không thể phục hồi, hoặc khi tính mạng sản phụ bị đe dọa nghiêm trọng.

Các yếu tố như đa sản, ngôi thai ngược, và chuyển dạ kéo dài đều làm tăng nguy cơ vỡ tử cung ở sản phụ không có sẹo mổ tử cung. Tuy nhiên, tiền sử sẩy thai liên tiếp thường không được coi là yếu tố nguy cơ trực tiếp gây vỡ tử cung.

Ra máu âm đạo là triệu chứng thường gặp trong vỡ tử cung, nhưng không phải là dấu hiệu sớm và đặc hiệu. Ra máu âm đạo có thể gặp trong nhiều tình huống sản khoa khác. Các dấu hiệu như tim thai suy, mất cơn co tử cung sau cơn co cường tính, và sờ thấy thai ngoài tử cung là những dấu hiệu gợi ý vỡ tử cung cao hơn và xuất hiện sớm hơn.

Trong dọa vỡ tử cung, mục tiêu là giảm hoặc ngừng cơn co tử cung để tránh vỡ tử cung thực sự. Thuốc giảm co tử cung như atosiban hoặc nifedipine có thể được sử dụng. Truyền dịch và kháng sinh là biện pháp hỗ trợ. Oxytocin là thuốc tăng co tử cung, chống chỉ định tuyệt đối trong dọa vỡ tử cung vì có thể làm tăng nguy cơ vỡ tử cung.

Sản phụ có sẹo mổ lấy thai cũ, chuyển dạ kéo dài là yếu tố nguy cơ vỡ tử cung. Trong tình huống này, cần đánh giá lại toàn diện cuộc chuyển dạ, xem xét các yếu tố cản trở tiến triển chuyển dạ. Nếu không có bất xứng đầu chậu và các điều kiện thuận lợi, có thể cân nhắc tăng cường chuyển dạ cẩn trọng bằng oxytocin dưới theo dõi sát. Tuy nhiên, nếu nghi ngờ bất xứng đầu chậu hoặc có dấu hiệu dọa vỡ tử cung, mổ lấy thai chủ động là lựa chọn an toàn hơn.

Bàng quang nằm sát thành trước đoạn dưới tử cung, do đó dễ bị tổn thương nhất khi vỡ tử cung, đặc biệt là vỡ ở đoạn dưới tử cung hoặc vỡ phức tạp lan rộng.

Vỡ tử cung là một tai biến sản khoa nghiêm trọng và nguy hiểm đến tính mạng cả mẹ và con. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học hiện đại, đặc biệt là phẫu thuật và hồi sức cấp cứu, tỷ lệ tử vong mẹ do vỡ tử cung đã giảm đáng kể so với trước đây. Phát biểu 'Vỡ tử cung luôn dẫn đến tử vong mẹ' là không chính xác trong bối cảnh hiện tại.

Vỡ tử cung do sang chấn thường xảy ra ở thân tử cung hoặc sừng tử cung, là những vị trí dễ bị tổn thương trực tiếp trong các thủ thuật như nội xoay thai, giác hút, forceps, hoặc phá thai thủ thuật.

Để giảm nguy cơ vỡ tử cung ở sản phụ có sẹo mổ lấy thai cũ, cần tránh các yếu tố làm tăng áp lực lên sẹo mổ trong chuyển dạ. Khuyến khích sinh mổ chủ động lặp lại không phải là biện pháp giảm nguy cơ vỡ tử cung mà là lựa chọn chấm dứt thai kỳ an toàn hơn trong một số trường hợp. Các biện pháp còn lại đều giúp giảm nguy cơ: theo dõi sát chuyển dạ, tránh lạm dụng oxytocin, và lựa chọn VBAC có chọn lọc.

Trong tình huống này, cơn co tử cung cường tính, đau bụng dữ dội giữa các cơn co, và tim thai suy giảm muộn là những dấu hiệu cảnh báo dọa vỡ tử cung. Cơn co cường tính làm tăng áp lực lên thành tử cung, có thể dẫn đến vỡ tử cung nếu không được can thiệp kịp thời.

Truyền khối hồng cầu là biện pháp quan trọng trong hồi sức vỡ tử cung để bù đắp lượng máu mất do chảy máu ồ ạt, duy trì huyết áp và cung cấp oxy cho các cơ quan quan trọng, cải thiện tình trạng thiếu máu và choáng mất máu.

Phòng ngừa vỡ tử cung tại cộng đồng đòi hỏi sự phối hợp của nhiều biện pháp, nhưng nâng cao chất lượng chăm sóc y tế ban đầu, đặc biệt là chăm sóc trước sinh và trong chuyển dạ, là nguyên tắc quan trọng nhất. Điều này bao gồm việc tiếp cận dịch vụ y tế, phát hiện sớm và xử trí các yếu tố nguy cơ, quản lý chuyển dạ an toàn, và chuyển tuyến kịp thời khi cần thiết.

Vỡ tử cung, đặc biệt là khi phải cắt tử cung, có thể gây vô sinh thứ phát, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản của sản phụ trong tương lai. Các hậu quả khác như nhiễm trùng, rối loạn tâm lý, hoặc suy nhược cơ thể có thể xảy ra nhưng vô sinh thứ phát là hậu quả trực tiếp và lâu dài nhất liên quan đến sức khỏe sinh sản.

Sau khi khâu phục hồi tử cung do vỡ, nguy cơ vỡ tử cung tái phát trong lần mang thai sau vẫn còn. Do đó, tư vấn về việc lựa chọn phương pháp sinh mổ chủ động trong lần mang thai tiếp theo là quan trọng nhất để giảm thiểu nguy cơ vỡ tử cung tái phát và đảm bảo an toàn cho cả mẹ và con.